Piemontés
Lo piemontés (nom autoctòn: piemontèis, pronuncia: [pjemʊŋˈtɛi̯z] -[ˈtæi̯z]) es una lenga romanica dau grop Galo-Italian. Se parla essencialament en lo Piemont centrau (lei autras zonas parlan lombard, ligur, e emilian, aquelas aupencas parlan principalment piemontés e tanben l'occitan, l'arpitan.
Entre las lengas galo-italicas és la mai similara a l'occitan.
Caracteristicas[modificar | modificar la font]
- Palatalizacion de [kl] e [gl]: CLARUS > [tʃajr], Clavem > [tʃaw], (similar au portugés chave [ʃavɨ]), Glaream > ['d͡ʒe.rɐ]; l'occitan cisaupenc a en aquesta posicion [kj] e [gj]: [kjar] e [kjaw] (italian [kjaro], ['gja.ja]).
- Los gropes [ke] e [ki] latin se mùtan en [ts], [ge] e [gi] en [d͡ʒ].
- Cazuda des vocalas atòna, mai fòrta que en francés: /me'lʊŋ/ > /mə'lʊŋ/ > /m'lʊŋ/.
- Cazuda des vocalas finalas atònas, a que en fòrça dialèctes és centralizada a [ɐ].
- Lenicion de [p], [t], [k]. [p] deven [v], [t] > [v] e mai de rar [j], [k] > [j].
- Vocalisacion de [l] darrier a: ALTUS > [awt].
- Los diagrames latines [kt] e [gd] se trasfòrman en [jt] e [jd]: [lajt], [frɛjd] (lait, fred).
- Evolucion de [u:] e [ɔ] tonicas latinas a [y] e [ø]: [lys] (lus), [kør] (cuèr).