Constantin Samuel Rafinesca

Constantin Samuel Rafinesca

Constantin Samuel Rafinesca, e tanben en anglés Constantine Samuel Rafinesque-Schmaltz o en italian Co(n)stantino (Constantinòble, 22 d'octobre de 1783 – Filadèlfia, Estats Units, 18 de setembre de 1840) foguèt un erudit del sègle XIX d'origina occitana e alemanda que s'interessèt a la botanica, la zoologia, l'estudi arqueologic de la terrissa d'America del Nòrd e a las lengas ancianas de Mesoamerica.

Rafinesca èra un excentric, e foguèt sovent descrich per sos contemporanèus coma un "gèni erratic". Èra un autodidacta qu'aviá una excellenta coneissença dins mantun airal scientific (subretot en botanica e en zoologia) e mai en lingüistica. Pasmens sas contribucions foguèron pas reconegudas en son temps. Es uèi que s'estima que Rafinesque èra plan mai avançat que son epòca.

Biografia

Illustracion de C.S. Rafinesca, dins Ittiologia siciliana (1810)

Constantin Samuel Rafinesca nasquèt en 1783 a Gàlata, un barri de Constantinòble. Son paire, F. G. Rafinesca, èra un mercadièr occitan, originari de Marselha e sa maire, Madeleine Schmaltz, èra nascuda al país mas èra d'origina alemanda. La familha visquèt qualque temps en America per escapar a la violéncia de las Guèrras Napoleonencas mas son paire moriguèt de la fèbre jauna a Filadèlfia a l'entorn de 1793. Lo jove Rafinesca passèt alara sa joventut a Marselha e faguèt son educacion d'un biais autodidacte. Quand aviá 12 ans, aviá ja començat a colleccionar de plantas dins un erbièr e quand ne faguèt 14 aprenguèt solet lo grèc e lo latin per tal de comprendre los libres que legissiá dins la bibliotèca de sa grand.

En 1802, a l'edat de 19 ans, Rafinesca se n'anèt a Filadèlfia amb son fraire cabdet, Antoine; amassa viatgèron pels estats de Pennsilvània e Delaware e venguèt amic de la màger part dels joves botanistas dels Estats Units. Tornèt en Euròpa tre 1805 amb una colleccion bèla d'especimèns botanics e s'installèt en Sicília, dins la vila de Palèrm. S'i avodèt al comèrci e coneguèt un succès tal que se retirèt d'aquela activitat quand arribèt als 25 ans per se consagrar del tot a l'istòria natuala. Durant un temps, Rafinesca trabalhèt tanben coma secretari al consulat american. Se maridèt en 1809 amb una autoctòna qu'aviá pas que 15 ans, Giuseppa Vaccaro, e amassa aguèron dos enfants, una filha en 1911, Emilia, e un dròlle, Linné, que se moriguèt jovenet. Rafinesca publiquèt en 1810, dos libres d'ictiologia: Caratteri di Alcuni Nuovi Generi e Ittiologia Siciliana.

Qualques ans mai tard, per encausa del fracàs de sa vida conjugala, Rafinesca decidiguèt de tornar viure als Estats Units.

Òbras

Publicacions notablas

• 1810: Indice d'ittiologia siciliana ossia catalogo metodico dei nomi latini, italiani, e siciliani dei pesci, che si rinvengono in Sicilia disposti secondo un metodo naturale eseguito da un appendice che contiene la descrizione di alcuni nuovi pesci siciliani. Opuscolo del signore C.S. Rafinesque Schmaltz. Messina. 70 pp. + 2 plates.
• 1810: Caratteri di Alcuni Nuovi Generi e Nuove Specie di Animali e Piante della Sicilia. Palermo.
• 1814: Specchio delle Scienze. Palermo.
• 1814: Précis des Découvertes et Travaux Somiologiques. Palermo.
• 1814: Principes Fondamentaux de Somiologie. Palermo.
• 1815: Analyse de la Nature ou tableau de l'univers et des corps organisés. Palermo, 223 pp.
• 1815–1840: Autikon Botanikon. Philadelphia.
• 1817: Florula ludoviciana; or, A flora of the state of Louisiana. New York: C. Wiley & Co.
• 1819: "Dissertation on Water-Snakes", published in the London Literary Gazette.
• 1820: Ichthyologia Ohiensis. Lexington.
• 1824: Ancient History, or Annals of Kentucky. Frankfort.
• 1825: Neogenyton. Lexington.
• 1828–1830: Medical Flora, a Manual of the Medical Botany of the United States of North America (two volumes). Philadelphia.
• 1830:  [1]. 
• 1832: American Florist

Atlantic Journal (1832–1833)

• 1832:

Rafinesque, Constantine (1832). Philology. Second letter to Mr. Champollion on the graphic systems of America, and the glyphs of Otolum or Palenque, in Central America – Elements of the glyphs 1. 

• 1832–1833: Atlantic Journal and Friend of Knowledge. Philadelphia.
• 1833: Herbarium Rafinesquianum. Philadelphia.
• 1836: A Life of Travels. Philadelphia.
• 1836:  [2].  Pars Prima, Pars Secunda, Pars Tertia & Pars IV Et Ult.
• 1836: The American Nations (two volumes). Philadelphia.
• 1836: A Life of Travels and Researches in North America and South Europe
• 1836: "The World", a poem.
• 1836–1838: New Flora and Botany of North America (four parts). Philadelphia.
• 1837: Safe Banking
• 1837: Notes to Thomas Wright's Original Theory, or New Hypothesis of the Universe.
• 1838: Genius and Spirit of the Hebrew Bible. Philadelphia.
• 1838: Alsographia Americana. Philadelphia.
• 1838: The American Monuments of North and South America. Philadelphia.
• 1838: Sylva Telluriana. Philadelphia.
• 1839: Celestial Wonders and Philosophy of the Visible Heavens.
• 1840: The Good Book (Amenities of Nature). Philadelphia.
• 1840: Pleasure and Duties of Wealth.

Correspondéncia

Betts, Edwin M. (1944). The Correspondence between Constantine Samuel Rafinesque and Thomas Jefferson 87, 368–380. 

Boewe, Charles (1980). Editing Rafinesque holographs: the case of the short letters 54, 37–49.