Emilian Dumas
Jan Loís Jòrdi Emilian Dumas (4 de octubre de 1804-21 de seteme de 1870) siguec un paleontològ, geològ e escolaire occitan.
Biografia
Vadut en ua familha protestanta dera burgesia de Gard, en Occitània, Emilian Dumas demorèc pendent era sua infancia laguens ua atmosfera d'aprenetatge e erudicion. Eth sòn pair, un ancian vendeire hicat a agricultor ère un òme educat. Eth prumèr estudi dera sua vida siguec sus era flora nativa de Gard. De 1815 a 1824 estudièc en Morges, Soïssa, dempús en Basel, on desvolopèc era sua passion pes sciencies naturals. Se n'anèc de nau tà Occitània en 1824 dempús dera mòrt dera sua mair.
Tà estudiar sciencias se n'anèc a Paris e estudièc en eth Collège de France, era Ecole de Mines de Paris e eth Museu Nacional d'Istòria Natural damb Georges Cuvier, Étienne Geoffroy, Saint-Hilaire e Adrieu-Henri de Jussieu.
Coma qu'era sua educacion en sciencias naturalas ère pro bona se botèc a estudiar tamben damb passion zoologia, mineralogia e botanica e entréc dens dera discussion sus eth lamarquisme.
En 1828 tornèc a Someire, Occitània, on auèc matrimoni damb Paulina Borel, ua rica eiretièra d'Aurenja e fraia d'un comerciant de seda.
En eth madeish an descurbiguéc un siti paleontologic plan ric en Pondres (Gard) damb despulhes umanes e animals qu'ajudaren es amics de Lamarck en eth airau dera Arqueozoologia.
Espièc era sua region damb grana paciencia e tenaçitat pendent 20 ans tà bastir ua mapa geologica deth departament de Gard.
Pendent un long viatge en 1860 estudièc era geografia deth sud d'Euròpa. Coma apertegaire auèc curiositat pendent tota era sua vida e eth Museu d'Istòria de Nimes encara adara a aua grana part dera sua apertegada en es airaus d'antiquitats gregues, botanica e geologia.
Cau díder tamben qu'er esplorador de Gard tamben shautaua plan deth teatre atau coma actuar. Pr'açò ère un gran partecipaire e espiaire des obres de teatre. Açò siguec considerat per sòns contemporanèus coma incompatible damb un scientific.
Moriguèc eth 21 de seteme de 1870 en Ax sus Arieja.
Trabalhs
- Émilien Dumas, Statistique, Géologique, Mineralogique, Métallurgique et Pleontologique du Departement du Gard, 1876
Bibliografia
- Édouard Dumas, Émilien Dumas et l'empreinte de Sommières, Lacour-Ollé, 1993.
- « Émilien Dumas, l'explorateur du Gard », Catalogue de l'expostion organisée à l'occasion du bicentenaiee de sa naissance, Musée d'Histoire naturelle de Nîmes.
Pàgines web
- An article by the Sommières Association (French)
- The text of his treatise on the geology of Gard (French)