Ondas gravitacionalas

Representacion de l'onda gravitacionala engendrada per doas estelas de neutrons en orbita una a l'entorn de l'autra.

En fisica, las ondas gravitacinalas son d'oscillacions de la corbadura de l'espaci-temps. Albert Einstein ne prediguèt l'existéncia en 1916 en se fondamentar sus la teoria de la relativitat generala. Las ondas electromagneticas (perturbacions dels camps electrics e magnetics) son produitas per las particulas cargadas acceleradas. Del meteis biais, las ondas gravitacionalas son produitas per de massas acceleradas. La produccion eficaça d'ondas gravitacionalas demanda de massas e d'acceleracions fòrça importantas. Las fonts d'ondas gravitacionalas son principalament de sistèmas astrofisics implicant d'objèctes massises e denses coma las estelas de neutrons o los traucs negres que pòdon suportar de talas acceleracions.

La descobèrta del pulsar binari PSR B1913+16 per Russell Hulse e Joseph Taylor e l'observacion que son periòde orbital decreis precisament coma o preditz la teoria de la relativitat generala, se se considera qu'aquel sistèma perd son energia per emission gravitacionala, forniguèt la primièra demonstracion, indirècta, de l'existéncia de las ondas gravitacionalas. Aquel resultat valguèt als dos cercaires americans de recebre lo prèmi Nobel de fisica en 1993.

En 2016, los cercaires del LIGO an anonciat aver detectat dirèctament d'ondas gravitacionalas a partir de la collision de dos traucs negres, lo 14 de setembre de 2015, anóncia confirmada lo 11 de febrièr de 2016 durant una conferéncia de la National Science Foundation a Washington. Lo resultat foguèt publicat lo meteis jorn dins la revista Physical Review Letters. Aquò seriá tanben la primièra pròva dirècta de l’existéncia dels traucs negres, afirma Thibault Damour.