Loís Delluc

Loís Delluc (Àlans, 21 d'agost de 1894 – Aisinas, 12 de setembre de 1974) foguèt un escrivan occitan en lenga occitana e francesa, que daissèt una òbra considerabla.

Biografia

Loís Delluc nasquèt al masatge de Chambeaux (en francés) a Àlans lo 21 d'agost de 1894.

Estudièt a l'escòla Superiora de Belvés e après a l'escòla Normala de Perigús. Foguèt mobilizat per la guèrra en 1914 al 5en Regiment d'infanteria algeriana. Ferit grèvament, se recuperèt a Ais de Provença, ont coneguèt Léon Aimard, avocat a la Cort, que ne venguèt secretari. Léon Aimard èra un felibre e introdusiguèt Loís dins lo mond del Félibritge provençal e l'òbra de Frederic Mistral.

En 1917, Louis Delluc se maridèt amb la regenta Lucie Madeleine Rebière e totes dos foguèron enviats a Sent Vincenç de Còssa, ont ensenhèron pendent vint-e-cinc ans (del 1926 fins a la retirada). Quand se retirèron, anèron dins lo vilatge vesin de Bainac. Moriguèt lo 12 de setembre de 1974 en çò de sa filha adoptiva à Aisinas).

Uèi la carrièra de Bainac ont visquèt pòrta lo nom de la siá òbra principala "Rue Tibal lo garrel demòra de Louis Delluc ". La plaça d'Àlans pòrta lo sieu nom dempuèi lo 10 de genièr de 2009.

Loís Delluc èra cosin del cineasta Louis Delluc.

Cultura occitana

Loís Delluc venguèt manteneire e mèstre d'òbra del Felibritge en 1928, secretari de Bornat, qu'es l’escòla del Felibritge de Perigòrd, mèstre en gai saber en 1930 e vice-president del 17 de genièr de 1954 fins a la siá mòrt.

En 1958 fondèt un grop folcloric Lo Grel dins lo vilatge de Sent Vincenç de Còssa.

Òbras

Òbras en occitan

Nombroses articles, poèmas o contes publicats a las revistas Lo Bornat, Oc, Le Gai saber, La Armana Provençau, Le Périgourdin de Bordeaux.

• Òda A la Dordonha, poèma bilingüe, illustrat per Maurice Albe, Sarlat, Imprimerie Michelet, 1931.
• Un monge-cavalier, en Jeroni de Perigus, avesque del Cid (tirage a despart dempuèi Analas del Centre de cultura valenciana, 1951), in Lo Bornat nº 4, en octòbre-en decembre 1992.
• La farça del pairolier, comèdia en collaboracion amb lo majoral Marcel Fournier, Périgueux, Fédération dempuèi Œuvres Laïques, sens data.
• La poetessa galiciana Rosalia Castro (Oc, double nº201-202 de julhet-decembre 1956, p. 224-236). Assag.
• Fablettes pour Las enfants dempuèi pays d'Oc, Lo Bornat del Perigòrd/ A.S.C.O. (Atelier sarladais De culture occitane), prefaci de Jean-Louis Galet, 1958.
• Fablettes pour les enfants du pays d'Oc, Périgueux, Éditions Pierre Fanlac, sens data, 35 p.
• Tibal lo garrèl, Avinhon, Edicions Aubanèl, 1958, 214 p.
• Tibal lo garrèl, Reedicion Lavit, Tolosa, Lo Libre occitan, 1968, 197 p.
• Lo Secrèt del comte de Marcafava, comèdia per mariòtas, Paraulas de Novelum, nº 81 bis, 1998.
• Tibal lo garrèl, L'arma que sagna, (primièra part), edicion bilinga occitana e francesa, Castelnaud, Éditions La Hydre, 2000. Prefaci de Bernard Lesfargues.
• Tibal lo garrèl… E La carn que patís, (segonda part) edicion bilinga occitana e francesa, Alles-sur-Dordogne, Éditions Mémoire et traditions en Périgord, 2008. Prefaci de Jean Ganiayre. Avertiment de Gérard Marty, président de l'association Mémoire et traditions du Périgord.
• Fabletas per enfants del país d'òc, Lo Bornat del Perigòrd/Novelum, 2004.

Tibal lo garrèl es un roman occitan que se debana al Perigord dins lo sègle XVI, pendent las guèrras de religion. Aquel roman es passat per divèrsas edicions, en essent la primièra bilingua. La darrièra edicion se dividís en doas parts. Los faches istorics reportats son autentics e s’inspiran de las cronicas d'istòria del canonge Jean Tarde. Foguèt tradusit al catalan per Joan Salas e publicat per Club Editor.

Traduccions castelhanas / occitanas

• La guèrra dels ases, capítol XXIV del libre Lo Quishòt, Bordèus, Le Périgourdin de Bordeaux, 1957, 15 p.
• Argental e io (Platero y yo de Juan Ramón Jiménez, prèmi Nobel de literatura) en collaboracion amb lo filosòf Joseph Migot e lo majoral Jean Monestier, Lo Bornat. Sens data.

Òbras en francés

• Le mousse de la Niña, París, Edicions Bourrelier 1953, Prix «Jeunesse» dempuèi éditions éponymes, sus l' epopeia de Christophe Colomb.
• Des caravelles autour du monde, París, Edicions Bourrelier, 1957, sul viatge de la « Victoria » de Magellan.
• L'enfance d'une reine, París, Edicions Bourrelier, 1958, istòria d'Elisabèt de França, filha d'Enric IV de França.
• Jeunes princes captifs, París, Edicions Bourrelier, 1958, istòria de la vida dels dos filhs del rei Francés Ièr de França.
• Le destin de Paquito, París, edicions Magnard 1963, istòria de la joinessa de Miguel de Cervantes.
• Par la plume ou par l'épée, Namur, edicions du Soleil Levant, 1963, roman d'aventuras inspirat per Cervantès.
• Olivier de Castille, edicions Bourrelier/Armand Colin, 1964, adaptat d'un roman de cavalariá castelhan.

Traduccions de l'òbra

• El grumete de la Niña, en Espagne en 1955. Tradusit en olandés en 1956 e en alemand per l'ensenhament segondari.
• Lo Garrell, en catalan, Barcelona, Tradusit per Joan Sales, 1963.

Tèxtes inedites

• Lena la Mariandona, pastorala fluviala en dos actes
• Lo èrba que fai pèrdre
• La granda aiga
• La longue espérance, en collaboracion amb Germaine Rougier, escrich a la fin de la siá vida

Teatre

• Pièces inédites, Escrit e representat per reculhir de sòus per enviar de paquets als presoèrs pendent la guèrra 1939-1940, parlat pels locutors del CD Souvenirs de élèves de Louis Delluc.
• Louis Delluc te Marcel Fournier, La farço del peiroulie, Fédération dempuèi Œuvres laïques de la Dordogne, 1958.
• Louis Delluc te Bernard Lesfargues, Lo secrèt del comte de Marcafava, comèdia per mariòtas, Novelum, 1998.

Òbras pòstumes

• Louis Delluc, Partis de Argentat, Périgueux, Imprimerie Joucla, 1983, que remembra la vida dels barquers que davalavan per la Dordonha.
• Louis Delluc, Histoire de Saint-Vincent-de-Cosse, monographie, Le Calhau de Bourzac, 2006.

Prèmis

Louis Delluc ganhèt lo Prix Jeunesse lo 1953 per Le Mousse de la Nina. L'Academia de Jòcs Florals de Tolosa lo guerdonèt d'una englantina d'argent per la siá poesia La gabarra embullada. Lo poèma A la glorio del Périgord ganhèt lo primièr prèmi al gessamí d'argent de 1926.

Ligams extèrnes

• Proleg de Joan Sales a l'edicion catalana de Tibal lo Garrel