Vejatz lo contengut

Grands Lacs (America del Nòrd)

Tièra de 1000 articles que totas las Wikipèdias deurián aver.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Pels articles omonims, vejatz Grands Lacs.

Un imatge satellit dels Grands Lacs.

Los Grands Lacs son una cadena de lacs d'aiga doça situats a l'èst de l'America del Nòrd, a la frontièra entre Canadà e Estats Units. Çò es: lo Lac Superior, lo Lac Michigan, lo Lac Huron, lo Lac Erie, e lo Lac Ontàrio, forman lo pus grand grop de lacs d'aiga doça de la Tèrra[1].[2] Son sonats de còps mars interioras, o la tresena còsta de Canadà e dels Estats Units.

Esquèma de la formacion dels Grands Lacs.

La geologia fondamentala que creèt las condicions de la formacion dels Grands lacs d'uèi èra ja prèsta fa 1,1 a 1,2 miliard d'ans,[3][4] quand doas placas tectonicas aperabans fondudas se desseparèron en formar lo rift de midcontinent (Midcontinent Rift System). Una val se formèt, en porgir un bacin que benlèu venguèt lo Lac Superior modèrne. Quand una segonda linha de falha, lo rift de Sant Laurenç, formèt fa aperaquí 570 milions d'ans,[3] la basa pels Lacs Ontàrio e Erie, al long de çò que vendriá lo riu de Sant Laurenç.

Los Grands Lacs èran ja formats a la fin de la darrièra edat de glaç fa aperaquí 100 000 ans, quand la calòta glaciària continentala de Laurentide recuolèt. Quand aquò arribèt, los glacièrs daissèron darrièr una mescla d'aiga e de glaç (vejatz Lac Agassiz) qu'empliguèt los bacins qu'avian cavats, en crear aital los Grands Lacs que coneissèm uèi.

Los Grands Lacs son (d'oèst en èst, seguent lo corrent de l'aiga):

  • Lac Superior (lo pus grand e prigond)
  • Lac Michigan (lo segond pus grand en volum, l'unic situat tot entièr en territòri dels Estats Units)
  • Lac Huron (lo segond pus grand per sa superfícia)
  • Lac Erie (lo pus pichon en volum e lo mens prigond)
  • Lac Ontàrio (lo pus pichon per sa superfícia)
Bauces sus la linha costièra del Lac Superior
Caracteristicas
Lac Superfícia (km²) Altitud (m) Prigondor
maxima (m)
Prigondor
mejana (m)
Volum (km³) Durada de
retencion (ans)
Lac Superior 83 000 183 406 149 12 100 191
Lac Huron 58 100 177 230 59 3 538 22
Lac Michigan 57 800 177 281 85 4 918 99
Lac Erie 25 900 175 65 19 483 2,6
Lac Ontàrio 18 760 75 244 86 1 639 6
  1. LUHNA Chapter 6: Historical Landcover Changes in the Great Lakes Region
  2.  Inter-basin water transfer. ISBN 0-52-186969-2. 
  3. 3,0 et 3,1  {{{títol}}}. ISBN 9781553651970. 
  4. Van Schmus, W. R.; Hinze, W. J. (May 1985). The Midcontinent Rift System 13, 345–83. DOI:10.1146/annurev.ea.13.050185.002021. Retrieved on 2008-10-06.