Telèf
|
Telèf
| ||
|---|---|---|
 Ercules e Telèf, copia romana d'un original grèc, Lovre | ||
| Genre | Masculin | |
| Espècia | Umana | |
| Familha | Euripil, Ciparís (filhs) | |
Dins la mitologia grèga, Telèf (en grèc ancian Τήλεφος / Tếlephos) es le filh d'Eracles e d'Augè, filha d'Aleòs, rei de Tegèa en Arcàrdia. La vila de Pergama, lo revendica coma son fondator. Sa gèsta eroïca es a l’encòp complèxe e mal coneguda.
Legenda
[modificar | Modificar lo còdi]Aleos, rei de Tegèa en Arcàdia, es prevengut per un oracle contra la naissença d'un felen. Fa donc de sa filha Augè una preira d'Atena, vodada a la castetat. Violada per Eracles, embriac, fa naísser Telèf. Decobèrta, es abandonada a la mar dins una barca, pasmens Telèf es expausat sul mont Partenion. En fach, Augè es reculhit per Teutràs, rei de Misia, e Telèf elevat per un pastre. Vengut adult, Telèf torna encontra son paire e se’n va en Misia ont encontra sa maire. Causís per rei per la populacion, remanda lo primièr desbarcament dels Aquèus vengut far lo sètge Tròia mas arribat per error en Misia. Pasmens, trebuca sus una vinha menada per Dionís e tocat per la lança d'Aquilles. A aqueste moment, los Argians, informats de la natura de lor enemic, li envián coma emissari Tlepolèm, lo sieu fraire. Ligat per son maridatge a Astiòca, una princesa troiana, pòt pas acceptar l'ofèrta del fraire de lo seguir a la guèrra. Informat mai tard per un oracle que sa nafar pòt èsser sonhada pas que par la lança d'Aquilles, Telèf s'introduch deguisat dins lo camp grèc, a Argos, pren lo joveOrèst en ostatge e es fin finala garit. En cambi, explica al Aquèus lo camin cap a Tròia.
Aquesta version es la mai coneguda de la legenda, mas existís fòrça variantas. Segon lo Catalòg de las femnas, atribuit a Esiòde, Augè es adoptada sus òrdre divin per Teutràs, rei de Misia. Eracles visita aqueste que ven cercar los cavals que li prometèt Laomedon.
Segon Pausanias, citant benlèu Ecatèa de Milet, Augè es sedusida per Eraclès e fa naísser Telèf. Furiós, Aleos embarra sa maire e enfant dins una arca que fa getar a la mar. L’arca es menda pels flots fins en Asia menora, ont es reculhit per Teutràs. Aquesta eposa Augè e adòpta Telèf.
Segon lo prològ del Telèf (Euripides) d'Euripides, sola partida ara coneguda, Augè fa naísser Telèf près del mont Partenion. Maire e filh son enseguida separats avant de se retrovar en Misia.
Representacions artisticas e literàrias
[modificar | Modificar lo còdi]
Telèf es l’eròi de doas tragèdias d'Esquil, Los Misians e Telèf, que tractan de la nafra de Telèf e de son viatge a Argos. Es probable qu'una tresena pèça aja estat redigida sul mèsme subjècte, mas pas cap de títol pertinent foguèt conservat. Dins Los Acarnians, Aristofan escarni lo Telèf: mòstra son eròi cercant al magazin d'accessòris las pelhas de Telèf per pledejar sa causa, e pren peu après en ostatge un sac de carbon, parodia de la presa en ostatge d'Orèst per Telèf.
Sa gèsta eroïca es representada dins la cort interiora del Grand Altar de Pergama ; compren de scènas desconegudas endacòm mai. Suls vases, l'episòde de la presa en ostatge es sovent representat. Sa varianta burlèsca es tanben tan populara.
Un bas relèu representant Telèf foguèt trobat dins las escavacions d'Herculanum, dins un luxós ostal que li donèt son nom.
Fonts
[modificar | Modificar lo còdi]- Apollodore, Bibliothèque [détail des éditions] [lire en ligne] (II, 7, 4-6 ; III, 9, 1), Épitome [détail des éditions] [lire en ligne] (III, 17-20).
- Dictys de Crète, Éphéméride de la guerre de Troie [détail des éditions] [lire en ligne] (II, 2-7 ; II, 10).
- Pausanias, Description de la Grèce [détail des éditions] [lire en ligne] (VIII, 4, 9).
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- Londres 382 : un pélikè à figures rouges montrant la prise en otage d'Oreste