Trilobit

Los trilobits (Trilobita) son una classa d'artropòdes extints, dins lo subfil Trilobitomorpha. Son los fossils mai caracteristics de l'Èra Paleozoïca (Èra Primària). S'es descrich gaireben 4000 espècias.

Apareguèron al periòde Cambrian (al començament del Paleozoïc, fa unes 540 de milions d'ans), e comencèron a diversificarse ja en lo Cambrian inferior. Après l'escandilhament massiu de fins del Cambrian subrevisquèron pas que las formas qu'abitavan d'ambients pelagics, d'aigas prigondas. Pendent l'Ordovician atenguèron la siá maximala diversitat e ocupèron gaireben totes los cavòts ecologics marines. Tre lo Silurian presentèron de paucs cambiaments, fins qu'en las crisis del Devonian mièg e superior sofriguèron una importanta reduccion, en s'extinguint totes los òrdres except Proetida. Pendent lo Carbonifèr los representants del grop son escasses e restringits a d'ambients d'arrecife. Los darrièrs trilobits, ja sonque d'abitants d'aigas someras, despareguèron pendent la crisi del limit Permian-Trias (fa unes 250 de milions d'ans). Per tant, la siá preséncia dins la Tèrra s'esperlonguèt pendent tot lo Paleozoïc, mai de 300 milions d'ans. Los trilobits son tan abondius e son estats tan prigondament estudiats, que siatz probablament lo grop d'animals de fossils mai coneguts.

Se considerèron inicialament d'ancessors dels crustacèus (mai que mai la cochinilla d'umiditat terrèstre, que parteja cèrtas caracteristicas en comuna) o quitament de totes los artropòdes (doncas que foguèron los primièrs en aparéisser en lo registre fossil). Se lor considèra uèi coma un grop independent, separats de mandibulats e quelicerats.