Max Goberman
Max Goberman, nascut en 1911 a Filadèlfia e mòrt lo 31 de decembre de 1962, foguèt un cap d'orquèstra american. S'especializèt mai que mai dins la musica leugièra a Broadway, mès ara es conegut mai que mai per son integrala de las sinfonias de Joseph Haydn, que demorèt inacabada pr'amor de sa mòrt.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Max Goberman nasquèt a Filadèlfia (Pennsilvània) en 1911 (sembla que la data exacta de sa naissença siá de mal trobar; quitament la notícia de l'edicion de 2015 de las sinfonias de Haydn per Sony se contenta de l'annada, mès lo Bach Cantates Website [1]dona lo 8 de febrièr).
Aprenguèt lo violon ambe Leopold Auer e contunhèt aprèp al Curtis Institute of Music, dins sa vila natala, ont aprenguèt la direccion d'orquèstra ambe Fritz Reiner, que fasiá grand cas de son talent e l'ajudèt a començar sa carrièra en lo recomandant. Es atal que dintrèt violonista al Philadelphia Orchestra en 1928. Plan jove (mès la data es tanben de mal trobar) fondèt lo New York Sinfonietta, una orquèstra de pichonas dimensions, per tal de jogar mai que mai la musica barròca; aquelas preocupacions de volume d'orquèstra èran puslèu avantgardistas per l'epòca. Aviá tanben l'esperit d'entrepresa, lo sens dels afars e deviá èsser un organizator excellent.
L'integrala Haydn
[modificar | Modificar lo còdi]Mai que mai per son projècte d'una integrala de las sinfonias de Joseph Haydn, Max Goberman fondèt son pròpri ostal de disques, la Library of Recorded Masterpieces. Los disques serián disponibles per soscripcion dins de pochetas que comprenián las particions d'orquèstra. Aviá pas causida son orquèstra, lo New York Sinfonietta, mès l'Orquèstra de l'Operà de Viena en formacion redusida, dont los membres venon dels Wiener Philharmoniker; dins la causida, i aviá en partida lo fait que lo taus de cambi del dollar permetiá de demingar las despensas de l'entrepresa.
Lo projècte, de segur, èra pas rendable, mès Max Goberman, qu'aviá causit tanlèu 1944 una carrièra lucrativa a Broadway per dirigir de comèdias musicalas e autra easy music (çò qu'explica mai que mai qu'a pas gaire enregistrat de musica classica), podiá generosament comolar lo deficit per tal que l'afar pòsca contunhar. Ai las, la mòrt, una crisi cardiaca arribada lo 31 de decembre de 1962, li permetèt pas d'acabar lo prètzfait. Après tres ans, 45 sinfonias e 3 duberturas èran enregistradas. La màger part de las primièras sinfonias i son (sus les 27 primièras, mancan solament las 18 e 25), mès de las òbras de la nauta maturitat de Haydn, i a pas que la 92 "Oxford", la 96 "Miracle" e la 98.
Mès las circonstàncias levèron al trabalh de Goberman una partida de son interès. Avián enregistradas las sinfonias sus 3 pistas. Columbia (CBS), que crompèt lo catalògue, reeditèt una partida de las sinfonias sus 2 canals, en fasent sautar la piste centrala, e le desequilibri sonòr aviá pas contribuït al succès. Pr'amor de divèrsas pèrdas imputablas a CBS, Sony son successor, deguèt utilizar, quora las bendas maires de tres pistas, quora las de doás pistas (donc troncadas) dels disques negres CBS Odyssey, quora de disques en bon estat de la Library of Recorded Masterpieces (una partida de las informacions venon del site perimit www.haydnhouse.com/max_goberman.htm).
Autres enregistraments en musica classica
[modificar | Modificar lo còdi]Goberman comencèt d'enregistrar las òbras completas d'Antonio Vivaldi, mès son projècte foguèt pas realizat, tirat per 70 òbras. Son enregistrament del concerto en ut de Vivaldi per mandolina, còrdas e clavecin foguèt ausit dins la benda son de Kramer vs. Kramer[2]. Enregistrèt tanben d'òbras d'Arcangelo Corelli (los 12 concerti grossi) e William Boyce (las 8 sinfonias)[3]. En 1938 dirigiguèt Joseph Szigeti dins un enregistrament d'òbras de Bach, Tartini e Mozart[4].