Discutir:Lutz

Lutz/ lum(e)

Recampi aicí quauqueis elements d'una discussion entre Aubadaurada, Cedric e ieu a prepaus de la chausida entre lutz e lum(e). Vivarés 1 d'abril de 2007 a 15:57 (UTC)

Adieu Aubadaurada. Veni de metre en linha un article sus la "lutz'". Avèm un problèma amb aqueu mot. I a d'articles de la Wikipèdia ont es emplegat lum, e mai au femenin, çò qu'es pas atestat normalament en occitan (cf. lo TDF). Lo catalan modèrne a especializat llum au femenin ("la llum del Sol") e llum au masculin, que correspònde mai o mens au lume provençau ("apagar el llum" coma "amorçar lo lume").
Ai estudiat a títol d'exemple quauquei romans de Robèrt Lafont (Vida de Joan Larsinhac, Lei maires d'anguilas, L'icòna dins l'iscla, Lo Decameronet). Ai trobat lum (de còps que i a au femenin), lume, lutz. Es pas totjorn clar, subretot dins leis òbras pus ancianas. Mai çò que sembla pron clar dins leis òbras recentas, es la tendéncia de privilegiar lutz, destriat de lume (objècte per esclairar). Per exemple, dins lo Decameronet : "La lutz de la lampa", "la lutz trebola de l'aubeta", "lo cèu ont la lutz de mai en mai dançarèla...", "per lei vitras (...) dau fenestron dintrava la lutz dau defòra" [n'ai notat un trentenau]. E : "un òme amorcèt lo lume"...
Que ne penses ? Coralament. Vivarés 26 de febrièr de 2007 a 22:00 (UTC)

Adieu Vivarés. Es una question malaisada. Te fau una respònsa pus detalhada per e-mail. En gròs e provisoriament, la distincion semantica entre la lutz naturala e lo lum(e) artificiau sembla aumens acceptabla (e au pus mai sistematica) dins la màger part dei dialèctes occitans. Coralament.--Aubadaurada 28 de febrièr de 2007 a 19:11 (UTC)

Ai vist lo messatge qu'ai daissat a Aubadaurada a prepaus de la lutz! Me permeti de te far part de l'explicacion de ma grand-maire mas ai pas cap d'atestacion. M'a explicat (es lengadociana) qu'utiliza lo mot lutz per parlar de la lutz naturala (del solelh) e lum per las "luses" artificialas. Mas benlèu qu'es una originalitat seuna... Coralament! Cedric31 26 de febrièr de 2007 a 22:14 (UTC)

Adieu Cedric. En provençau (e au mens en lengadocian orientau, a çò que sabi), lo mòt lume (o lum), totjorn masculin, a pas d'autrei sens que "objècte per esclairar" o "fònt luminosa (generalament artificiala)", çò qu'es sovent parier (per exemple : "D'aicí, vesi lei lumes de la vila.") ; dins lo diccionari de l'Abat de Sauvages (lengadocian cevenòu) se tròba : lun "une lampe à queue", "une lampe portative" ou absolument "une lampe". Dins lo diccionari francés-provençau de l'IEO de Provença, lo tèrme generic donat per lo francés lampe es lume.
Çò que te ditz ta grand me sembla compatible amb la distincion que fau entre lutz (tèrme de fisica ; o coma escriu Robèrt Lafont : "La lutz dau cèu"...) e lum(e) (mai o mens sinonim de lampa o d'una mena particulara de lampa). E fariáu volontiers correspòndre lutz au catalan femenin llum, e lum(e) au catalan masculin llum. Coralament, Vivarés 26 de febrièr de 2007 a 23:29 (UTC)