Cauna del Pigalh
La cauna preïstorica del Pigalh o de Fajal se tròba dins los Pirenèus, sus un flanc rocós del massís calcari del Plantaurèl.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]Situacion
[modificar | Modificar lo còdi]Situada a 3 km al nòrd d'Aigasjuntas, en Coserans, dins lo departament francés d'Arièja, es accessibla per una dralheta abrupta. Se trapa a 490 m d'altitud.
Topografia
[modificar | Modificar lo còdi]L'intrada es de mal accedir per amor dels rocàs espinoses que l'enròdan. Dona sus una cambra de 13 m per 4 m que se contunha per una galariá de 10 m de long, que una segonda galariá d'aperaquí 20 m se ne destaca a drecha entrò a un abausonament que empacha de contunhar. Sa longor es doncas de 43,5 m e sa largor mejana de 3,5 m.
Fauna
[modificar | Modificar lo còdi]La tièra reculhida per B. Delay en 1978 mòstra que la populacion de Speonomus longicornis (coleoptèrs) poiriá aténher entrò a 100 000 individús en estiu, la mejana essent de 50 000 per la meteissa sason.
L'Aphaenops (autre genre de coleoptèrs) es tanben present, en mai dels Antrocharis querilhaci.
Son tanben l'abitat d'al mens tres espècias de ratapenadas: lo pichon fèrre de caval, lo grand fèrre de caval e lo minioptèr de Schreibers.
Descobèrta e cèrcas
[modificar | Modificar lo còdi]De cavaments menats per M. Miquèl e M. la Devesa en 1888 revelèron de jaciments de l'Edat del Fèrre (de tèstes de terralha relativament recents en mai d'ossaments umans dins un primièr jaç de peiregals) e de l'epòca galloromana (14 pèças dins lo segond jaç amb las efigias d'Antonin lo Piós, que regnèt de 138 a 161, de Tetric, usurpador roman que regnèt de 271 a 273, e de Licini, emperaire de 308 a 324). Se poguèt pas classificar 9 autras pèças. Lo tresen jaç entresenhèt de rèstas de terralhas comunas. Sembla que un dels objèctes de la cauna èra la sèrva d'urnas funeràrias, per la preséncia d'ossaments cremats al ran dels tèstes. La tièra dels objèctes desenterrats se tròba dins lo rapòrt fach per Miquèl dins lo Bulletin de la Societat Ariegenca de las Sciéncias, Letras e Arts de 1880. De cavaments menats per Xavier Leclercq probèron que la cauna serviguèt de sepultura a la Primièra Edat del Fèrre; en 1978, trapèt en particular «4 anèls de bronze decorats (...) e un cabaissòl de fèrre».
Ocupacion alemanda
[modificar | Modificar lo còdi]Foguèt un abric pels maquisards durant lo regim de Pétain, particularament per de combatents espanhòls.
