Cambra escura
Una cambra escura (en latin camera obscura) es un instrument optic objectiu que permet d'obténer una projeccion de la lutz sus una surfícia plana, es a dire d'obténer una vista en doas dimensions fòrça pròcha de la vision umana. Èra utilizada pels pintres abans que la descobèrta dels procèsses de fixacion de l'imatge mena a l'invention de la fotografia.
Principi
[modificar | Modificar lo còdi]Lo principi de basa es fòrça simple: coma la lutz se rebat pels objèctes dins totas las direccions eguent las lors qualitats d'absorpcion, de rebat, de difusion, cada punt de la superfícia d'un ecran recep de rais luminoses eissits de totes los objèctes a l'entorn; aquestes rais se mesclan e se combinan (sintèsi additiva). L'ecran aparéis blanc (o de la tinta majora esclairant lo decòrs).
Restrenhent la lutz exteriora de biais que sos rais luminoses, emanant del decòrs, dintran pas que per un sol punt dins una camba escurea, l'ecran interceptant aquesta lutz recebrà, en cadun desl sieus punts precís de sa superfícia, pas que los rais eissits, en linha dreche d'un sol punt del decòrs plaçat en fàcia de la paret ont i a lo trauc. Se veirà se formar l'imatge inversat (esquèrra/drecha) e capvirat (naut/bas) del decòr, exterior a la cambra escura, sus l'ecran.
L'imatge projetat es real que recebuda sus un ecran (que l'uèlh de l'observator siá present u non): l'instrument se dich « objectiu ».
Lo principi es ja descrich per Aristòtel[1] e mai d'un còp evocat per d'autors del sègle XIII (Roger Bacon, Guillaume de Saint-Cloud).
Realizacion
[modificar | Modificar lo còdi]
Los principis de la cambra escura son coneguts dempuèi fòrça temps, atal es malaisit d'establir una origina precisa. De teoriea poirián indicar l'utilizacion de camèras estenopicas a partir del neolitic[2],[3], mas demora una ipotèsi.
Las traças escrichas mai ancianas dels principis de la cambra escura venon del sègle IV AbC dins un libre chines nomenat Mozi, e atribuit al filòsf chinés d'aqueste nom. Explica cossí un imatge inversada se forma mejan un estenòp, per l'interseccion dels rais luminoses. Un pauc mai tard, se fa tanben mencion de la cambra escura dins lo libre XV dels Problèmas d'Aristòtel.
Al sègle VI, le matematician bizantin Antemius de Tralles possedava un saber espandit del foncionament de l'optica e d'una cambra escura, coma lo mòstra un diagrama establit en 555 [4].
Lo scientific arab Ibn al-Ḥasam, dins son Tractat d'optica de 1027, utiliza e establís los principis ja coneguts, coma lo fach que los faisses luminoses se propagan en linha drecha. Mai tard analisa tanben los rais del solelelh e conclutz que forman un còn ont s'encontran al nivèl del trauc de la cambra escura, e forman un còn inversat de l'autre costat del trauc.
Al sègle XVI, la cambra escura comença a èsser utilizada per d'òbras topograficas. Se realizava un dispositiu portable per poder seguir los contorns de l'imatge projetat sus una fuèlha de papièr o una placa de veire e de la tornar portar sus un autre supòrt.
En 1514, Leonardo da Vinci explica: "En daissant los imatges dels objèctes esclarats dintrar per un trauc petit dins una cambra fòrça escura intercepteràs alara aquestes imatges sus una fuèlha blanca plaçada dins aquesta cambra. [...] mas seràn mai pichons e capvirats".
Daniele Barbaro melhorarà en 1568 la cambra negra la dotant d’una lentilha dubrissent atal la dralha a las generacions posterioras d’astronòmas[5]. Lo Paire Scheiner, astronòma, que dotèt aqueste aparelh d'un diafragma e a vegada d'un miralh clinat a 45° (çò que l'aujòl del reflèx), utilizèt aqueste instrument per dessenhar las tacas solaras.
La teoria que Johannes Vermeer auriá utilizat aquesta cambra escura per pénher una partida de son òbra foguèt expausada pel primièr còp en 1891 pel litograf american James Pennell. Foguèt dempuèi largament fondada pels cercaires en istòria de l'art. Lo pintre David Hockney dins son òbra, Sabers Secrets; Tecnicas Perdudas Dels Ancians Mèstres, mòstra que dempuèi lo començament de la Renaissença, un grand nombre de pintres, e dels mai celèbres, utilizèron de processes optics, cambra escura, mas tanben camera lucida, per realizar lors quadres.
Es tanben versemblable que foguèt utilizada per d'autres artistas, coma Giovanni Baptista della Porta, Guardi e subretot Antonio Canal, dich Canaletto, que l’utilizèt per exemple per metre en perspectiva sos celèbres païsatges dels canals de Venècia mas tanben per Leon Battista Alberti que, el, participèt a sa melhoracion (sistèma de miralhs permetant d'obténir de dessenhs redusits de panoramics).
Al sègle XVIII d'autres artistas son coneguts per lor utilizacion de la camera obscura, per exemple Thomas Daniell e William Daniell qu'utilisèron aqueste dispositiu en Índia per obténir la mai granda precision per lors esboces e lors aquarelas[6].
Estenòp
[modificar | Modificar lo còdi]L'estenòp es d'una camera obscura simpla, sens diafragme ni lentilha. Es aqueste procès que foguèt utilizat per la fotografia, en remplaçant l'« ecran » per una superfícia fotosensibla fixant la lutz.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Pseudo-Aristote, Problèmes, livre XV.
- ↑ (en) https://web.archive.org/web/20171202122409/http://paleo-camera.com/neolithic/
- ↑ (en) https://gizmodo.com/did-prehistoric-people-watch-the-stars-through-this-6-0-1782759791
- ↑ [1].
- ↑ Vom Lesestein zum Lithiumglas
- ↑ (en) «William's journal reveals that the pair made use of a camera obscura, an optical device used as an aid in drawing which reduced the time it took to sketch a scene and increased the realism of their work.» — Artist of the Month - September 2008 : Thomas Daniell RA (1749-1840) - Royal Academy of Arts Collections