Torre de Belém
La torre de Belém foguèt bastida sus las ribas de Tage entre 1515 e 1521 per lo rei Manuel Ièr de Portugal per velhar la dintrada del pòrt de Lisbona. Situada dins lo quartièr de Belém, es marcada sus la lista del Patrimòni Mondial de l'Umanitat en 1983.
La torre de Belém evòca Africa a Lisbona. Jos las terrassas, los balcons e los agachons morescs, aquesta ciutadèla, bastida al sègle XVI per Arruda per abrigar los capitanis del pòrt, vegèt passar las caravèlas cap a las còstas de Guinèa.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]
La torre de Belém foguèt bastida per servir de pòrta de dintrada per la vila de Lisbona mai es tanben una pèça del sistèma de defensa qu'apara l'embocadura de Tage e lo monastèri dels Ieronimitas, que constituiguèron d'elements estrategics de la vila. Aqueste sistèma de defensa foguèt començat amb lo rei Joan II de Portugal (1455-1495), que faguèt bastir las fortalesas de Cascais e de São Sebastião da Caparica. Las ribas de Belém foguèron aparadas per la Grande Nau, que foguèt remplaçada per la torre de Belém al cors de las cinc darrièras annadas del reialme del rei Manuel Ier de Portugal.
La torre foguèt bastida entre 1515 e 1521 par l'arquitècte militar Francisco de Arruda, creador de fortalesas bastidas en Marròc, sus de tèrras portuguesas. L'influéncia de l'art Moresc se pòt veire dins las decoracions delicatas de las fenèstras e balcons cintrats, coma amb las copòlas caneladas dels agachons. Es probable que Diogo de Boitaca, primièr arquitècte del monastèri dels Ieronimitas, tanben participèt a la decoracion del bastiment. Las machacoladuras e los merlets son decorats amb de rics ornaments esculturals, tipics de l'estil manuelin.
En 1580, quand Lisbona foguèt envasida per las tropas espanhòlas pendent la lucha pel tròne portugués, la torre combatèt e se rendèt al Duc d'Albe. Dins los sègles seguents, la torre foguèt utilizada coma prison, que las jaulas sosterranhas foguèron regularament inondadas.
Es de notar que la torre foguèt bastida en plen mitan de Tage, e se retrobèt sus la riba, aprèp lo tèrratrem de Lisbona de 1755 e lo destornament de las aigas.
Dins las annadas 1840, jos lo vam de l'escrivan Almeida Garrett, la torre de Belém foguèt restaurada pel rei Ferrand II de Portugal. E a aquesta epòca s'apondèt d'elements decoratius neomanuelins.
Lo bastiment foguèt declarat monument nacional en 1910.
Art e arquitectura
[modificar | Modificar lo còdi]
La torre de Belém es considerada coma una òbra majora de l'estil manuelin, pr'amor fòrça motius tipicament manuelins coma l'esfèra armillara (simbòl de Manuel Ièr), la crotz de l'Ordre del Crist o las fenèstras d'ogivas elaboradas. Pr'aquò, d'ornaments de la torre son de la restauracion, al mitan del sègle XIX, coma los boclièrs arborant la crotz de l'Ordre Militar del Crist, decorant los merlets e las pichonas clastras. Las decoracions pus trabalhadas son fàcia a Tage.
D'un ponch de vista arquitectural, la torre de Belém se pòt devesir en doas partidas : lo bastion, en forma d'exagòn irregular, e la torre de quatre estatges, en la fàcia Nòrd del bastion. L'ensemble del bastiment figura la proa d'una caravèla.
Lo bastion presenta una pèça arcada, la casamata, amb de duberturas dins las muralhas de 3,5 m d'espessor per los 17 canons de culassa de calibre gròs. Lo tech es dubèrt al centre de la casemata, permetèt la disposicion dels fums dels canons. La plataforma del bastion poguèt tanben servir de posicion per las armas de calibre pus petit. La torre de Belém foguèt la primièra fortificacion portuguesa amb dos estatges de posicions de tir. Als cantons d'aquesta plataforma, coma al naut de la torre, i a d'agachons subremontats de copòlas rapelant l'art moresc. La basa dels agachons mòstra d'imatges d'animals salvatges, qu'un rinocèros qu'es considerat coma la primièra escultura d'aquest animal dins l'art d'Europèa Occidendala. Sus la plataforma fàcia a la torre i a una estatua de la Madòna e l'Enfant de Belém.
La dintrada de la torre es un pòrge decorat amb mai d'un motius manuelins. Tota la torre es decorada de còrdas torsadadas escultadas dins la pèira, que forman un nos sus la faciada nòrd. La torre es subremontada amb d'estatuas de San Vincenç e de Sant Miquèl, e traucada de fenèstras cintradas. La lòtja cobèrta d'estil Renaissença corre sus tota la fàcia sud del primièr estatge de la torre. Los escuts que decòran los merlets son neomanuelin.
La torre (35 mètres de naut), presenta tres estatges e una terrassa amb un ponch de vista sul païsatge environant. La polvera pels canons foguèt conservada al nivèl de la mar. Òm monta amb un escalièr en viseta. Los apartaments del comandant se tròban al primièr e una capèla, que sa decoracion foguèt la crotz de l'Ordre del Crist e l'esfèra armillara, ocupavan lo quatren.
