Dongola
|
Dongola
| |
|---|---|
 | |
| Sus aquela mapa, Dongola correspond a l'anciana Dongola | |
| Geografia fisica | |
| Coordenadas | 19° 10′ 11″ N, 30° 28′ 29″ E |
Dongola (arabi : دنقلا Dunqulā ; arabi sodanais : Dungulā) es lo cap luòc de l'Estat del Nòrd al Sodan. A vegada, se destria la Nòva Dongola de l'anciana Dongola (nubian ancian: Tungul ; arabi : دنقلا القديمة Dunqulā al-qadīma ; arabi sodanés: Dungulā-il-gadīma ; sovent Vièlha Dong), la capitala de la Nubia crestiana de l'empèri de Makuria.
Situacion
[modificar | Modificar lo còdi]La vila modèrna es situada dins le centre de la Nubia, a près de 200 km al sud del lac Nubia, la partida del lac Nasser al Sodan e a 500 km al nòrd oèst de Khartom, sus la riba esquèrra del Nil. Es a 50 km en aval de l'anciana Dongola, es a dire al nòrd èst. Es poblada de près de 13 000 abitants.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Pendent l'Ancian Empèri egipcian, la region de Dongola se nomenava Iam e pendent amb lo Empèri Mejan, Irem. Independent vèrs lo sègle IV, de l'union amb lo règne de Nobatia sorgiguèt lo règne de Makurra que l'ancina ciutat de Dongola, situada a unes 110 km al sud de l'actual ciutat, de l'altre costat del riu, n'èra la capitala. La vilèlha Dongola foguèt atacada per una armada musulmana dirigida per Abd Allah ibn Sad ibn Abi Sarh en 652 mas los musulmans faguèron retirada amb un acòrdi (bakt). Lo palai reial foguèt bastit en 1002. Lo regne foguèt dominat per la tribú dels mamelocs egipcians los darrièrs ans del sègle XIII (des 1275). En 1315 un sobeiran musulman, Bershambo (Saif al-Din Abdallah), lo primèr que teniá lo país, foguèt plaçat al tròn pels mamelucs i el Palau reial es va convertir en mesquita (29 de maig de 1317); poc després es va aixafar l'intent de mantenir l'independéncia èra dirigida per l'ex rei Kerembes en1324. Vèrs en 1366 fogèt definitivament annexiat a l'Egipte e la ciutat demorèt gaireben despoblada. La region foguèt incorporada a la fin del sègle XV o al començament del XVI al regne de Sennar, fondat pels Funj en 1484 i a Dongola s'establiguèt un rei vassal (makk) que governava al nòrd fins a la tresena cataracta del Nil ont dominavan lo Barabra, que reconeguèt la sobeirania otomana al segle XVI. Al segle XVII sorgiguèt la confederacion dels Shaykiyya. La nòva Dongola foguèt fundada pels mamelocs qu'avián escapat de las proscripcions de Muhammad Ali en 1811 e foguèt lo sèti d'un kashif enfrentat als Shaykiyya; venguèt capluòc de la província (e sèti d'un mudir o governaire) quand foguèt ocupada per Muhammad Ali d'Egipte en 1821, qu'eliminèt los mamelucs e shaykiyya. Casèt dins la mans de Muhammad Ahmad en 1885 mas tornèt èsser conquerida pels britanics e egipcians el 1896. Ara fa partit del Sodan, primièr del protectorat angloegipcian que s'uniquèt unir al Wadi Halfa e lo Berbèr per formar la província del Nord, e en 1956 de l'estat independent de Sodan.