Perièr
Perièr comun
| Règne | Plantae |
|---|---|
| Sosrègne | Tracheobionta |
| Division | Magnoliophyta |
| Classa | Magnoliopsida |
| Sosclassa | Rosidae |
| Òrdre | Rosales |
| Familha | Rosaceae |
| Sosfamilha | Maloideae |
| Genre | Pyrus |
| Òrdre | Rosales |
|---|---|
| Familha | Rosaceae |
Lo perièr (Pyrus communis L.) es un arbre fruchièr de la familha de las rosacèas cultivat per son fruch, la pera.
Descripcion
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo perièr cultivat es un arbre originari de las regions temperadas d'Euròpa e d'Asia. De talha mejana, pòt aténher dètz a quinze mètres de naut e viure fins a 200 ans. Es cultivat e naturalizat dins totes los continents.
Las fuèlhas de limbe oval, finament dentadas sul bòrd, an un peciòl tant long coma lo limbe e mesuran de uèit a nòu centimètres.
Les flors qu'apareisson d'abril a mai son blancas e gropadas en corimbes.
Utilizacions
[modificar | Modificar lo còdi]La pera, fruch del perièr, es comestible. Sa fusta fòrça omogenèa e compacta, pòt venir fòrça bèla, e es apreciada per l'ebenistariá, la gravadura e l'escultura. Es tanben una lenha excellenta. Sa rusca, reputada per èsser tonica e astringenta, foguèt emplegada coma febrifug.
Cultura
[modificar | Modificar lo còdi]La multiplicacion del perièr se fa per semanada, mas una simpla semanada a dos inconvenients : permet pas de donar de fruches identics al fruch d'origina de la grana e las fruches obtengudas naturalment appareisson pas que vèrs los dètz ans de l'arbre e son sovent sens interès gustatiu. La semanada es doncas utilizada subretot per obtenir los arbrilhons que s'empeuta de varietats existentes.
Pòrtaempèuts
[modificar | Modificar lo còdi]Los portaempèuts del perièr son:
- lo perièr franc eissit de granas de perièr comun (sensible au fuòc bacterian), lo perièr de China, mai tolerant a totes tipes de sols e de climats mas mens rustid, o la gama OHxF
- lo codonhièr (Cydonia oblonga Mill.) es sovent utilizat coma portaempèut per la cultura del perièr comun malgrat de problèmas d'incompatibilitats amb qualques varietats
- eventualament lo sorbièr o l'acinièr per de sols paures.
- Una autra varietat: susempeutada, doncas empeutada sus un subjècte, el meteis ja sus un portaempèut. Es utilizada per aver doas varietats sus un meteis arbre, que lor pollinizacion crosada favoriza la produccion, aquò evita de plantar un segon arbre e permet d'aver una mai granda diversitat de fruches.
Enemics du perièr
[modificar | Modificar lo còdi]Malautiás
[modificar | Modificar lo còdi]- Nectria galligena,
- la cloròsi (malautiá fisiologica duguda a un manca en fèrre),
- Fabraea maculata,
- lo fuòc bacterian dels arbres fruchièrs, Erwinia amylovora,
- Monilinia laxa,
- lo rovilh del perièr,
- la pigalha del perièr, Venturia pirina,
Gastadors
[modificar | Modificar lo còdi]- Anthonomus pyri,
- Dasineura pyri,
- Epidiaspis leperii,
- Cydia pomonella,
- Hoplocampa brevis,
- Aphanostigma piri,
- Cacopsylla pyri,
- Dysaphis pyri,
- Stephanitis piri.
Las canilhas dels parpalhons de nuèch (eterocèrs) seguent se noirisson del perièr:
- boarmia crepusculara,
- falèna pelida (Geometridae),
- cuca de l'acinièr (Lasiocampidae),
- doble omega (Noctuidae).
Economia
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]
- (fr)Site d'escambi d'empèut de perièrs ancians e de colleccion
- (fr)Au jardin (info) poirier (poire), pyrus commnis
- (fr)Lo perièr
