Categoria:Cançon de Joan Francés Tisnèr : Diferéncia entre lei versions

Cançons de ''12 recèptas de J. A. Lespatlut''<p>

L’Estrangèr [[Rogèr Lapassada]]<p>

Un dia qu’arribarà, <p>

vestit de blau com la matiada, <p>

que trucarà au portalèr, <p>

arrés ne’u coneisheràn.<p>

Que diseràn, en hant un maishant uelh :<p>

— Quí ei ? <p>

Quauque pacant escapat de galèras !<p>

Los mainats s’estujaràn devath la taula. <p>

Las hemnas vaderàn blancas com la nèu. <p>

Los òmis, punh sarrat, <p>

que voleràn acalhavà’u<p>

e los cans ariçats que ronharàn <p>

en amuishant las anhivas.<p>

La portalada miei desruida <p>

que s’acabarà de héner.<p>

Mes, eth, l’Estrangèr, <p>

de jolhs sus la pèira blanca, <p>

darrèr locledon barrat <p>

que hicarà un arríder d’anjo <p>

sus aquera matiada de haina e de hasti.<p>

Lo blau deu son uelh qu’orbirà las mans, <p>

qu’apatzarà la paur deus dròlles <p>

e herà tornar la frescor de l’ahida <p>

sus las maishèras.<p>

Sonque un arríder amistós !<p>

Sonque las mans, vueitas e viradas <p>

de cap aus òmis.<p>

Sonque lo cap quilhat, <p>

l’uelh qui non cranh pas lo deumau !<p>

Lavetz, un can que s’aprocharà,<p>

a plaser, dab amistat, <p>

que lecarà los pès provassós de l’Estrangèr. <p>

Lavetz, <p>

guarit de tot mau, <p>

l’Òmi, urós, qu’orbirà lo cledon.<p>

--

Vira lo sedaç<p>

Quau ei donc aqueth tot vestit de blau<p>

Coma la matiada e qui truca au portau<p>

Vira lo sedaç, tiralaligòt<p>

E si ei fachat, jo me’n trufi hòrt<p>

Estrangèr te dobti, que l’aso te foti<p>

Passa luenh de ma pòrta e lo diable se’t pòrti<p>

1 e 2 e 3 e 4 e 5 e 6 e 7 e 8 e 9,<p>

Diu me viri de mau<p>

Las hemnas com nèu blancas vaderàn,<p>

E devath la taula los mainats iràn<p>

----

La sèrp nilenca [[Max Rouquette]]<p>

Virona arredonida<p>

dormissiá la sèrp nilenca.<p>

Virona redona<p>

Tendra virona de gavèl arredonida <p>

jos la raspa d’una fuòlha de figuièira,<p>

dormissiá la sèrp nilenca.<p>

Dormissiá dins l’oblit de l’astre que portava <p>

sens saupre quau seriá que’n un raufèl d’amor<p>

au poton dau verin aparariá lo sen.<p>

Angèla en matelòta <p>

shens se copar lo cap, <p>

en li copar lo cap.<p>

Virona arredonida...<p>

--

Pelar <p>

vueitar <p>

desbarbar <p>

copar <p>

Talhucar.<p>

fríser <p>

virar <p>

har sautar. <p>

Tirar <p>

estruçar <p>

en.hariar<p>

rossir<p>

trempar <p>

adobar <p>

har còser<p>

hornir <p>

ajustar. <p>

__

Salmís de palomas<p>

Dindan, dindan, lo curèr d'Aurelhan<p>

Qu'ei cadut dehens l'estanh<p>

Dab las òras a la man<p>

Dindan, dindan...<p>

Entertalhat o interromput,<p>

Entertant lo temps recadut<p>

Entrams jo tu entermetut<p>

Entenement deus entorcuts<p>

Lo temps que passa doblevant<p>

Las òras que's hèn en davant<p>

Enterlacant l'entortolhut<p>

Atormerat jo l'entenut<p>

Entormentat que m'as avut<p>

Entaulat aquiu qu'ès sedut.<p>

Aus tèrmis de Tolosa, <p>

fontenas clèras j’a. <p>

Que j’a tres palometas, <p>

banhadas s’i son dedens. <p>

Tant s’i son banhadetas, <p>

que l’aiga non i mei.<p>

Que’n prenen la volada, <p>

tau haut de Cauderèrs. <p>

Digatz-me palometas, <p>

qui j’èra a Cauderèrs ? <p>

E lo rei e la reina <p>

que j’èran tots solets. <p>

Au rei l’an hèit ua cramba, <p>

a la reina un convent <p>

Tot de pèira talhada, <p>

que non j’entre lo vent. <p>

Lo vent ni la gelada, <p>

ni tanpòc los glaçons<p>

Aus tèrmis de Tolosa <p>

Aqueth pecat, qu'ei donc ?<p>

Qu'au sortir de la glèisa,<p>

los gojats que disen a las gojatas

E voletz garfo ?<p>

La hilha d’un praube òmi<p>

Se’n va entau molin digodin<p>

Diga, diga ostèr, diga molinèr<p>

Faralin, faralèr, faralin tornèr<p>

Qui vòu har mòler molerà<p>

Quan lo rei ei salhit de la tèrra<p>

Quan lo rei ei salhit de la tèrra là<p>

Lan anderidí la dondèna<p>

E au lanlà deridí la dondon.<p>

Que s’i pren son chivau<p>

Eth que se’u brida e se’u sèra<p>

Lo gran de ma mèra<p>

Molerà en quest molin<p>

E que se’u va har abeurar<p>

En d’ua honteta tan clara<p>

Tròba aquiu vint e cinc bergèras<p>

Har en purmèr un beròi borider<p>

Haria, lhevami, aiga en aisider<p>

Deishar plan com cau la pasteta lhevar<p>

D’anís verd culhera plenhar e trempar<p>

En la cacha ajustar 300 gramas de sucre<p>

E flor d’irangèr, pèth de citron, burre<p>

Har hóner. (4 còps)

Puish préner a despart la haria de blat<p>

Sèt ueus esglaishatz e la sau ajustatz<p>

Dab tèrç de liquide calerà prestir<p>

Quan sii chucar lo dusau a hornir<p>

Puish lo darrèr tèrç e lhevami, mesclar<p>

Dinc a quan la pasta e dèishi de gahar<p>

Lhevar en tortet o en lonc com v’agrada<p>

Pausar sus ua placa dab papèr aprigada<p>

Aquiu lheverà, dinc a tres còps en.hlar<p>

Un ueu tà daurar e de sucre emprovar<p>

Har còser. (4 còps)<p>

Minjar huec, cagar huec, <p>

huec aus pès, huec au cuu, huec au cap, huec, huec, pertot huec<p>

__

Ústrias<p>

Qu’ei un plat de sason<p>

dab mocharon, morilhon<p>

de qui hèn ragoston de qui hèn ragoston<p>

Netejà’us e pelà’us<p>

dab duas aigas arrescà’us<p>

en un perrec boishà’us <p>

en un perrec boishà’us<p>

còser a l'òli<p>

ua caishòla de tèrra de tèrra<p>De haria saupicà’us<p>

(dab) sau e péber adobà’us<p>

dab cebeta <p>

dab cebeta agostà’us<p>

en har còser a plaser <p>

e quan sii a mieitat, a mieitat, a mieitat, a mieitat<p>

hornir las ústrias (6)<p>

Deu tresau solèr qu’ei caduda enlòra<p>

Ua moquira jauna qui eslurra a plaser<p>

Tà s’anar córrer Sagòrra e Magòrra<p>

Shens se har cridar enlòc per arrés<p>

Parièra au limac la motha moquira<p>

Qu’a vagar tà devarar lo camin<p>

Qui’s hiquè en cap qui vira e arrevira<p>

Sus la paret blanca qui sembla shens fin<p>

Lo só qui arraja sus la moquira <p>

Tremblanta de paur o lhèu de plaser <p>

Mes ne luseish pas mei la prauba tiravira,<p>

Lo só l’a secada… acabat lo sendèr<p>

Deu tresau solèr qu’ei caduda enlòra<p>

Ua moquira jauna qui eslurra a plaser<p>

Garbura

__

La garbura qu’ei pomas de tèrra, mongetas, lo garròt deu jambon, lo caulet blanc sustot, pomat, lescas de jambon, mes espés, un tròç de jambon entà har la bona, bona garbura.<p>

Dab peberina, estragon, peirassilh, alh, ceba.<p>

Que començarí per exemple per las mongetas que son las mei longas a còser, las pomas de tèrra, las carròtas, copadas, pas a tròç, ua carròta copada en dus, o en tres s’ei drin grana, après qu’i hicarí lo caulet blanc, mes quan tot e boreish après.<p>

E après lo garròt deu jambon, drin vielh, drin gras, los porrets e hicar tot aquò a borir. E deishar còser duas bonas òras,

pas a garlapar, a borir doçament au son trin, au mensh duas bonas òras totun,e après que gostan.<p>

La garbura jo que la harí atau !

__

Rondèu de las estelas<p>

Lo cèu escuranhós espiant<p>

Nau estelas cadentas qu’èi vist<p>

Cadua vadè un gran gigant<p>

Dab un nas qui semblava un his son !<p>

Nau uelhòts jo n’aurí avut<p>

Bahida me’us avoren crebats<p>

Mes d’un sol par n’èri uelhut<p>

Grana Estela qu’a dit : <p>

« Deishatz ! »<p>

L’òra deu tè<p>

Lo tè qu’ei la bevuda aprestada <p>

mei populara capvath lo monde. <p>

Que la descobrí en 2737 abans J.C. l’emperaire chinés Shen Nung, <p>

lo dia quan ua huelha de tè <p>

e’u cadó per escàs <p>

dens la tassa d’aiga cauta qui’s bevè.<p>

La boridèra boridejava <p>

pujant a plaser com lo plaser, <p>

chebitejava puish shiulava, <p>

boishorlejava de contentèr<p>

Quan acabi de borir l’aiga<p>

Shens que’vs vedossi apressatz<p>

Dens la teièra rescauhada<p>

Chorreta d’aiga barrejatz<p>

La teiereta tenhereta, <p>

a l’aiga cauta s’arrajava<p>

Tè, tà qu’au tè tieni cautet, <p>

tan longtemps qui lo temps durava<p>

Deu tè la huelha dèisha anar, <p>

tota perborida sa sabor, <p>

bissè que demanda de l’aprigar<p>

Que’n patz s’escapi la labor.<p>

La costuma deu tè de cinc òras <p>

que data deu començar deu sègle 19au, <p>

quan la setau duquessa de Bradfòrd, <p>

Anna, <p>

envitè un vrèspe amics a béver tè <p>

en tot perucar coquetas, <p>

tà’s virar la hami d’enter disnar e sopar. <p>

Aquera òra deu tè que vadó de tira<p>

ua tradicion en Anglatèrra.<p>

--

Poth a la gascona<p>

Aprestar e troçar un poth deus beròis, <p>

deishà’u préner <p>

duas a tres òras de renc, <p>

en tot virà’u de quan en quan, <p>

òli fresc <p>

hà’u tostar suus sherments <p>

Arrevirar la pèça <p>

de tau mòda que sia plan cueita de tota part.<p>

Sus la mar de mon père<p>

I a batèus a pescar<p>

E b’i a tres pescaires<p>

que s’i hèn a pescar<p>

E b’i a tres gojatòtas<p>

que s’i hèn a espiar<p>

Sonque ua peurossòta<p>

qui’s bota a plorar<p>

Tornatz, tornatz pescaires<p>

La mar es a lordejar<p>

Los dus pausan la barca<p>

mes l’aute la pausa pas<p>

Vòs pas tornar pescaire<p>

qu’es l’òra d’ac deishar<p>

Nani i a tant boletas<p>

las voirí amassar<p>

Nani cèrtas pescaire<p>

aquò ne’n haratz pas<p>

Si jo n’ac hèi beròja

arrés mei n’ac herà<p>

Mes las boletas negras an fenit de’u minjar<p>

Plenh de botelhas d'aiga<p>

un paquet de ton<p>

ua vueita tà hicar los ueus <p>

ua botelha de cocà colà<p>

un pòt de flors<p>

ua caisha de sau<p>

ua bala de tenís copada<p>

ua vueita de caramèl<p>

un teishut<p>

un libe abandonat<p>

un tube de sentbon<p>

ua capsa de botelhas<p>

...E qu'ei reciclable<p>

-- Ah, que viu enqüèra<p>

Advents<p>

Au hons d’un topin vernissat <p>

esténer pèrnas de lard o jambon lardós. <p>

Un còp talhucat carròtas en rondets <p>

e hachat ceba e alh dab jambon, <p>

barrejà’n ua bona espessor suu lard <p>

e pausar un bèth tròç de bueu, <p>

pèça magra o codau beròi persilhat <p>

Cobrir d'ua espessor de hachat mei <p>

adobat de clavets, canèla muscada <p>

sau e péber ... e un boquet.<p>

Hornir çò qui cau de liquide <p>

tà plenhar dinc a un centimètre deu bòrd (mieitat vin roi, mieitat aiga)<p>

en barrejar a tot doç en lo topin <p>

tà non pas des-har lo palhat deu hons. <p>

Cobrir dab papèr de carnissèr oliat <p>

e ligat suu bòrd deu topin. <p>

Hicar suus carbons, devant deu huec <p>

e deishar còser doçaments <p>

quate a cinc òras.... E un boquet.<p>

L’Advent qu’ei arribat,<p>

Lo monde qu’ei sauvat!<p>

Lo Messias atendut<p>

Que’ns vien da lo salut.<p>

Quasi cada Profèta,<p>

Qu’anonça la conquèta<p>

D’aqueth divin Enfant;<p>

Lo Demon qu’ei tremblant.<p>

Cantem a son aunor,<p>

Dab un còr plen d’amor,<p>

Cantem allegrament,<p>

Pendent aqueste Advent:<p>

Loange a Diu son père,<p>

A Maria sa mèra,<p>

A Jausèp lo tutor<p>

De noste Redemptor<p>

Cantem tots eths presents<p>

De Nadau devotaments,<p>

En l’aunor deu deliri<p>

Deu Senhor-Dinèr vampiri<p>

Qui’ns deu a tots sauvar<p>

E Satan har trespassar<p>

- « Qué volerés com present<p>

De qui n’as pas peu moment ? »<p>

- « Enveja d’un libe, chic,<p>

Meilèu causas de plastic,<p>

Armas t’apréner a tuar,<p>

Un quat’quat’ a poder miar. »<p>

L’òmi desfortunat<p>

De pòrtamoneda flac,<p>

Sortirà de la misèria,<p>

De la soa praubèra<p>

Jèsus-Sòus l’en va tirar,<p>

Aisidèr l’i balharà.<p>

--

Cruspèths<p>

A Carnaval que cau har cruspèths.<p>

Lavetz que preni ua recèpta <p>

qu’i cau ua botelha d’aiga<p>

tà un quilò de haria.<p>

E lavetz que hèish cauhar l’aiga <p>

e au punt de borir <p>

qu’i hiqui totun drin de pèth d’irange<p>

e après qu’i hiqui ua presa de sau. <p>

Qu’i hiqui… pas hèra... <p>

de burre e que dèishi borir <p>

las pèths d’irange e lo burre honut, <p>

après quan boreish au gran galòp <p>

que geti tota la haria, tot d’un còp tot,<p>

e que tolhi, e que tolhi... <p>

dinc a quan <p>

la pasta e’s despegue de la marmita.<p>

Après que la dèishi en.hredar, <p>

que hiqui los ueus, <p>

e ueu per ueu que presteishi plan <p>

e après que dèishi pausar la pasta, <p>

ua bona òra.<p>

E après que hiqui òli, <p>

que dèishi cauhar plan l’òli, <p>

qu’èi ua grana bacina, exprès tad aquò, <p>

que’n hiqui setze au còp,<p>

pas tot a fèit ua culhera-sopa tà un cruspèth.<p>

E lavetz aquiu que gonflan dehens l’òli, <p>

qu’ei un plaser,<p>

que’us veden virar,<p>

que còsen tots sols,<p>

...ne se’n cau pas ocupar.<p>

--

Tajine Aussalés<p>

Autorn de Pont i a de bèras hilhòtas<p>

Mon còr ei content de las véder sovent<p>

A l'arriutet peu camin d'Aigas Bonas<p>

A Pont crabèr, mon diu lo gran regret.<p>

Que'u m'as avut lo flòc de primavèra<p>

Que'u m'as avut que non t'i èra devut<p>

S'aví sabut que te'n devès perváler<p>

L'aurí venut en bèth enconegut.<p>

Si jamei pus e pujas sus de l'arbe<p>

Dab un cotèth que't coparèi l'ausèth<p>

L'ausèth qui va qui vòla peu boscatge<p>

Gai e hardit lo berói rei petit.<p>

--

Saussissas<p>

Apres tar un ha chadís mi ut <p>

de gras e ma gre de pòrc, <p>

dus a tres còps mei ma gre que gras. <p>

Hornir sau, péber e alh hachat. <p>

Mes clar com cau.<p>

Deishar si voletz a queth hachadís <p>

pau sar un di a <p>

en ua ta ris sa fre ta da dab alh. <p>

Ple nhar los bu dèths me jans deu pòrc, <p>

la vats de plan e ras pats, <p>

dab a queth ha cha dís. --Mingueta 18 octobre de 2009 a 13.53 (UTC)