Lièja (espòrt)

Una lièja es un veïcul ont òm s'assèta per limpar sus la nèu o sus la glaça. Es diferent d'una lisa qu'utiliza una fòrça motritz per se mòure e dels bobsleigh que, el, dispausa d'un fren e d'una comanda de direccion.

Es un espòrt ont lo participant davala una pista jagut (d'esquinas) los pès en davant. Las primièras competicions se debanèron en Soïssa a partir de 1883. Es en 1955 que comencèron los primièrs campionats del mond e nòu ans puèi venguèt una espòrt olimpic.

Istòria de la lièja en competicion

La lièja es una disciplina de glaça ont lo limpaire (o limpaira) se plaça jagut d'esquinas sus l'aisina e los pès cap abans. Aquesta posicion es diferenta d'aquesta del skeleton (ont lo participant se plaça tèsta cap abans).

Los especialistas pòdon aténher de velocitats de 130 km/h.

La lièja ven espòrt olimpic en 1964 a Innsbruck (Àustria). Dependavan d'en primièr a la federacion del bobsleigh mas en 1954 foguèt creada la: Federacion internacionala de lièja de correguda. Los temps son calculats en milen de segonda.

En competicion, l'espròva se debana en quatre menas per las monoplaças òmes e femnas e doas menas per las biplaça òmes. Montada sur de patins mesurant 1,28 mètre de long, la còca es en fibra de veire e son pes deu èsser de 22 quilogramas per la lièjas simplas e de 25 quilogramas per las lièjas en duò.

Tres grandas nacions se partejan en general las medalhas: Alemanha, Itàlia e Àustria; los alemands ganhan gaireben dos tèrces de las medalhas.

Principi

Equipament

Lièja artificiala, sens rails

Lièja « naturala » amb una còrda de direccion e rails

L'esportiu dèu èsser equipat de vestits e accessòris. Primièr, deu portar un casco englobant la tèsta per l'aparar dels tusts, es non integral (pas de mentoniera) e deu èsser constituit de fibra, carbòni e de mossa. La partida non cobèrta pel casco es ocupada per una visièra de comença al menton cap al front per far mai asida la vision.

Pendant una correguda, l'esportiu se deu vestir d'une combinason nova o pauc usada peu e d'un gilet de plomb que contien lo lèst. La quantitat de lèst es definida pel reglament de la federacion internacionala segon la correguda e lo pes del participant, permetent als leugièrs de compensar lor andicap. A las espatlas, deu portar de proteccions de cuèr o de plastic. A las mans, pòrta de gants de cuèr e quichat per evitar que s'escapan a la partença e possedisson d'arpas (amb de puntas d'acièr) per accelerar la velocitat a la partença.

Partença dins sa fasa d'arpias als des Jòcs olimpics de 2010.

Las pistas

Las pistas artificialas

Pista de bobsleigh, lièja e skeleton de Lake Placid.

Son bastidas per permetre de crear de trajectòrias espectacularas tot en prenent en compte la seguretat. Gaireben totes an un sistèma de refrigeracion per gardar lo freg sus la glaça. Las pistas artificialas son:

• en Euròpa:
  • Altenberg / Oberhof / Winterberg / Königssee.
  • Innsbruck (JO de 1964 et JO de 1976).
  • Saint-Moritz.
  • Cesana Pariol à Cesana Torinese (JO de 2006).
  • Grenoble (JO de 1968) / La Plagne (JO de 1992).
  • Lillehammer (JO de 1994).
  • Sigulda.
  • Sarajevo (JO de 1984).
• en Amérique du Nord :
  • Lake Placid (JO de 1980) / Park City (JO de 2002).
  • Calgary (JO de 1988) / Whistler (JO de 2010).
• en Asia:
  • Nagano (JO de 1998) / Sapporo (JO de 1972).

Las pistas naturalas

Yekaterina Lavrentjewa (RUS) lièja sus pistas naturalas

Parallel-track Seiseralm (ITA)

Las pistes naturalas son plan espandidas en Àustria, Itàpia, Soïssa, Eslovènia, Alemanha, Finlàndia, Polonha, Nòva Zelanda, Canadà, Suècia, Norvègia, Romania, Bulgaria, Turquia, USA e Russia.

Son adaptadas al mitan amb de condicions naturalas, an pas besonh de refrigeracion o corbas artificialas. Son dirèctament desenhadas suls penjals naturals del mont.