Plutarc
Luci Mestri Plutarc (En grèc: Πλούταρχος; c. 46 - c. 120) èra un istorian e enssagista grèc que visquèt del temps de la Grècia romana. Es conegut subretot per la siá colleccion de biografias de personatges grècs e romans nomenada Vidas parallelas.[1]
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Nasquèt en 46 a Queronèa, vila de Beocia a près de vint milas del santuari de Delfos; lo nom del seu paire èra Autòbol. Estudièt amb Ammoni de Lampres[2] a l'Acadèmia d'Atenas, vila que tenguèt sempre en granda admiracion. Sembla que se maridèt e que lo nom de sa femna èra Timoxena, qu'aguèron almens dos filhs, Autobul e Plutarc, mas tot aquò es gaire segur.
Visquèt la màger part de sa vida dins sa vila natala, ont èra de magistrat (foguèt arcont de la vila, possiblament mai d'un còp) e d'ambaissador dins diferentas missions diplomaticas: realizèt de viatges a Egipte e a Roma, ont èra professor de filosofia a l'epòca l'emperaire Domician. Coneguèt alà de personatges influents, coma l'ancian cònsol L. Mestri Florus, Que l'ajudèt a aténher la ciutadania romana e que n'adoptèt lo nom en signe de gratitud, e lo prince Filopap de Commagena. Éra un cresent fidèl dels ancians dieus, en 90 foguèt nomenat prèste de Delfos; pasmens s'auriá pas consacrat pro de temps, los ciutadans de Delfos e Queronèa li consacrèron un bust dins lo santuari. Es pas segur qu'exerciguèsse de procurador d'Illiria jos Trajan (coma afirma la Suda), ni d'Acaia jos Adrian.
Se conéis pas exactament la data exacta de sa mòrt, sinon entre 119 e 127.
Òbras
[modificar | Modificar lo còdi]Plutarc foguèt un escrivan prolific, un poligraf, coma l'afirma la Suda. Lo nomenat Catalòg de Lamprias, òbra d'un autor desconegut dels sègles III e IV Apc, mas atribuida a un filh de Plutarc, reculhís al total de 220 títols, que demora pas que 83, repartits en 87 libres, e de fragments de 15 autres. Se s'apond las 18 òbras conservadas que ne son pas citadas dins lo Catalòg e mai 15, que tenèm las referéncias, fa un total de 260 òbras, 250 semblan autenticas.
L'òbra de Plutarc se divisa en dos grands blòts:
- Vidas parallelas: una colleccion de biografias de personatges grècs e romans, escrichas per tòca didactica, e on pas istorica.
- Òbras moralas (Moralia): una colleccion de tractats de tematica divèrsa.
I a d'òbras, anticament atribuïdas a Plutarc, qu'après d'estudis son considerada coma essent pas d'el e recuelhidas jol nom d'autor de Pseudo-Plutarc.
Fonts usadas per Plutarc
[modificar | Modificar lo còdi]- Andron De Halicarnàs (Ἄνδρων), istorian grèc, es mencionat per Plutarc en combinason amb un tal Ellanic.[3]
- Apollotemis (Apollothemis), un istorian grèc que Plutarc utilizat per sa biografia de Licurg.[4]