Onze oras passadas de cinc

De fuòc amb de cendre
t.1 onze oras passadas de cinc {{{nom3}}}
Autor	Pèire Pessamessa
Version originala
Editor	IEO - A tots
Parucion	{{{luòcparucion_orig}}} (15 de octobre de 1973)

Onze oras passadas de cinc es un roman de Pèire Pessamessa, primièr volum de la seria De fuòc amb de cendre. Foguèt publicat en 1973 dins la collection A tots (n°5) de l'IEO. Conta l'istòria d'un jove Occitan de Provença que, en 1944, se daissa embrigadar dins una division SS que lo menarà sul front rus e al cap d'el meteis.

Sinòpsi

Lo roman comença en 1943 amb la vida de tres companhs d'un collègi de Provença. Pèire, lo narrator, Norbèrt e Marqueton. Jos l'influéncia de Norbèrt, jove idealista resoludament occitanista conquistat per las idèas nazis, Pèire s'engatja dins la SS e se daissa ganhar per aquelas idèas, mentre que Marqueton rejonh la Resisténcia.

Comentari

Defugissent las idèas simplas, lo romancièr capita l'escomesa d'escapar al debat moral per porgir un mond e una umanitat restituits dins lor complexitat. Los tres collegians del començament del roman, als primièrs temps de l'amor e de la descobèrta de la sexualitat, cabussan dins lo mond dels òmes, menats non pas pels eveniments mas per las idèas, lor vista del mond o lors ideals. Sens jutjar ni pr'aquò excusar, lo lector es emportat per la vitalitat d'un roman que sembla pas que miralhar una demèst las vidas possiblas.

Un aspècte enjaulaire — al sens a l'encòp de trebolant e benlèu d'enganaire, del roman es que lo fascista Norbèrt pòt èsser tengut per un occitanista de la primièra ora. Lo personatge religa clarament, e d'un biais argumentat, son engatjament nazi a la defensa d'Occitània. Emplega lo mot e sos derivats de longa. Al delai de saber se la ligason entre lo mot e la nocion es, o pas, anacronica, lo mecanisme contribuís de pausar la figura de personatges fòrts e multidimensionals, d'Occitans vertadièrs e assumits, actors e non pas victimas de la guèrra.

Cal dire, çaquelà, que los antieròis nazis presentats per Pessamessa ne demòran als crimes de guèrra. S'exprimisson una ideologia segurament abjècta, lors actes son los d'una guèrra napoleoniana. Cap de camp d'exterminacion. Cap d'Orador. Es lo limit benlèu d'aqueste roman, qu'es un dels grands romans de la literatura occitana contemporanèa. S'agís d'un roman d'aprendissatge per cu a ja viscut, prompt a contentar lo legeire en quista de prigondor, mai non pas que de rasonaments o de moralas simplistas. Per far cort avètz aquí un roman destinat al legeire de romans.