Oxid de carbòni
Un oxid de carbòni es un compausat quimic constituit d'una combinason d'atòms de carbòni e d'oxigèn unicament[1],[2].
Los mai simples e comuns oxids de carbòni son lo monoxid de carbòni, CO, e lo dioxid de carbòni, CO2. Fòrça autres oxids de carbòni estables, metastables o ipotetics son coneguts mas son rarament encontrats coma lo suboxid de carbòni C3O2, o l'anidrid mellitic C12O9, veire fòrça rarament, coma lo monoxid de tricarbòni C3O, o l'evanescent tetroxid de carbòni CO4.
|
|
|
|
|
|
| CO |
CO2 |
C3O2 suboxid |
C12O9 anidrid |
C3O monoxyd de tricarbòni |
CO4 tetroxid |
L'inventari dels oxids de carbòni sembla encara creisser constamment. L'existéncia de l'oxid de grafèn e d'autres oxids de carbòni polimerics estables amb d'estructuras molecularas sens fin[3],[4] suggerís que fòrça autres demoran encora a descobrir.
Fòrça oxids de carbòni ipotetics foguèron estudiats per de metòdes teorics mas pas encara detectats.,[5].
|
|
|
|
|
| C2O3 anidric |
C2O4 1,2-dioxetan-dione |
C2O4 1,3-dioxetan-dione |
C3O6 1,3,5-trioxan-triona |
C2O2 etenediona |
Estructura generala
[modificar | Modificar lo còdi]Abitualament, lo carbòni es trevalent, alara que l'oxigèn es divalent e mai sovent los oxids de carbòni coma dins gaireben totes los compausats del carbòni, l'atòm de carbòni pòt alara èsser ligat a quatre autres atòms, alara que l'atòm d'oxigèn pòt èsser ligat al mai sonque a dos atòms. Mai, alara lo carbòni pòt formar de cadenas arbitrariament longas o de malhums, las cadenas de tres oxigèns consecutius o mai son rarament, senon jamai, observadas. Atal los oxids de carbòni electricament neutres coneguts consistisson en un o mai esquelets carbonats, inclusissent las estructuras ciclicas e aromaticas, connectats e enclauses per de grops oxo, -O- o =O, e peroxo, -O-O-.
D'atòms de carbòn non tetravalents mas divalents son trapats din unes oxids, coma los biradirals, monoxid de carbòni, CO o :C=O, monoxid de dicarbòni, C2O o :C=C=O, e monoxid de tricarbòni, C3O o :C=C=C=O, mas levat lo primièr, aqueles oxids son mai sovent tròp reactius per èsser separats en quantitat[6]. La pèrda o lo ganh d'electrons pòt produire d'oxigèns encargats negativament e monovalents, –O–, d'oxigèns encargats positivament e trivalents, ≡O+ o encara d'atòms de carbòni encargats negativament e trivalents, ≡C–. Aquelas darrirèras formas s'encontran dins lo monoxid de carbòni, –C≡O+[7] alara que los atòms d'oxigèn encargats negativament apareisson dins los oxids de carbònis anionics