Lei : Diferéncia entre lei versions

← Cambiament precedent Diferéncia seguenta →

Contengut suprimit Contengut apondut

En linha

Version del 13 junh de 2008 a 15.33

La lei (del latin lex, legis) es una norma juridica dictada pel legislador. Es un precèpte establit per l'autoritat competenta de mandats e proïbicions cossent la justícia, e pel ben dels governats. Las leis delimitan lo liure *arbitre (*albire) de las personas dintre de la societat. Se pòt dire que la lei es lo contraròtle extèrn qu'existís per la conducta umana, donc las normas que regisson nòstra conducta sociala. Constituís una de las fònts del Drech, actualament considerada coma la principala, que per èsser expedida, requerís de l'autoritat competenta, nomenada organ legislatiu.

@@ Linha 1 : / Linha 1 : @@
 <!--Article redigit en lengadocian-->
 La '''lei''' (del [[latin]] ''lex, legis'') es una norma juridica dictada pel legislador. Es un precèpte establit per l'autoritat competenta de mandats e proïbicions cossent la justícia, e pel ben dels governats. Las leis delimitan lo liure *arbitre (*albire) de las personas dintre de la societat. Se pòt dire que la lei es lo contraròtle extèrn qu'existís per la conducta umana, donc las normas que regisson nòstra conducta sociala. Constituís una de las fònts del [[Drech]], actualament considerada coma la principala, que per èsser expedida, requerís de l'autoritat competenta, nomenada organ legislatiu.
-== Lei naturala ==
-Lei naturala es lo concèpte utilizat dins la teoria del [[Drech]] per se referir a la lei o [[morala]] que precedís a las creacions umanas totas e especialament a las leis convencionalas o positivas. Son origina e marc teoric es eclesiastic -mas es vertat que ja [[Aristòtel]] soslinha l'existéncia d'un ''telos'' o fin dins las causas totas que fa cercar lor luòc o fin naturala e que dins l'òme es la felicitat-, e introdusís lo concèpte de inmutable e superior als òmes coma l'origina subrervisora dels sistèmas legals produsits pels òmes. Segon lo filosòf [[Tomàs d'Aquin]] la lei naturala es la vertat gravada dins lo [[còr]] de tot èsser uman e intègra lo [[Drech natural]] (''Summa Theologica'' Prima Secundæ(I-IIæ), Question 94, Article 6). Atal, la lei naturala es una lei prealabla a l'òme el meteis, universala e inmutabla, per *semblança (*entretòc) amb las leis fisicas o quimiqcas que lor validacion universala se pòt verificar scientificament, coma la lei naturala es accessibla mejançant la rason.
-== Lei positiva ==
-L'origina de la definicion de la lei dins lo [[Drech]] proven de [[Tomàs d'Aquin]], dins la ''Summa Theologica'', que la considera coma ''l'ordenacion de la rason dirigida al ben comun dictada per lo que a a son cargue lo suenh de la comunautat e 	solemnament promulgada''. Pus modèrnament, se nomena lei a la norma de reng major -après la Constitucion- que ven del poder legislatiu. Mentre siaga pas aprovada, es un projècte de lei. Mantun tipes de leis son:
-#Lei fondamentala: establís de principis legislatius d'un païs e s'apèla generalment constitucion, pr'amor qu'es la norma suprèma de l'ordenança juridica, superiora a las leis.
-#Lei organica: regula una matèria especifica, d'après la constitucion.
-#Lei ordinària: unes exemples de lei son los còdis que regulan la procedura procesala dels plaidajants, [[jutge]]s e [[tribunal]]s o la lei de pressupòsts (en francés ''budget'').
 [[Categoria:Drech]]