Permafròst
Lo permafròst[1] o pergelisòu (var. pergelisòl) es un sòu gelat, caracteristic dei regions polaras, format de brigas de ròcas, de sediments e de glaç. Son espessor pòu agantar plusors quilomètres dins lei regions polaras e subpolaras somesas a de temperaturas frejas tota l'annada. Dins lei regions pus temperadas, un permafròst sasonier pòu existir.
Lei sòus son classificats coma permafròst continú (90–100 % de l'espaci), permafròst discontinú (50–90 %), permafròst esporadic (mens de 50 %).[2] Ocupa 24 % dei sòus de l'emisfèri nòrd.[3]
Geologicament, lo permafròst es fach de tres jaç. La partida superiora es dicha "activa" pr'amor es susceptible desgelar durant lei setmanas pus caudas entraïnant sa transformacion. A una espessor de 2 a 3 mètres. Lo jaç intermediari es pus important (3,5–8 m).[4] Es somés a de variacions de temperatura mai demòra en dessota dau ponch de congelacion de l'aiga. Enfin, la zòna inferiora conoís ges de variacion sasoniera.[5]
Dempuei la fin dau sègle xx, lo rescaufament climatic entraïna la disparicion progressiva dau permafròst. Aqueu fenomèn es l'objècte d'estudis importants car lei terrenhs degelats an tendància de liberar de substàncias polluentas (mercuri, metan, etc.) que son susceptiblas de causar de problemas environamentaus grèus. De mai, es un indicator aisat de seguir per mesurar l'importància de l'aumentacion dei temperaturas.
Articles connèxes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- Mercies, Denis. Les impacts spatiaux du changement climatique. ISTE Editions Limited, 2020. ISBN 9781789480092.
- Pergélisol Canada : actes de la cinquième Conférence canadienne sur le pergélisol. Universitat de Laval, Centre d'Estudis Nordics, 1990. ISBN 9782920197541.
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ «Permafrost» (en francés). Multidiccionari Occitan Dicod'Òc. Congrès permanent de la lenga occitana.
- ↑ Mercier, Denis, p. 123.
- ↑ D.M. Lawrwncw & A.G. Slater. Aprojection of severe near-surface permafrost degradation during the 21st century. V. 32 (Geophysical research letters).
- ↑ Universitat de Laval,, p. 244.
- ↑ Cooper, M. G.; Zhou, T.; Bennett, K. E.; Bolton, W. R.; Coon, E. T.; Fleming, S. W.; Rowland, J. C.; Schwenk, J.. Detecting Permafrost Active Layer Thickness Change From Nonlinear Baseflow Recession. V. 57, 4 de genièr de 2023, p. e2022WR033154. DOI 10.1029/2022WR033154.