Femèla
En zoologia, una femèla (var. feme, héma) es un animal apartenent al sèxe femenin, caracterizat per la produccion d'ovuls que permeton la reproduccion de l'espècia, e, sovent, per la gestacion. L'ovul, produch per l'ovari, se transformant, aprèp fecondacion per un espermatozoïde produch per un individú mascle, en embrion que donarà naissença a un jove dirèctament (en passant de còps per un estadi larvari) dins las espècias viviparas o per l'intermediari d'un uòu pondut dins las espècias oviparas. Cal notar que per cèrtas espècias, especialament los peisses, la fecondacion se fa dins lo mitan ambiant; los uòus fecondats son pas portats per la femèla.
En occitan, au contrari d'autras lengas coma l'anglés o l'italian, lo tèrme (en tant que substantiu) s'aplica pas a l'espècia umana, senon dins un sens pejoratiu.
Per las espècias animalas mai familiaras, lo mascle e la femèla son sovent designats per de noms distints : atal, avèm la vaca e lo taure, la truèja e lo vèrre, la feda e lo marran , la galina e lo gal, etc. Per las espècias mens familiaras s'utiliza los adjectius « mascle » e « femèla » per distinguir los dos sèxes ; exemple una talpa mascle o femèla, un eriç mascle o femèla, lo nom de l'espècia podent èsser de genre masculin o femenin.
Femèla coma adjectiu caracteriza los organs e las foncions ligats a la reproduccion e al sèxe feme. S'utiliza tant en zoologia coma en botanica.