Arbitrisme

L'arbitrisme que ho un corrent de pensada economica e politica desvolopat en Espanha e mei que mei en Castelha autorn de sabents amassats dehens çò qu'òm apèra l'Escòla de Salamanca.

Los arbitristas que pausèn un cèrte nombre de question suber la decadéncia d'Espanha e sus la solucions politicas e economicas que s'i podèva trobar. Que perpausavan ua apròcha racionau e quasi scientifica de l'economia en responsa aus elements objectius de la crisi d'Espanha (com per exemple la caduda demografica) ; que recomandavan mei que mei de favorizar l'industrializacion e ua renavida de l'agricultura dens un país on l'arribada de metaus preciós d'America, l'important budjet consacrat a la guèrra, l'importacion massiva d'objèctes artesanaus, la devalorizacion deu tribalh, qu'aflaquivan l'industria e la produccion agricòla.

Istoricament l'arbitrisme qu'influencié lo mercantilisme qui ho desvolopat mei que mei en França e en Anglatèrra. En Espanha, que marquè la politica deu valido deu rei Felip IV d'Espanha : lo Comte-duc d'Olivares. Totun, la caduda d'aqueste que descreditè l'arbistrisme. De tot biais, la paraula era medisha qu'èra sovent considerada dab ua connotacion negativa e qu'ei atau com apreish jà mentavuda dens las Navas Exemplaras de Cervantes (mei particularament dens lo Collòqui deus Cans).

Enter los arbitristas mei famós que podem mentàver : Tomás de Mercado, Luis Ortiz, Martín González de Cellorigo, Sancho Moncada, Pedro Fernández de Navarrette, Luis Valle de la Cerda, Antonio Pérez, Baltasar Álamaos de Barrientos, Eugenio de Narbona.