Vertèlh
Un vertèlh o verdilh o ua husèra[1] qu'es ua peça anulara qui serv de volant d'inercia tau hus deus hialaires.
Lo vertèlh que's hica a l'estrem baish deu hus e qu'ajuda a hilar las fibras textilas per estorçuda. Lo son pes que permet ua hialada mei regulara e rapida, en guardar mei longtemps lo hus en rotacion, com ac hè, per exemple un cibòt. Que tròban vertèlhs de totas mestiors un chic pesugas : ceramica, pèira, metau...
Vocabulari
[modificar | Modificar lo còdi]Los mots "vertèlh" e "verdilh" que vienen deu latin verticillum : peson de hus.
Verticillus qu'a tanben balhat lo mot sabent "verticille", emplegat en botanica, per analogia de forma : las camas de las plantas verticilladas que semblan hus qui serén provedits d'aqueths pesons[2].
Nòtas
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Palay (Simin), Dictionnaire du béarnais et de Gascon modernes, éd. du CNRS, 1991 ; aus mots berdilh, bertélh, husère.
- ↑ (fr) Centre National de Ressources Textuelles et Lexicales ; verticille.