Esmartfòn

Un esmartfòn o telefòn intelligent (en anglés smartphone) es un telefòn mobil amb de capacitats d'ordenador de pòcha qu'a un sistèma operatiu capable d'installar d'aplicacions mobilas.^[1] Çò que li permet d'aver de multiplas foncions: accès a Internet, agenda electronic, gestion del corrièrs electronics, videojòcs, rets socials, eca.

Las vendas mondialas de telefòns intelligents passèron aquelas dels telefòns mobils convencionals a partir de 2013.^[2]

Caracteristicas[modificar | Modificar lo còdi]

I a fòrça diferéncias entre los telefòns mobils e intelligentùs, mas i a pas una division clara nimai de caracteristicas oficialas. Una de las diferéncias mai significativas es que los telefòns intelligents contenon de sistèmas operatius amb accès a d'aplicacions tèrças (que son pas aquelas dels fabricants ni dels operators); aquò se realiza mercés a la distribucion d'APIs avançadas que permeton crear d'aplicacions mobilas.^[3] Mentre que los mobils convencionals foncionan mai sovent amb de firmware proprietari qu'ofrís un supòrt limitat dels programas tèrces mejançant Java ME o BREW. Pasmens dins lo mercat actual de telefòns mobils "convencionals" an de capacitats equivalentas a la de qualques telefòns intelligentes.

Donc la diferéncia màger consistís dins lo sistèma operatiu utilizat. Los elements visuals e tecnologics destrant los telefòns intelligents an un ecran de dimensions notablas e tactil e son connectats (internet mobil, Bluetooth, GPS, NFC, eca.).

Istòria[modificar | Modificar lo còdi]

Origina del nom[modificar | Modificar lo còdi]

Dempuèi los començaments de la telefonia mobila se desvolopèron de concepcions e de prototips que combinavan de foncions pròprias als ordenadors. En 1994 IBM comercializèt lo modèl Simon amb ecran tactil e unas foncions dels ordenadors. Mas lo tèrme «telefòn intelligent» o «esmartfòn» (en anglés smartphone) apareguèt a la fins de 1997 quand la companhiá Ericsson descriguèt atal son prototip GS 88 "Penelope".^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]

Un dels primièrs telefòns intelligentes de Nokia, la seria Communicator 9000.

Apogèu d'iPhone e Android[modificar | Modificar lo còdi]

A fin de 2007 Apple introduguèt son primièr esmartfòn: l'iPhone. Foguèt un dels primièrs a utilizar coma basa l'ecran tàctil per l'ensemble de sos usatges e se destrièt per èsser lo primièr telefòn mobil a far l'usatge d'una interfàcia multitactila. Un autre avantatge decisiu foguèt la qualitat de son navigator web en comparason amb las alternativas existentas^[9]. En Julhet de 2008 Apple lancèt un nòu modèl amb un prètz mendre e de supòrt 3G. Se creèt tanben l'App Store amb d'aplicacions gratuitas o de pagar, que permet d'installar d'aplicacions desvolopadas tèrças. Aquela botiga d'aplicacions aguèt un grand vam, per exemple en abril de 2010 ofrissián ja mai de 185.000 aplicacions.^[10] La capitada de l'iPhone afortiguèt de tendéncias dins lo mond dels telefòns intelligentes coma l'usatge de las interfàcias tactilas, l'abandon dels clavièrs o l'importància de las botigas d'aplicacions.

Lo sistèma operatiu Android, desvolopat per Google, apareguèt dins los telefòns intelligents en 2008. S'agís d'un sistèma operatiu de còdi dobèrt basat sus Linux e utilizat per Open Handset Alliance^[11]. Lo primièr esmartfòn a l'utilizar foguèt l'HTC Dream, nomenat G1 per l'operator american T-Mobile que lo distribuissiá. Lo logicial compren dins lo sistèma operatiu intègra los quite servicis de Google coma corrièr, calendièr, navegacion, eca. Las aplicacions tèrças son disponiblas sus Android Market.^[12]

Sistèmas operatius[modificar | Modificar lo còdi]

Los sistèmas operatius mai frequents utilizats pels telefòns intelligents son Symbian, RIM (BlackBerry), Android, iOS (Apple) e Windows Mobile/Windows Phone. D'autres sistèmas operatius per telefòns intelligents son Bada -de Samsung- o MeeGo (fusion de Moblin e Maemo).

Tendéncias[modificar | Modificar lo còdi]

La tendéncia sembla indicar que los telefòns intelligents comprenon l'accès a internet, calendièr, camèra de fòtos, agenda de contactes, connexion per infraroigs e Bluetooth, navigacion GPS, e diferentas possibilitats de legir de documents de formats variats, coma PDF e Microsoft Office. Mai sovent amb camèra de vidèo e receptor de television.