Petőfi Sándor

en Petőfi Sándor (retrach per en Barabás Miklós)

Sándor Petőfi (idem Petőfi Sándor segon l'us magiar d'emplec dels noms pichons e d'ostal, Alexander Petrovics, segon l'estat civil... en "latin" e eslovac...), nascut lo 31 de decembre de 1822 ( o lo 1 de genièr de 1823...) a Kiskőrös, dins l'Empèri Austroongrés, mòrt en julh de 1849 ? (se ne dessap la data exacta)...), es un poèta e revolucionari ongrés, eròi nacional pels Magiars.

Autor de Nemzeti Dal (Cant nacional), se n'acostuma de dire qu'inspirèt la Revolucion Ongresa de 1848, que se descabestrèt amor d'emancipar lo pòble e la nacion ongreses de l'ascendent tròp ofegaire de l'Empèri, d'a Viena, Àustria, durament e estricta, dirigit.

Se moriguèt durant una batalha, en tot ne corre, al brutle, als quatre galaups, de cavals, çò dison...

La Vida

... Daguerreotipe del poèta... 1847...

... la Puszta

Ne daissarem parlar d'esperse en Petőfi Sándor qu'escriguèt en 1846 aicesta notícia autobiografica en alemand, per un poèta d'aicesta nacionalitat, que çò se ne prepausava el d'editar las siás tròbas, per las publicar en çò sieu (segon l'edicion de las siás òbras per en Köpeczy Béla, pp 31-32, e per l'escasença del 150en aniversari de la siá naissença, en 1973... Veire bibliografia çaijós).

...Tisza, d'ivèrn

...

Garatz-aicí doncas çò que ne ditz lo quite el d'el meteis, en tot parlar de se en tresena persona:
... " Petőfi Sándor, nascut de parents paures, lo 1èr de genièr de 1823, en bèl mitan de la Puszta, al pè dels monts Mátra, entremièg Tisza e Danubi.- La siá asirança per tota mena de subordinacion lo faguèt mantun còp fugir l'escòla, que fin finala l'abandonèt en 1839.D'una passa, barrutlèt.Al cap de qualques mesadas, aconfinhat per la miséria, soldat se faguèt.- Soldat, doas annadas de temps: simple soldat e marrés.A l'enta que çò ne pensava el desertar, aguèt la fortuna d'èsser reformat, gràcias a l'intervencion d'un mètge.Tornat a la vida civila, s'ajunhèt l'escòla mas lo sieu gost constant de l'independéncia l'empachèt que i demorèsse mai d'un an; ne venguèt alavetz comedian dins una còla de teatre ambulant.Comedian itinerant, doas annadas de temps. Comedian, publiquèt son primièr poèma.Tornat a Pèst al cap de dos ans, lai faguèt estampar lo sieu primièr libre de poèmas e venguèt l'assistent del redactor d'un jornal de mòda, plaça que va ocupar pendent un an.Daissèt puèi son emplec e, dempuèi aquela epòca (debuta de 1845), viu dins aquela independéncia que tant desirèt de contunh e aimèt.La siá devisa es : "Fardèl e libertat!" Aprèp lo sieu primièr libre de poèmas, publiquèt la meteissa annada (1844), A helység kalapácsa (lo Martèl del Vilatge), poèma eroïcomic ; en 1845 : János vitéz (Joan lo Pros), conte popular ; Cipruslombok Etelke sírjáról (Rams de cipressièr del tombèl d'Etelke), poèmas lirics ; lo sieu segond libre de poèmas, Szerelem gyöngyei (las Perlas de l'amor), poèmas lirics ; en 1846 : Felhők (Nívols) , poèmas lirics ; e A hóhér kötele (la Còrda del borrèl), roman de pròsa."
... Fin de mai - debuta de junh de 1846...

Çai, aital se calava el e se ne clava l'autobiografia d'en Petöfi Sándor, poèta e escrivan ongrés. Se sap que se moriguèt devèrs julhet de 1849, mas se ne sap pas cap exactament e precisa, ni cossí nimai quora, de verai verai. Çò n'ensajarem pr'aquò d'aclarar (dins los limits de las nòstras possiblitats redusidas assatz), d'unes autres mistèris petofians... que ne son fin finala pas cap!

... Bust del poèta a Viborg (Danemarc)...

Bibliografia

de l' òbra

• . . . Révolté ou révolutionnaire? - Sándor Petőfi, A travers son journal, ses lettres, écrits polémiques et poèmes......: causida dels tèxtes, prefaci e comentaris d'en Béla Köpeczy, publicat amb l'assisténcia de l'UNESCO, París - Edicions Corvina, Budapèst, 1973

Ligams extèrnes

• • 
• Poesias d'en Petőfi Sándor en italian
• idem... altrove... endacòm mai

Ligams videografics

• 

• [1]

• • sus YouTube... mai de 2240 documents subre en Sándor Petöfi en picar coma clau Sandor Petofi

Nòtas e referéncias

<references>