Crataegus

Crataegus

Descripcion d'aqueste imatge, tanben comentat çaiaprèp

Crataegus monogyna

Classificacion
Règne	Plantae
Sosrègne	Tracheobionta
Division	Magnoliophyta
Classa	Magnoliopsida
Sosclassa	Rosidae
Òrdre	Rosales
Familha	Rosaceae
Sosfamilha	Maloideae

Genre

Crataegus
L. 1753

Classificacion filogenetica

| colspan=2 align="center" cellpadding="0" |

|-----

Classificacion filogenetica
Òrdre	Rosales
Familha	Rosaceae

Crataegus es un genre d'arbres o arbusts espinoses de l'emisfèri nòrd apartenent a la familha de las Rosacèas.

Los noms vernaculars del grataegus en Occitània son: albespin, aubespin, espin(a) blanc(a), bròc blanc, boisson blanc a causa de la color blanca de las flors; acinier, assanier, pometier a causa del nom de las baias

Classificacion

Lo nombre d'espècias apartenent al genre es malaisit de determinar al vejaire la facilitat amb que las diferentas espècias d'albespinas s'ibridan entre elas en generant de varietats poliploids se reprodusent per apomixia. La classificacion depend donc diferentas interpretacions taxonomicas e varia de 200 a 1200 espècia^[1], sens comptar los cultivars ornementals.

Seccions

Categoria

Seccion o Notoseccion

Seria o Notoseria

Espècia

Crataegus

Mexicanae

Crataegus mexicana DC.

Henryanae

Crataegus scabrifolia

Parvifoliae

Crataegus uniflora Muenchh.

Crataegus

Crataegus caucasica
Crataegus laevigata (Poir.) DC.
macrocarpa Hegetschw.
mediaBechst.
Crataegus monogyna Jacq.
Crataegus rhipidophyllaGand.
Crataegus songarica
Crataegus subsphaericea Gand.

Apiifoliae

Crataegus marshallii Egglest.

Pentagynae

Crataegus pentagyna Waldst. & Kit. ex Willd.

Azaroli (Orientales + Tanacetifoliae)

Crataegus azarolus L.
Crataegus heldreichii
Crataegus orientalis Pall. ex M. Bieb.

Pinnatifidae

pinnatifida Bunge

Tanacetifoliae (Azaroli — Orientales)

Crataegynae (Crataegus × Pentagynae)

zangezura

Orientaegus (Crataegus × Azaroli)

Crataegifoliae (Crataegus × Tanacetifoliae)

Orientagynae (Azaroli × Pentagynae)

pseudoazarolus

Tanacetitales (Tanacetifoliae × Azaroli)

Sanguineae

Nigrae

chlorosarca Maxim.
kansuensis E.H. Wilson
Crataegus nigra Waldst. & Kit.

Sanguineae

sanguinea Pall.

Hupehensis

Hupehenses

hupehensis
shensiensis

Cuneatae

cuneata Siebold & Zucc.

Cordatae

phaenopyrum (L. f.) Medik.

Virides

nitida (Engelm.) Sarg.

Microcarpae

spathulata Michx.

Lacrimatae

lacrimata Small

Aestivales

aestivalis (Walt.) Torr. & A.Gray

Brevispinae

Douglasianae

Douglasii

douglasii Lindl.
suksdorfii (Sarg.) Kruschke

Crus-galli

Crataegus crus-galli
persimilis Sarg.

Punctatae

collina
punctata Jacq.

Coccineae

Triflorae

triflora Chapman

Bracteatae

Molles

mollis Scheele
submollis Sarg.

Coccineae

holmesiana Ashe
pedicellata Sarg.

Tenuifoliae

macrosperma Ashe
schuettei Ashe

Rotundifoliae

chrysocarpa Ashe
dodgei Ashe

Intricatae

boyntonii
sargentii Beadle

Pulcherrimae

pulcherrima Ashe

Brainerdianae

scabrida Sarg.
sylvestris

Macracanthae

calpodendron
macracantha

Silvicolae

compacta Sarg.
iracunda Beadle

Suborbiculatae

suborbiculata Sarg.

Pruinosae

dissona Sarg.
pruinosa (Wendl. f.) K. Koch

Dilatatae

coccinioides Ashe

Etimologia

Lo mot Crataegus ven del latin crataegos transcrich du grèc krataegos o kratos significant fòrça (allusion a la duretat de la fusta).

Espècias

Espècias europèas

Crataegus laevigata es mai precòç e possedís de fuèlhas de 3 lòbes mens descopadas que Crataegus monogyna. Aquestas doas espècias s'ibridan pasmens espontanèament. Crataegus calycina e Crataegus monogyna possedisson de flors a un sol estil e de fruchs d'un sol clòsc que semblan de pomas pichonas.

Autras espècias

Crataegus aestivalis (Walter) Sargent (de la Carolina del Nòrd a la Florida)
Crataegus altaica Lange Asia centrala
Crataegus apiifolia (Marsch.) Mischx.
Crataegus arnoldiana Sarg.
Crataegus astrosanguinea A. Pojak.
Crataegus azarolus
Crataegus brachyacantha
Crataegus calpodendron
Crataegus chrysocarpa (America del Nòrd)
Crataegus coccinea
Crataegus douglasii (America del Nòrd)
Crataegus macracantha (America del Nòrd)
Crataegus okanaganensis (America del Nòrd)
Crataegus okenonii (America del Nòrd)
Crataegus phipsii (America del Nòrd)
Crataegus rivularis (America del Nòrd)
Crataegus suksdorfii (America del Nòrd)
Crataegus williamsii (America del Nòrd)

Albespinas remarcablas

Soulcoudus

Dins las annadas 1970, un faceciós jardinièr municipal de la vila de Vigo en Espanha, Miguel Sulcudor, èra afogat de l'empeut. Sus de basas de Crataegus monogyna, empeutava d’albespina ròsa, de perièr, de mesplièr, mesclant sus un mèsme arbre aquestas varietats. Produisiá d'arbres que donavan de fruchs d’un costat e de flors de l’autre. Realisava tanben d'empeuts en escuçon sus una mèsma camba mesclant albespina ròsa, perièr, mesplièr, que fasiá d'arbres ont cada branca èra diferenta. Donèt a aquestas creacions lo nom de Sulcudus e de desena d'aqueste tipe d’arbres foguèron plantats dins los diferents pargues e jardins de la vila. Fauta d’entreten, fòrça d'aqueste arbres degenerèron e sol demora l'empèut d’albespina ròsa que passèt las autras; pasmens, se pòt encara admirar de magnifics especimens de Sulcudus dins lo pargue de Pontevedra ont cada annada al mes de mai, aquestes arbres se cobrisson de flors ròsas e blancas (albespina e perièr) e que a partir d'agost produson fòrça bèlas pèras.

Glastonbury Thorn

La legenda de l'albespina de Glastonbury es crestiana. Josèp d'Arimatia auriá plantat son pal sul puèg de Wearyall (Wearyall Hill) ont prenguèt per venir una magnifica albespina. Aquesta albespina es mencionada pel primièr còp dins Lyfe of Joseph of Arimathea [la vida anglosaxona al subjècte de Josèp d'Arimatia] que data del sègle XVI. Aquesta albespina florissiá dos còps l'an. Una florason pauc après lo solstici d'ivèrn sul "fusta vièlha" e un autre de prima sus la "fusta jova". La florason de l'ivèrn èra considerada coma un miracle.

“

Glastonbury.—A vast concourse of people attended the noted thorn on Christmas-day, new style; but, to their great disappointment, there was no appearance of its blowing, which made them watch it narrowly the 5th of January, the Christmas-day, old style, when it blowed as usual.

[Glastonbury.- Una fola de gents esperava veire le buron celèbre lo jour de Nadal, data modèrna^{[Note 1]} mas a lor granda decepcion i aparessiá pas cap d'espelida, es alara que la fintèron meninosament lo 5 de genièr, Nadal ancian temps, e alara espeliguèt coma d'abitud.]

”

— Gentleman's Magazine January 1753

L'arbre foguèt talhat pendent la Primièra Revolucion anglesa al la mitat desègle XVII siècle. Un novèl foguèt plantat en 1951 mas encara foguèt vandalizat en 2010^[2].

Proprietats medicinalas

Las flors son utilizadas coma ipotensor, antispasmodic e sedatiu.

Las fuèlhas son tonicardiacas. Val melhor, alara, de mesclar pas fuèlhas e flors dins una mèsma bevenda.

Enemics

La mycota Taphrina crataegi (ascomycèta) produch de bofigas rossenca sus las fuèlhas.

La canimha del parpalhon de jorn (ropalocer) seguèt se noirís d'Albespina:

Gaze, pierid de l'albespina Aporia crataegi (Pieridae).

Nòtas e referéncias

Nòtas

↑ Data modèrna fa referéncia a la data del calendièr gregorian instaurat en 1582 pels catolics, mas dins los païses protestants l'introduccion se faguèt pauc a pauc. Lo calendrièr gregorien desplacèt las datas de 10 jorns. Lo 25 de decembre se trapèt donc èsser lo 5 de genièr.

Referéncias

↑ CHRISTENSEN, K. I. (1992).
↑ Salkeld, {{{2}}}, .

Annèxes

Articles connèxes

Bibliografia

André Sabourin, « », Le Naturaliste canadien, vol. 142, n^o 1,‎ 2018, p. 6-15 (DOI 10.7202/104201ar, lire en ligne [archive])..

Ligams extèrnes

Référence Tela Botanica (France métro) : Crataegus L. (fr)Referéncia Tela Botanica (França metropolitana) : Crataegus L. (fr)
L'aubépine, une plante médicinale

[2] Data modèrna fa referéncia a la data del calendièr gregorian instaurat en 1582 pels catolics, mas dins los païses protestants l'introduccion se faguèt pauc a pauc. Lo calendrièr gregorien desplacèt las datas de 10 jorns. Lo 25 de decembre se trapèt donc èsser lo 5 de genièr.

[1] CHRISTENSEN, K. I. (1992).

[DailyMail-3] Salkeld, {{{2}}}, .

[1]

[Note 1]

[2]