Blancariá
La blancariá es lo ruscatge de las pèls d'ovins e caprins destinadas a l'industria de la calçadura, de la gantariá o del vestit, dins lo domèni de la produccion du cuer.
Lo blanquièr es un artesan que lo mestièr es d'arranjar las pèls d'ovins o de caprins per las far netas pel diferents usatges ont se los vòl emplegar.
Blancariá
[modificar | Modificar lo còdi]
Existís doas estapas màger per afachar de pèls:
- L'òbra umida
- L'òbra a sec
A la sortida de las usinas de deslanatge, un còp la lana destriada de la pèl se pren la pèl fresca.
Mas encara demora de lana e, amb ela, fòrça bruticis, mai sovent als tèrmes, pés e còl. Se banha la pèl fresca dins una solucion concentrada per levar de la superfícia de la pèl, costat epidèrme, de totes los bruticis que poirián damatjar l'operacion de ruscatge. Es tan mai important qu'es a partir de là que se pòt valorar la flor, es a dire, l'aspècte e la qualitat de la pèl.
Demora lo costat carn de la pèl. Abans lo ruscatge, se la cal descarnar, per levar los rèstes de carns o de grassas indesirablas, alara pòt començar lo tanatge.
Tanatge
[modificar | Modificar lo còdi]La pèl, a l'origina dèrme vivent, ric en collagèn, seriá, sens tractament, somesa a la putrefaccion. Lo tanatge es lo tractament de la pèl mòrta, per l'empachar de poirir, per presa de substéncias vegetalas (alara rusca d'arbres d'ont tanatge = ruscatge) o mineralas (sals de cròm).
Amb lo tanin vegetal s'obten una pèl pas gaire sopla que se nomena basana. La dobladura, d'aspècte carn, de l'interior de las calçaduras de cuer es mai sovent realizada amb basana. La basana es tanben utilizada per far de cuer.
Lo tanatge mineral, el, es a basa de cròm. Al contrari del rsucatge vegetal, fa una pèl soplissima. Mas lo tanatge mineral es tanben utilizat sus de pèls frescas venent dels tuadors, es a dire banhadas dins una solucion acida puèi dins d'aiga-sal per las estabilizar, garantir lor conservacion e las preparat au tanatge. Après lo tanatge, la pèl se pòt tintar e noirir, aquí s'acaba l'òbra umida. Demora alara lo trabalh a sec: secatge, estiratge, assopliment, acabament.
Un exemple: la blancariá a Masamet
[modificar | Modificar lo còdi]A Masamet (Tarn), qu'es un centre màger del deslanatge, rajan dos rius: l'Arneta, verge de tot calcari qu'es plan adaptada per deslanar la fèl de las fedas, e lo Toret, riu singular e plan calcari, que conveniá als blanquièrs. La pèl fresca de la usinas de deslanatge èra utilizada coma matèria primièra dels blanquièrs.
Doncas a Masamet, mai sovent, los luòcs de deslanatge e de blancariá son diferents: los blanquièrs son plaçats lo long del Toret e los deslanaires, una cinquantena a la granda epòca, seguissián lo cors l'Arneta, que venguèt "la rota de la usinas".
Articles connèxes
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr)La Blancariá a Masamet