Mèste Verdièr

Illustracion de la cobèrta de sas òbras completas

Joan Antòni Verdièr, dishut Mèste Verdièr, neishut a Bordèu, parròpia de Sent Remèsi le 11 de deceme de 1779 e mòrt dens acesta mèsma vila, plaça de Rodessa lo 25 de julhet de 1820, es un escrivan, poèta e amusaire public occitan.

Biografia

Joan Antòni Verdièr es lo hilh de Joan Verdièr, fornèir (es a díder probable marcandèir de pan e còcs) e de Maria Brunetièr. Es dens la parròpia de Sent Remèsi, au ras de Garona, que neish lo 11 de decembre 1779. Los documents nos aprenen que lo tinèu muda, quauques temps après, dens la parròpia de Sent Seurin. Maria Brunetièr sembla pas auger viscut frem de temps. Antòni trabalha abèca son pair e apren lo mestèir de hornèir, de vénder lo pan, mès es forçat tanben de se liurar a d'autas activitats ende ganhar pro d'ardits. Aprenem atau qu'exercèt lo mestèir de vanèir (mentes documents lo designan atau). Possible tanben que sigue ad aquesta epòca qu'auge començat son activitat d'amusaire public, de dançanèir amèi de viaulonaire.

Un acte nos assabenta de son maridatge, lo 5 de mai de 1806 damb Maria-Catarina Ròsa. Se pòt 'maginar que la vida dau coble es modèsta. En 1810, Antòni se'n vai capvath Baiona. Sonque dus actes - los de la neishença de dus de sos mainatges - nos gardan la tralha d'aqueth sejorn baionés. Antòni aucupa a Baiona lo pòste d'infirmèir-major a l'espitau militar. Son esposa sembla èster tornada a Bordèu abans eth, que ne harà son retorn saus bòrns de Garona qu'en 1814. A Baiona, Verdièr poiré auger hèit la descobèrta de l'òbra dau cançonèir gascon Pèir Lescar (1730-1808), qu'estut benlèu un de sos modèls.

Tornat a Bordèu, Verdièr ven grenadèir de la Garda Nacionau de Bordèu. Es alentorn d'aquesta epòca que comença d'escríver vèrs. Es possible los auge desclamats au cair de las ruias, mes n'am pas de pruvas d'aquesta activitat. Se 'saja tanben - shens gaire d'escaduda - au teatre en lenga francesa. Es a partir de 1815 que las suas òbras occitanas son publicadas. Es sa mòrt sobta, a l'estiu de 1820 (a quitament pas 41 ans) qu'estanca la seria. Es pendent aquesta tempsada que pareishen las òbras que haràn sa celebritat: Cadichona e Maian, Lo Sabbat dau Medòc, Antòni lo Dansanèir (dau títol fòrtament autobiografic).

Pauc abans de morir, avèva augut lesir de fondar un grop de poètas bordalés de lenga occitana : la Societat daus Poètas Gascons, amei una revista literària occitana, la Còrna d'Abondança, que pas mei que nau numèros auguren lo temps de paréisher abans la mòrt dau poèta.

Estut considerabla la renomada postuma de Mèste Verdièr, en Gironda e alhors. Mens son eretèir espirituau Teodòr Blanc (1840-1880), un brulh d'autors e poètas gascons girondins e d'alentorn se dishuren eretèirs de Verdièr, coma Elias Boirac de St-Macari o Jan Vigèr de St Andriu de Cubsac.

Òbras

L'abanture comique de meste Bernat ou Guillaoumet de retour dens sous fougueys, 1815
La Catastrophe affruse arribade à meste Bernat ou sa séparatioun dam Mariote, 1815
La revue de meste Jantot dans l'arrondissement de Bordeaux, 1816
La mort de Mariote ou meste Bernat bengé, 1816
La mort de Guillaumet, 1816
Lou Sabat daou Médoc, 1818
Bertoumiou à Bourdeou ou lou peysan dupat, 1818
Antony lou dansaney ou la rebue des Champs-Eliseyes de Bourdeou, 1818
Alexis ou l'infortuné laboureur, 1818
Cadichoune et Mayan ou les doyennes de fortes en gule daou mercat, 1819
Fables nouvelles, 1819

Teatre

La Mort de Guillaumeta, tragedia burlesca en 2 actes e en vèrs, Bordèu, Teatre Francés, 11 de genèir 1817
Le Procès de Carnaval ou Les Masques en insurrection, comedia-folia en un acte e en vèrs, Bordèu, Teatre Francés, 27 de genèir 1819
L'Amour et le Célibat (jamès representada)

Òbras arrecaptadas

Œuvres complètes de Meste Verdié, poète gascon, 16e édition, corrigée et augmentée, avec une Notice sur la vie et les œuvres de Verdié, par Charles Bal, M. Lacoste, Bordèu, 1879, 309 p.
Œuvres gasconnes de Meste Verdié, poète bordelais (1779-1820). Édition nouvelle soigneusement collationnée, considérablement augmentée et précédée d'une notice, sur Antoine Verdié. Son temps, sa vie, ses œuvres, sa langue, par Léon Bonnet, lauréat des Jeux floraux septenaires. Préface de M. Edouard Bourciez, professeur de langues et littératures du sud-ouest de la France, à la Faculté des lettres de Bordeaux. Féret et fils, Bord-u, 1921, 310 p.
Farces bordelaises, revirada per Bernat Manciet, prefaci per Albèrt Rèche, Bordèu, l'Orizon Quimeric, 1989, 127 p.

Estudis

GARDY,Felip, 1990. Donner sa langue au Diable, vie, mort et transfiguration d'Antoine Verdié, Bordelais. FEDEROP/SFAIEO, Montpelhièr/Gleisa Nava d'Issac

Ligams extèrnes