Sègle VIII abC
../.. | sègle X abC | sègle IX abC | sègle VIII abC | sègle VII abC | sègle VI abC | ../..
Istòria
[modificar | modificar lo còdi]Sègle VIII : en Mesopotamia, periòde de dominacion d'Assiria. En particular, lei rèis de Babilònia èran plaçats sota son protectorat. Pasmens, aquela senhoriá èra mau acceptada per la populacion e l'aristocracia babiloniana que se revoutèron mai d'un còp durant lo sègle.
Sègle VIII : en Grècia, Atenas tornèt venir un centre important durant aqueu periòde gràcias a sa posicion centrala, son accès a la mar e sa fortalesa.
769-761 : en Babilònia, rèine d'Eriba-Marduk. Es lo premier Caldèu que venguèt cap de la ciutat. Dins un contèxte trebolat, capitèt d'estabilizar la situacion economica e politica.
765-759 : epidemia grèva en Assiria que causèt de pèrdas importantas au sen de la populacion. Afeblida, la dinastia deguèt faciar una revòuta de l'aristocracia que durèt quatre ans (763-759 avC). Après lei combats, un tèrratrem causèt tanben de degalhs suplementaris. En consequéncia, Assiria deguèt esperar 751 avC avans de menar una novèla campanha militara en fòra de son territòri.
753 : data tradicionalament adoptada per la fondacion de Roma.
745 : en Assiria, una revòuta permetèt a Teglath-Phalasar III (745-727 avC) de venir rèi. Adoptèt una politica de restabliment de l'autoritat reiala e d'expansion militara vèrs lei Monts Zagros.
743-732 : gràcias a una tiera de victòrias militaras, leis Assirians capitèron d'afeblir grèvament Urartu amb la destruccion de sa capitala (735 avC). Pilhèron tanben Arpad (annexada en 741 avC), Unqi (annexada en 738 avC) e Damasc (annexada 732 avC). Aguent eliminat aquelei centres de resisténcia, arribèron dins lo sud de Palestina a Gaza. Lei Fenicians, Israèl e divèrseis estats locaus reconoguèron sa senhoriá e venguèron tributaris.
735-729 : revòuta dei Babilonians que reversèron lo rèi vassau deis Assirians. Pasmens, aprofichant aquelei trèbols, Teglath-Phalasar III (745-727 avC) prenguèt lo contraròtle dirècte de la vila e se'n proclamèt rèi après aver reprimit l'insureccion. Per empedir tota insureccion novèla, ordonèt tanben la desportacion de 150 000 abitants vèrs Assiria.
727 : mòrt de Teglath-Phalasar III. Durant son rèine, modernizèt leis institucions assirianas e son armada (comandament, logistica...). Es considerat coma lo fondator de l'Empèri Neoassirian, darriera fasa d'expansion assiriana. Insureccion generala dei vassaus e tributaris assirians de Siria e de Palestina.
722/721 : còp d'Estat en Assiria. Sargon II capitèt de prendre lo poder dins de circonstàncias mau conegudas. La meteissa annada, leis Assirians conquistèron Samària eliminant ansin lo reiaume d'Israèl. Aprofichant lei problemas de succession assirians, lo Caldèu Merodach-Baladan II prenguèt lo poder en Babilònia ont comencèt de restaurar l'independéncia de la vila. Èra sostengut per l'Elamita Shutruk-Nahhunte II.
720 : en Siria, darriera revòuta importanta deis Aramèus còntra leis Assirians. Sargon II i annexèt divèrsei vilas a l'Empèri Assirian.
719 : una campanha militara assiriana dirigida còntra Urartu i causèt de destruccions considerablas. Aquò empediguèt lo reaiume de Rusa Ièr de sostenir lei revòutas antiassirianas (→ 714 avC).
714 : novèla victòria assiriana còntra Urartu que foguèt durament batut. Confiermèt lo succès obtengut en 719 avC.
713 : construccion d'una capitala novèla per Sargon II. Abandonada après sa mòrt, es un site fòrça importanta per la comprenença de l'Empèri Assirian.
710-709 : novèla conquista de Babilònia per leis Assirians. Sargon II ne'n venguèt rèi.
705 : mòrt de Sargon II sus lo prat batalhier. Coma son còrs foguèt pas recuperat, foguèt considerat coma maudit e sa capitala abandonada. Son fiu Sennecherib li succediguèt mentre que Babilònia e lei províncias orientalas intravan en revòuta.
705-700 : repression de divèrsei revòutas per Sennecherib que someteguèt Babilònia e Tir. Dins aquò, en Babilònia, la situacion demorèt indecisa car d'autreis insureccions foguèron entraïnadas per d'oficiers assirians.
Sciéncias e tecnicas
[modificar | modificar lo còdi]Sègle VIII : en China, aparicion dei premiereis espasas d'acier. Pasmens, son usatge demorèt rar fins au sègle III avC.
720 : observacion d'un eclipsi solar per leis astronóms de Babilònia.
Decès
[modificar | modificar lo còdi]- Adad-nerari III, rèi assirian.
- Argishti Ièr, rèi d'Urartu.
- Assur-dan III, rèi assirian.
- Assur-nerari V, rèi assirian.
- Ben-Hadad III, rèi de Damasc.
- Eriba-Marduk, rèi de Babilònia.
- Salmanazar IV, rèi assirian.
- Salmanazar V, rèi assirian.
- Sarduri II, rèi d'Urartu.
- Sargon II, rèi assirian.
- Teglath-Phalasar III, rèi assirian.