Herculanum
Herculanum (Herculaneum en latin) èra una vila romana antica situada dins la region italiana de Campània. Foguèt destrucha per l'erupcion de Vesuvi de 79 av. JC e sei roïnas foguèron protegidas per una ganga de materiaus volcanics fins a sa descubèrta au sègle XVIII. La ciutat èra de talha pichona amb una superficia de 12 ectaras e una populacion estimada a 4 000 abitants. Son estructura es mau coneguda car lei cavaments menats per leis arqueològs an permes de descurbir 4,5 ectaras e ges d'edifici public, religiós ò culturau.
Descubèrt en 1709 durant lo cavament d'un potz, lo sèti foguèt foigat per de pilhards avans l'acomençament de cavaments vertadiers en 1738 a l'iniciativa dau rèi Carles de Borbon. Aquò foguèt lo premier chantier arqueologic modèrne d'Euròpa e favorizèt l'emergéncia dau movement artistic neoclassic. Divèrsei cavaments ulteriors permetèron de desgatjar una partida dei vestigis e de descubrir plusors ostaus compres una bastida suburbana, òbras literàrias e esqueletas dei victimas de l'erupcion.