Abd-ar-Rahman III
Abd-ar-Rahman III (18 de decembre de 890, Còrdoa - 15 d'octòbre de 961, Còrdoa) es un emir omeia fondator dau Califat de Còrdoa. Son rèine, de 912 a 961, correspònd a un periòde de restauracion de l'unitat d'Al Andalós e de mesa en plaça d'un Estat poderós capable de s'opausar a las armaas crestianas dau nòrd de la peninsula Iberica e a las fòrças fatimidas en Magrèb. Son periòde e lo rèine de son fiu Al-Hakam II (961-976) son ansin sovent considerats coma l'apogeu de la poténcia musulmana en Espanha.
Biografia[modificar | Modificar lo còdi]
Las guerras d'unificacion d'Al Andalós[modificar | Modificar lo còdi]
Abd-ar-Rahman III es lo fiu de Muhammad, un fiu de l'emir Abd Allah ben Muhammad (888-912), e de Muzna, una esclava crestiana probablament originària de Navarra[1]. Venguèt emir en 912 e proclamèt rapidament son intencion de tornar unificar Al Andalós sos sa direccion. Per aquò, acceptèt de reconóisser las possessions dels caps que se sometèron. Après las guerras violentas dau rèine d'Abd Allah, aquela prepausicion foguèt ben aculhida, çò qu'empachèt la formacion d'un frònt organizat per s'opausar a son projecte. Pasmens, Abd-ar-Rahman III menèt de guerras còntra plusors pòchas de resisténcia dinque a las conquistas de Bobastro (928), de Badajoz (930) e de Toledo (932).
En parallele, deupuguèt combatre los reiaumes crestians dau nòrd d'Espanha que menavan d'incursions regularas còntra los territòris musulmans. Una prumiera ofensiva d'Abd-ar-Rahman III s'achabèt per un desastre a San Esteban de Gormaz còntra lo rei Ordoño II de Leon en 917. Pasmens, en 920, capitèt de véncer una coalicion gropant Leon e Navarra[2]. Pilhèt Pampeluna en 924, çò que li permetèt d'estabilizar sa frontiera septentrionala fins a 931[3]. D'efiech, a partir d'aqueu periòde, un conflicte novèu l'opausèt a una aligança formaa de Leon, de Navarra e de Castelha. Los combats majors foguèron de victòrias crestianas (Simancas en 930 e Talavera en 949), mas los crestians poguèron pas esplechar aquelei succès. Au contrari, plusors incursions aràbias restabliguèron l'equilibri[4][5].
Au sud, Abd-ar-Rahman III deupuguèt combatre los Fatimidas. D'efiech, ocupant la mager part dau nòrd d'Africa, los Fatimidas menaçavan los princes de Marròc. De 927 a 959, de combats opausèron las doas armaas dins la region. En 927 e 931, Abd-ar-Rahman III ocupèt Melilla e Ceuta e son autoritat foguèt reconoissua per plusors princes dau nòrd de Marròc. Aqueles succès culminèron en 959 amb l'annexion de Tànger. Pasmens, dins los ans 950, lo generau fatimida Jawar al-Siqilli († 992) prenguèt lo contraròtle de la mager part de las conquistas de las armaas cordoanas levat Ceuta e Tànger, plaças essencialas per susvelhar l'estrech de Gibartar.
La refondacion dau Califat Omeia[modificar | Modificar lo còdi]
Après sa victòria de Bobastro en genier de 928, Abd-ar-Rahman III mostrèt l'estendua de son poder novèu en restablissent lo Califat Omeia disparegut en 750. Prenguèt ansin lo títol de califa comandaire dels cresents[6]. Renforcèt pereu lo ròtle politic e culturau de Còrdoa en i edificant un palais, la Madinat al-Zahra, que venguèt un important centre intellectuau[7]. La vila venguèt pauc a cha pauc una metropòli capabla de rivalizar amb los grands centres urbans d'Orient.
Anexas[modificar | Modificar lo còdi]
Ligams internes[modificar | Modificar lo còdi]
Bibliografia[modificar | Modificar lo còdi]
- (fr) Reinhart Dozy, Histoire des musulmans d'Espagne, Leyde, E. J. Brill, 1861.
- (en) Richard A. Fletcher, Moorish Spain, Berkeley e Los Angeles, University of California Press, 2006.
Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ (es) Luis Suárez Fernández, Historia de España antigua y media, vol. 1, Madrid, Rialp, 1976, p. 254.
- ↑ (fr) Reinhart Dozy, Histoire des musulmans d'Espagne, vol. 3, Leyde, E. J. Brill, 1861, p. 44.
- ↑ (fr) Reinhart Dozy, Histoire des musulmans d'Espagne, vol. 3, Leyde, E. J. Brill, 1861, pp. 45-46.
- ↑ (fr) Reinhart Dozy, Histoire des musulmans d'Espagne, vol. 3, Leyde, E. J. Brill, 1861, pp. 52-53.
- ↑ (fr) Reinhart Dozy, Histoire des musulmans d'Espagne, vol. 3, Leyde, E. J. Brill, 1861, p. 64.
- ↑ (fr) Reinhart Dozy, Histoire des musulmans d'Espagne, vol. 3, Leyde, E. J. Brill, 1861, p. 49.
- ↑ (fr) Henri Terrasse, Islam d’Espagne. Une rencontre de l’Orient et de l’Occident, París, Librairie Plon, 1958, pp. 73-74.