Question prejudiciala

Lo retorn prejudicial o question prejudiciala, es un mecanisme qu'impausa qu'una prioritat deu èsser donada a l'estudi d'un problèma juridic particular que la solucion finala al fons que donarà la jurisdiccion sasida depend. Aquela nocion es entre autre utilizada en Drech de l'Union Europèa que s'aplica davant las jurisdiccions dels Estats Membres de l'Union Europèa.

Aquò «permet a una jurisdiccion nacionala d'interrogar la Cort de Justícia Europèa sus l'interpretacion o la validitat del drech comunautari dins l'encastre d'un litigi qu'aquela jurisdiccion es saisida.». L'objectiu es «de garantir la securitat juridica per una aplicacion unifòrma del drech comunautari dins l'ensems de l'Union Europèa.»

La procedura es actualament prevista pels articles 256 e 267 du Tractat sul foncionament de l'Union europèa (TFUE).

Procedura de la question prejudiciala per las jurisdiccions nacionalas

Definicion de la jurisdiccion per la Cort de Justícia

L'estatut de jurisdiccion es validat per la Cort de Justícia Europèa se l'institucion es reconeguda atal per la legislacion de l’Estat, mas tanben mai generalament per las autoritats permanentas e reconegudas per la lei que complisson las condicions organicas (indépendéncias e imparcialitat) e foncionalas (règla un litigi sus la basa del drech mejans una procedura contradictòria). Construccion pretoriana de la nocion de jurisdiccion: 1982, jurisprudéncia Nordsee: los tribunals arbitrals so pas de jurisdiccions e an doncas pas accès al retorn prejudicial.

Règlas de procedura

Tota jurisdiccion pòt se sasir, quin que siá lo gra de la procedura e sens que siá necessari qu’una de las partidas ne faga la demanda. La Cort de Luxemborg considèra pasmens preferible que los problèmas de drech intèrne sián reglats e los fachs expausats al moment de la question. La jurisdiccion deu respectar las règlas nacionalas de procedura tant qu'aquelas limitan pas la possibilitat de retorn: las vias de recors ordinárias pódon èsser sasidas. Se l’apellacion ten un efècte suspensiu o se la question es anulada per una jurisdiccion superiora, la Cort estatuís pas (22 de decembre de 1978, Cohn Bendit : le Conselh d'Estat anula le retorn del Tribunal Administratiu de París).

Facultat e obligacion de la question

Tota jurisdiccion que jutja pas en darrièr recors ten la facultat de retornar una question davant los savis europèus. La question depend unicament de l’apreciacion del jutge ordinari. Segon l’interpretacion de la Cort (1987 FotoFrost), la libertat del jutge ordinari es limitada pel fach qu'aquela pòt pas declarar non valid un acte de drech comunautari sens en referir a la CJUE (la question per apreciacion de validitat es alara forçada).

Se la jurisdiccion dona un jutjament qu'es pas susceptible d’un recors de drech intèrne, la facultat ven una obligacion. S'agís pas sonque de jurisdiccions suprèmas (ex Conselh d'Estat e Cort de Cassacion) mas mai generalament segon las escasenças de cada instança que la decision prenga l’autoritat de la causa jutjada.

Teoria de l’acte clar e la dificila cooperacion dels jutges

L’obligacion de retorn de la question a las jurisdiccions suprèmas es ambigüa: es efectiva sonque se la jurisdiccion se considèra inapte de jutjar, es subordonada a l’apreciacion del jutge nacional, existís pas de question automatica. Quand lo litigi pót èsser reglat sus la sola basa del drech intèrne, se la question es materialament identica a una question ja resolguda per la jurisprudéncia de Luxemborg, o fin finala quand l’aplicacion de la nòrma comunautária s’impausa amb evidéncia al jutge (e qu'aquel jutja que s’impausarà amb la meteissa evidéncia a totas las mai jurisdiccions dels Estats membres), la question es inutila. Segon la Cort (6 d'octobre de 1982, CILFIT), se l’aplicacion « daissa pas ges de plaça cap dobte rasonable », la question es pas necesária. Usant de la teoria de l’acte clar, unas jurisdiccions refusèron de reviar la question al motiu d’abséncia de dificultats d’interpretacion. Vesent la question prejudiciala coma un prejudici a l’autoritat de lor jutjament, es possible qu'an pas mesurat l’importança de'aquela question sus d’uniformitat de l’acte comunautari e de la cooperacion des jurisdiccions. Es lo cas per exemple del Conselh d'Estat en 1964 dins l’afar Societat dels petròlis Shell-Berre o encore dins l’afar Cohn Bendit del 22 de decembre de 1978. Lo non respècte de l’obligacion de la question pòt èsser susceptible d’un recors davant la Cort Europèa dels dreches de l'Òme e las jurisdiccions nacionalas sus la basa del drech a un procès equitable. La question prejudiciala es compresa totjorn melhor e acceptada pel jutge nacional e lo nombre augmenta amb los ans.

Procedura davant la Cort

La procedura davant las jurisdiccions europèas es a l'ora d'arat previst pels articles 256 e 267 del Tractat sul foncionament de l'Union Europèa.

Cambra competenta

Per principi, la question prejudiciala es de la competéncia concurrenta del Tribunal o de la Cort de justícia que son doas cambras diferentas de la Cort de Justícia de Europèa.

Dempuèi lo Tractat de Niça, los tèxtes previan la possibilitat pel Tribunal de coneisser de las questions prejudicialas se l'estatut del Tribunal o prevei. Dins aquel cas, la Cort de justícia seria la jurisdiccion en darrièr ressòrt.

«3. Lo Tribunal es competent per conéisser de las questions prejudicialas, somesas en vertut de l'article 267, dins de matèras especificas determinadas per l'estatut.

Quand lo Tribunal estima que l'afar demanda una decision de principi susceptibla de pertocar l'unitat o la coeréncia del drech de l'Union, pòt retornar l'afar davant la Cort de justícia per qu'estatua.

Las decisions donadas pel Tribunal sus de questions prejudicialas pòdon excepcionalament far l'objècte d'un novèl estudi per la Cort de Justícia, dins las condicions e limitas previstas per l'estatut, en cas de risc seriós de far prejudici a l'unitat o a la coeréncia del drech de l'Union.

Article 256, 3. del TFUE, (ex article 225 TCE)»

Pasmens, aquela facultat es teorica perque l'estatut prevei pas encara cap de domèn de competéncia pel Tribunal en cas de question prejudiciala. S'agís doncas encara d'un domèni de competéncia exclusiva de la Cort de justícia.

«La Cort de justícia de l'Union Europèa es competenta per estatuir, a titre prejudicial:

a) sus l'interpretacion dels tractats,

b) sus la validitat e l'interpretacion dels actes pres per las institucions, organs o organismes de l'Union.

Quand una tala question es levada davant una jurisdiccion d'un dels Estats membres, aquela jurisdiccion pòt, s'estima qu'une decision sus aquel punt es necessari per donar lo seu jutjament, demandar a la Cort d'estatuir sus aquela question.

Quand una tala question es levada dins un afar pendent davant una jurisdiccion nacionala que las decisions ne son pas susceptibles d'un recors jurisdiccional de drech intèrne, aquela jurisdiccion es tenguda de sasir la Cort.

Se una tala question es levada dins un afar pendant davant una jurisdiccion nacionala concernissent una persona detenguda, la Cort estatua dins los delai mai breus.

Article 267 (ex article 234 TCE)»

Demanda d’interpretacion de l’acte comunautari

Lo drech comunautari primari e derivat, coma los acòrdis internacionals ligant l’UE e coma los arrèsts de la Cort pòdon èsser susceptible d’una question per interpretacion. La compatibilitat del drech nacional amb lo drech comunautari relèva de la procedura dicha del recors en mancament, non de la question prejudiciala. Aquela es pas mai apte a jutjar de l’aplicacion especifica del drech comunautari a un cas particular. Mas quand una question d'aquel tipe es pausada (es aquò arriba sovent) a la Cort, aquela torna formular la redaccion per que sa responsa contenga sonque una interpretacion de portada generala susceptibla pasmens de respondre implicitament a la question del jutge (29 de novembre de 1978, Pigs Marketing Board)

Demanda d’apreciacion de validitat de l’acte comunautari

Los actes pres per las institucions de la Comunautat son susceptibles de retorn per apreciacion de validitat. Aquela procedura dintra dins l'encastre del contraròtle de legalitat de la Cort, tot coma l’accion en anulacion (Art 230 TCE) pels Estats membres e las personas fisicas e moralas.

Reget de la question

La Cort de Luxemborg jutge de la pertinencéncia la question pausada e refusa de respondre dins de circonstàncias excepcionala es tròp imprecisa (impossibilitat de veire en que ajudariá a la resolucion del litigi), o encara dins la finalitat d’obtenir una declaracion d’incompatibilitat. La Cort rebuta d'estatuir dins aquel cases perque se substituiriá al legislator europèu.

Arrèst de la Cort

L’Art 234 dona a la Cort de Luxemborg la possibilitat d’emetre un drech derivat. La Cort ne se prononcia pas sus l’aplicacion especifica del drech comunautari pel litigi (mantenement de l’autonomia del jutge nacional) mas dona una responsa globala d’interpretacion o d’apreciacion de validitat de l’acte.

Autoritat de l’arrèst

La decision de la Cort liga la jurisdiccion qu'estatuís sul litigi mas tanben las autras jurisdiccions: l’arrèst de la Cort ten l’autoritat de la causa jutjada. L’interpretacion s’incorpora a l’acte comunautari e cap de jutge serà pas en drech de donar una interpretacion particulara. Declaracion d’invaliditat val pas anulacion de l’acte comunautari. Lo jutge nacional pòt pasmens pas aplicar l’acte en question, e tote autre jutge pòt considerar l’acte coma non valid. L’arrèst aurà aquí un efècte fòra l'afar iniciala: las institucions deuran remediar a l’illegalitat. Se la Cort declara la validitat d’un acte, la question de la legalitat d'aquel acte poirà pasmens li èsser pausada de nòu a la lutz de fachs novèls dins un autre afar. Las instancias suprèmas al nivèl nacional pòdon tanben portar un segond còp davant lo jutge europèu una question anteriorament pausada per una jurisdiccion inferiora dins lo meteis litigi se tenon un dobte sul plan fondat de l’interpretacion de la Cort.

Efècte dins lo temps de l'arrèst

L’interpretacion de la Cort retroagís: se considèra que l’acte, dempuèi la seuna origina, respondava de l’interpretacion que ne donèt la Cort. Los rapòrts juridics anteriors devon doncas ne prene compte, tot coma de declaracions d’invaliditat de l’acte. Levat cases excepcionals per mantenir las relacions de bona fe entre jutge nacional e comunautari onte la Cort pòt limitar la retroaccion del seu arrèst en vertut del principi de securitat juridica (15 de decembre de 1995, Bosman).

Fonts

Bibliografia (fr)

• L. F., « Sur le renvoi préjudiciel devant la CJUE », in Dalloz.fr, 29 septembre 2011, lire en ligne
• Jordan Parisse, « Dissertation juridique – La coopération entre juge national et juge communautaire », décembre 2009, en linha
• Jacques Pertek, « Renvoi préjudiciel », in Dictionnaire juridique de l'Union européenne (sous la direction d'Ami Barav et Christian Philip), en linha

Vejatz tanben

Articles connèxes

• França : Question prioritària de constitucionalitat (QPC) - sistèma equivalent mas pròpia al contraròtle del respècte del grands principis de la Constitucion francesa.

Ligams extèrnes

• [1] (fr) Le renvoi préjudiciel sus Europa.com}}
• Associacion dels Conselhs d'Estat e de las Jurisdiccions administrativas suprèmas de l'Union europèa, « Guide de la procédure de renvoi préjudiciel devant la Cour de justice CE », 1^èr de mai de 2010, en linha