Temple de Loxòr

Aprèp 3.400 ans, encara susvelha lo temple que bastiguèt per sos dieus

Lo temple de Loxòr es un enòrme complèxe de temples de l'Egipte anciana situat sus la riba èst del flum Nil dins la vila que uèi se coneis jol nom de Loxòr (l'anciana Tèbas).

Coneguda dins la lenga egipciana coma ipet resyt, o "lo harem del sud", lo temple èra consacrat a la triada tebana d'Amòn, Mot, e Chons e foguèt, pendent lo Nòu Empèri, lo centre del Festenal Opet, que en aquela epòca s'exibissiá una estatua de culte d'Amon long de Nil en davalar a partir del temple de Karnak (ipet-isut) per que i demòre un moment, e sa molher Mut, a l'ocasion de la celebracion de la fertilitat – çò que li balhèt son nom.

Istòria

Las òbras de construccion del temple comencèron del temps del regne d'Amenhotep III al sègle XIV abans Crist. Horemheb e Totankhamon apondèron de colomnas, d'estatuas, e de frisas – e Akhenaten destrusiguèt las cartochas de son paire e installèt un luòc sagrat al disc de Ra o Aten – pasmens l'esfòrç mai bèl d'expansion se faguèt jos Ramsès II, aperaquí cent annadas aprèp que las primièras pèiras foguèssen plaçadas. Loxòr es doncas unic demest los principals complèxes de temples egipcians pel fach que son sonque dos los faraons que laissèron son empremta sus son estructura arquitecturala.

Lo temple tombèt dins l'abandon pendent la Bassa Epòca e se sap qu'Alexandre lo Grand se vantava d'aver entreprés d'òbras importantas de reconstruccion "per tal de lo restaurar coma a l'epòca gloriosa d'Amenhotep" a l'entorn de 320 abans Crist. Pendent la dominacion d'Egipte pels romans foguèt transformat en un centre pel culte imperial. Al temps de la conquesta aràbia, lo temple èra estat en bèla part enterrat jos una acumulacion importanta de sediments del flum, fins a un ponch tal que la Mosqueta d'Abo Haggag foguèt bastida a sa cima pendent lo sègle XIII (es estada remodelada dempuèi aquela epòca, mas un dels minarets remonta a la construccion originala).

Qualques murs del Temple de Loxòr contenon de scènas diagrama, escalpradas dins la pèira, dels faraons e tanben dels dieus e divas egipcians, sens doblidar l'escritura ieroglifica que descriu las scènas.

Descripcion

1: Thoth (amb lo bèc d'ibis) que li anóncia a Neith que va venir prens.
2: Kneph e Hathor que fan venir Neith prens gràcias a l'ankh.
3: La naissença de Ra (que representa Akhenaton).
4: L'adoracion de Ra pels dieus e los nòbles.

L'accès al temple se fasiá – e se fa encara, pels milierats de toristas que s'i atropèlan cada jorn – pel nòrd, ont una caussada bordada d'esfinxes que abans menavan fins a Karnak comença; aquela rota foguèt una addicion ulteriora, a l'epòca de Nectanebo I del temps de la 30ena Dinastia.

Lo temple comença a de bon tre lo pilon naut de 24 mètres bastit per Ramses II. Lo pilar èra decorat de scènas dels trionfs militars de Ramsés (particularament la Batalha de Kadesh); los faraons ulteriors, mai que mai los de las dinastias nubiana e etiopiana, tanben inscriguèron sas victòrias ailà. Aquesta entrada principala a l'ensems de temples èra a l'origina ondrada de sièis estatuas colossalas de Ramsés – quatre qu'èran assetadas, e doas depès – malastrosament sonque doas d'elas (las que son assetadas) an subreviscut. Los visitaires tanben pòdon veire un obelisc de 25 mètres de granit ròsa:fasiá parelh amb un autre fins a 1835, quand l'autre foguèt raubat e emportat a París (França) ont se quilha al centre de la Plaça de la Concòrdia.

A travèrs l'entrada del pilon nos mena a una cort peristila, bastida tanben per Ramsès II. Aquel airal, coma lo pilar, foguèron bastits a un angle oblic del demai del temple, aparentament per tal d'ajustar los tres tombèls preexistents en forma de barcas situats dins la partida nòrd-oèst. Sus las colomnas d'aquela cort foguèt bastida la mosqueta Abo Haggag: sul costat èst, una via mena d'un biais susprenent defòra dintre l'aire 8 mètres en dessus del sòl.

Aprèp la cor del peristil arriba la colomnada processionala construida per Amenhotèp III – 100 mètres de corridor amd 14 colomnas de capitèls papirifòrms. Las frisas sus la paret descrivon las etapas del Festenal Opet, dels sacrificis a Karnak al naut de la partida esquèrra, a l'arribada d'Ammon a Loxòr a la fin d'aqueste mur, e s'acabant amb son retorn sul costat opausat. Las decoracions foguèron mesas en plaça per Totankhamòn lo faraon enfant i es representat, mas sos noms foguèron remplaçats pels d'Horemheb.

En mai de la colomnada i a una cor peristila, que remonta tanben a la construccion originala d'Amenhotep. Las colomnas melhor preservadas son las del costat èst, ont se pòdon veire qualques traças de sa color originala. Lo costat sud d'aquela cor es fach d'un cor ipostila de 32 colomnas que mena als santuaris interiors del temple.

Aquò comença amb una antecambra escura. Son d'un interès particular aquí los estucs romans que se pòdon encara veire ambe las esculturas egipcianas enjós; a l'epòca romana aqueste endrech serviguèt de capèla, ont se donava als crestians del país una darrièra oportunitat de renonciar a sa fe e d'acceptar la religion d'estat. Moving further in stands a Barque Shrine for use by Amun, bastit per Alexandre, with the final area qu'èran los quarters privats dels dieus e lo santuari de la naissença d'Amenhotep III (son origina divina is descrita amb de detalhs precises, gaireben touching detail sus las parets).

A cache of 26 estatuas New Kingdom foguèt trobat jol sòl dins the inner sanctum area in 1989 – hidden away by pious priests, presumably, at some moment of internal upheaval o d'invasion. Aquelas pèças esplendidas son ara exibidas al Musèu de Loxòr qu'es al costat.