Omertà
L'omertà (en italian : [omerˈta]) es un mot sicilian del camp lexical de la màfia. Se tradutz lo mai sovent per lei del silenci. La lei del silenci es la règla tacita, impausada pels mafioses dins l'encastre de lors afars criminals [1], aquò implica, entre autres, la non denonciacion dels crimes e lo fals testimòni. S'impausa en mai dels quita mafioses tanben a aqueles que poirián testinoniar contre eles en justícia. Lo castig per la violacion d'aquela lei es la mòrt.
Etimologia[modificar | Modificar lo còdi]
Omertà ven de omo que vòl dire « òme » e umirta qu'es la contraccion d'umilita[2]. L'omertà es donc afar dels « òmes umbles », nocion parelha a la societa onorata, « societat dels òmes d'onor » nom que se dona la quita màfia. Aquò vòl dire qu'i a pas de règla escricha dins la màfia, res que pòsca daissar de traças, mas sonque un comportament fa venir digne, o non, d'èsser un òme e donc de viure. Qui que siá que traís aquela « règla de conducha », aquel « còdi d'onor », merita donc la mòrt perque deroguèt a la règla del silenci, la lei del silenci, que vòl que quand se vei un crime, se torna pas dire, tampauc se reagís, mas se daissa passar lo temps, coma se pas res passèt, e se torna a l'accion un còp lo temps acabat, la venjança passa a freg.
Trencar l'omertà[modificar | Modificar lo còdi]
Los mafioses respectan aquela lei non escrita, tacita, perque son plan conscients que se l'un d'aqueles l'escarnís per comprometre un clan enemic, lo quita enemic es capable de far lo meteis. Es a dire, per evitar son auto destruccion, la mafia s'impausa aquela règla que foguèt plan respectada fins ara (levat unes repentits). L'omertà explica, en granda partida, lo fach que la mafia siá totjorn tan poderosa après mai d'un sègle de percaç.
Per ajudar a trencar aquela lei del silenci, fòrça sistèmas judiciaris realizèron de procediment de testimòni jos X, que permeton a un testig de liurar d'informacions gardant l'anonimat, e de procediment per mermar la pena per incitar los criminals a testimoniar contra lor organizacion. Lo mafiós que collabora amb la polícia es nomenat repentit per la justícia e traïdor per la màfia. Un autre procediment realiza la "proteccion dels tesitgs": ostals vigilats per la polícia, desplaçaments escortats e encara melhor: lo cambiament d'identitat amb mudason a l'autre tèrme del païs (procediment de l'FBI). Aquelas proceduras foguèron eficaças e se desvolopèron a la fin del sègle XX.
L'arma mai sovent emplegada per la màfia italiana per executar un traïdor al sen de son organizacion èra la Lupara. Aquel fusilh èra utilizat per la caça dels lops en Sicília. La Lupara fuguèt l'arma mai utilizada fins a la fin del sègle XIX. Al començament del XX, dins lo Chicago d'Al Capone, foguèt remplaçada per la clèbra mitralhadora Thompson, que succediguèron lo Beretta 9mm, l'Uzi e le fusilh de pompa.
Mai recentament, la Màfia executa la persona que, en prison, trenca la lei del silenci, amb un café empoisonat de stricnina venent de l'exterior o, mai sovent, amb la complicitat d'autres prisonièrs.
Notas et referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ (fr) « Les Origines et l'Histoire de la Mafia », sur omerta-tpe.e-monsite.com (consulté le 1er juillet 2010)
- ↑ Encyclopédie Universalis 1992 art.