Supernòva : Diferéncia entre lei versions
m Jiròni a desplaçat la pagina Supernòva (astronomia) cap a Supernòva : article principal |
Cap resum de modificació |
||
Linha 4 : | Linha 4 : | ||
Les supernòvas dònan luòc a d'emissions de radiacions electromagneticas intensas que pòdon durar maites meses. Se caracterizan per una rapida aumentacion d'intensitat fins a aténher un pic, e aprés descreisson en luminositat d'un biais mai o mens suau fins a desaparéisser completament. |
Les supernòvas dònan luòc a d'emissions de radiacions electromagneticas intensas que pòdon durar maites meses. Se caracterizan per una rapida aumentacion d'intensitat fins a aténher un pic, e aprés descreisson en luminositat d'un biais mai o mens suau fins a desaparéisser completament. |
||
L'explosion de [[radiacion]]s extemament luminosa, embandís fòrça material estellar a una velocitat de mai de 30000km/s (10% de la [[velocitat de la lutz]]), en provocar una [[onda de tust]]<ref> |
|||
{{Cite journal |
|||
|last1=Schawinski |first1=Kevin |
|||
|last2=Justham |first2=Stephen |
|||
|last3=Wolf |first3=Christian |
|||
|last4=Podsiadlowski |first4=Philipp |
|||
|last5=Sullivan |first5=Mark |
|||
|last6=Steenbrugge |first6=Katrien<!-- sic --> C. |
|||
|last7=Bell |first7=Tony |
|||
|last8=Röser |first8=Hermann-Josef |
|||
|last9=Walker |first9=Emma S. |
|||
|last10=Astier |first10=Pierre |
|||
|last11=Balam |first11=David |
|||
|last12=Balland |first12=Christophe |
|||
|last13=Carlberg |first13=Raymond G. |
|||
|last14=Conley |first14=Alexander J. |
|||
|last15=Fouchez |first15=Dominique<!-- typo in arxiv --> |
|||
|last16=Guy |first16=Julien |
|||
|last17=Hardin |first17=Delphine |
|||
|last18=Hook |first18=Isobel M. |
|||
|last19=Howell |first19=D. Andrew |
|||
|last20=Pain |first20=Reynald |
|||
|last21=Perrett |first21=Kathryn M. |
|||
|last22=Pritchet |first22=Christopher J. |
|||
|last23=Regnault |first23=Nicolas |
|||
|last24=Yi |first24=Sukyoung K. |
|||
|display-authors=1 |
|||
|year=2008 |
|||
|title=Supernova Shock Breakout from a Red Supergiant |
|||
|journal=[[Science (journal)|Science]] |
|||
|volume=321 |issue=5886 |pages=223–226 |
|||
|arxiv=0803.3596 |
|||
|bibcode=2008Sci...321..223S |
|||
|doi=10.1126/science.1160456 |
|||
|pmid=18556514 |
|||
}}</ref> dins lo mitan interstellar a l'entorn. This shock wave sweeps up an expanding shell of gas and dust called a [[supernova remnant]]. Supernovae are potentially strong galactic sources of [[gravitational wave]]s.<ref> |
|||
{{Cite journal |
|||
|last1=Ott |first1=Christian D. |
|||
|last2=O'Connor |first2=Evan P. |
|||
|last3=Gossan |first3=Sarah E. |
|||
|last4=Abdikamalov |first4=Ernazar |
|||
|last5=Gamma |first5=Uschi C. T. |
|||
|last6=Drasco |first6=Steve |
|||
|display-authors=1 |
|||
|year=2012 |
|||
|title=Core-Collapse Supernovae, Neutrinos, and Gravitational Waves |
|||
|journal=[[Nuclear Physics B: Proceedings Supplement]] |
|||
|volume=235 |pages=381 |
|||
|arxiv=1212.4250 |
|||
|bibcode=2013NuPhS.235..381O |
|||
|doi=10.1016/j.nuclphysbps.2013.04.036 |
|||
}}</ref> A great proportion of primary cosmic rays comes from supernovae.<ref name="ackermann-2013"> |
|||
{{cite journal |
|||
|last1=Ackermann |first1=M. |
|||
|last2=Ajello |first2=M. |
|||
|last3=Allafort |first3=A. |
|||
|last4=Baldini |first4=L. |
|||
|last5=Ballet |first5=J. |
|||
|last6=Barbiellini |first6=G. |
|||
|last7=Baring |first7=M. G. |
|||
|last8=Bastieri |first8=D. |
|||
|last9=Bechtol |first9=K. |
|||
|last10=Bellazzini |first10=R. |
|||
|last11=Blandford |first11=R. D. |
|||
|last12=Bloom |first12=E. D. |
|||
|last13=Bonamente |first13=E |
|||
|last14=Borgland |first14=A. W. |
|||
|last15=Bottacini |first15=E. |
|||
|last16=Brandt |first16=T. J. |
|||
|last17=Bregeon |first17=J. |
|||
|last18=Brigida |first18=M. |
|||
|last19=Bruel |first19=P. |
|||
|last20=Buehler |first20=R. |
|||
|last21=Busetto |first21=G. |
|||
|last22=Buson |first22=S. |
|||
|last23=Caliandro |first23=G. A. |
|||
|last24=Cameron |first24=R. A. |
|||
|last25=Caraveo |first25=P. A. |
|||
|last26=Casandjian |first26=J. M. |
|||
|last27=Cecchi |first27=C. |
|||
|last28=Celik |first28=O. |
|||
|last29=Charles |first29=E. |
|||
|last30=Chaty |first30=S. |
|||
|display-authors=1 |
|||
|title=Detection of the Characteristic Pion-Decay Signature in Supernova Remnants |
|||
|journal=[[Science (journal)|Science]] |
|||
|volume=339 |issue=6121 |pages=807–11 |
|||
|year=2013 |
|||
|arxiv=1302.3307 |
|||
|bibcode=2013Sci...339..807A |
|||
|doi=10.1126/science.1231160 |
|||
|pmid=23413352 |
|||
}}</ref> |
|||
==Referéncias== |
==Referéncias== |
||
<references /> |
<references /> |
Version del 1 octobre de 2015 a 14.55
Una supernòva es una explosion estelara que desliura un quantitat energia superiora a la d'una nòva. Correspond a la darrièra etapa de l'evolucion d'unas estelas (estelas binàrias, e estelas massissas). Durant aquesta etapa, la luminositat de l'estela pòt aumentar dins un factor de 108.
Les supernòvas dònan luòc a d'emissions de radiacions electromagneticas intensas que pòdon durar maites meses. Se caracterizan per una rapida aumentacion d'intensitat fins a aténher un pic, e aprés descreisson en luminositat d'un biais mai o mens suau fins a desaparéisser completament. L'explosion de radiacions extemament luminosa, embandís fòrça material estellar a una velocitat de mai de 30000km/s (10% de la velocitat de la lutz), en provocar una onda de tust[1] dins lo mitan interstellar a l'entorn. This shock wave sweeps up an expanding shell of gas and dust called a supernova remnant. Supernovae are potentially strong galactic sources of gravitational waves.[2] A great proportion of primary cosmic rays comes from supernovae.[3]
Referéncias
- ↑ (2008) Supernova Shock Breakout from a Red Supergiant 321, 223–226. DOI:10.1126/science.1160456.
- ↑ (2012) Core-Collapse Supernovae, Neutrinos, and Gravitational Waves 235, 381. DOI:10.1016/j.nuclphysbps.2013.04.036.
- ↑ (2013) Detection of the Characteristic Pion-Decay Signature in Supernova Remnants 339, 807–11. DOI:10.1126/science.1231160.