Veire la font de París (França)

{{omon|París (omonimia)}}
{{Infobox Vila
 | modèl            = Infobox Comuna de França
 | carta            = fr
 | blason           = Grandes_Armes_de_Paris.svg
 | bandièra         = Flag of Paris with coat of arms.svg
 | nom              = París
 | nom2             = ''Paris''
 | mapa             = França
 | nom de division1 = [[Region istorica]]
 | division1        = [[Illa de França]]
 | nom de division3 = [[Lista dels païses del Mond|Estat]]
 | division3        = [[Fichièr:Flag of France.svg|25px]] [[França]]
 | nom de division4 = [[Regions francesas|Region]]<br /><small>[[Modèl:Nmrfr|{{Nrcfr|75000}}]]</small>
 | division4        = [[Illa de França]]<br />([[capluòc]])
 | nom de division5 = [[Departaments franceses|Departament]]<br /><small>[[Modèl:dept|{{Ndcfr|75000}}]]</small>
 | division5        = [[París]]<br />([[prefectura]])
 | nom de division6 = [[Arrondiments de París|Arrondiment]]<br /><small>[[Modèl:Nmafr|75056]]</small>
 | division6        = [[capluòc]] de 20 arrondiments
 | nom de division7 = [[Cantons franceses|Canton]]
 | division7        = cap
 | nom de division8 = [[Intercomunalitat|Intercom]]<br /><small>[[Modèl:NomEPCI|{{CòdeEPCI|75056}}]]</small>
 | division8        = {{NomEPCIinsee|75056}}
 | imatgeloc        =
 | imatgeloc2       =
 | imatge de mapa   =
 | latitud          = {{Latfr|75056}} 
 | longitud         = {{Lonfr|75056}} 
 | estatut          =
 | altmin           = 28
 | altitud          = 33
 | altmax           = 130
 | títol populacion = [[Chifras de populacion en França|Populacion]]
 | populacion       = {{popfrd|75}}|
 | annada-pop       = {{popfrd|0}}
 | superfícia       = 105.40
 | títol densitat   = [[Densitat de populacion|Densitat]]
 | densitat         = {{#expr:{{popfr|75}}/105.4 div 2}}
 | títol autoritat9 = [[Primièr cònsol|Cònsol]]
 | autoritat9       = [[Anne Hidalgo]] (2014-2026)
 | escais           =
 | gentilici        = {{oc}} parisenc -a<br />{{fr}} parisien -ne
 | títol còde       = [[Còde INSEE|Còde <small>INSEE</small>]]
 | còde             = 75056 ([[arrondiments de París|75101 a 75120 pels arrondiments]])
 | sits-toristics   =
 | divèrs           =
 | imatge           = Paris montage 2013.jpg
 | talha imatge     =
 | legenda          =
 | url              =[https://www.paris.fr/ paris.fr]
 | cp               = 75001 a 75016, 75116
 }}

'''París'''<ref>En lenga occitana, la vila de ''Par'''í'''s'' {{IPA|[paˈris]}} (accent tonic sus ''-rís'') es pas de confondre amb lo personatge mitologic de ''[[Paris|P'''a'''ris]]'' {{IPA|[ˈparis]}} (accent tonic sus ''Pa-'').</ref> ({{AFI-oc|paˈris|pron}}; en [[francés]] ''Paris'' {{IPA|[paˈʀi]}}) es la [[capitala]] de [[França]], forma una comuna e un [[departaments franceses|departament]] (nº&nbsp;75) e atanben es lo capluòc de la region de l'[[Illa de França]].

Lo gentilici es '''parisenc -a'''<ref>http://toscanoreinat.chez-alice.fr/dicop.pdf</ref>.

== Geografia ==
Aquela ciutat es bastida sus una bloca de [[Sèina]], al centre del [[Bacin Parisenc]], entre los jonhents de [[Marna (riu)|Marna]] e de [[Sèina]] en amònt e [[Oise (riu)|Oise]] en aval.

== Istòria ==
Lo nom de París ven del pòble gallés dels ''Parisii''. Es la transformacion del [[latin]] ''Civitas Parisiorum'' (Ciutat dels Parisii), que remplacèt lo nom pus ancian de ''Lutetia'' ([[Lutècia]]). <br />
París prenguèt son nom actual al [[sègle IV]] e venguèt la capitala del reiaume dels [[francs]] en [[508]] amb [[Clodovèu]].

Los [[viking]]s que la sacmandegén ua purmèra vegada en [[845]] e que s'i tornèn d'autes còps dinc au [[Tractat de Saint-Clair-sur-Epte]].

La dinastia deus capecians que preferí la vila d'[[Orleans]] com capitau e París non ronè pas crubar aqueth títol abans lo regnat [[Loís V]] ([[1108]] - [[1137]]).

A partir de [[1163]] que comencè la bastida de la [[catedrau de Nosta Dauna de París]].

== Monuments e luòcs toristics ==

{{Imatge panoramic|Paris arc.jpg|1600|[[París/Panoramà|Panorama]] de París vist del naut de [[Arc de Trionf de l'Étoile|l'Arc de Trionf]].}}

=== Bastiments e luòcs publics remarcables ===

* [[Torre Eiffel]]
* [[Lovre|Palais del Lovre]]
* [[Arc de Trionf de l'Étoile]]
* La [[Palais de la Concergeria|Concergeria]]
* Los [[Fenis]]
* [[Panteon]]
* [[Plaça de la Concòrdia]]
* [[Colomna Vendoma]]
* La [[Bastilha]]
* [[Aliscamps]]
* [[Pònt Nòu]]
* [[Pònt Alexandre III]]
* [[Plaça del Tertre]]
* [[Arca de la Devesa]]

=== Bastiments religioses ===
* [[Catedrala de Nòstra Dòna de París]]
* [[Basilica del Sacrat Còr]]
* [[Glèisa de la Magdalena]]
* [[Santa Capèla]]
* [[Abadiá de Sant German dels Prats]]

=== Musèus ===
* [[Musèu del Lovre]]
* [[Centre Beaubourg]] (Centre Jòrdi Pompidor)
* [[Musèu Carnavalet]]
* [[Musèu d'Orsay]]
* [[Musèu de las Arts e dels Mestièrs]]
* [[Musèu Grevin]]
* [[Musèu del Cai Branly]]

=== Gratacèls ===
* [[Torre Montparnasse]] (220 m)
* [[Torre Copola]] (187 m)
* [[Torre Gan]] (186 m)
* [[Torre Areva]] (184 m)
* [[Torre Societat Generala]] (167 m)
* [[Torre EDF]] (165 m)
* [[Ostalariá Concòrdia Lafaieta]] (137 m)

en pregit:
* [[Torre Farre]] (300 m) (2009-2012)
* [[Torre Generali]] (318 m) (2008-2011)
* [[Torre T1]] (185 m) (2008)
* [[Torre Granite]] (184 m) (2008)

== Administracion ==
{{ElegitDebuta |Títol= Lista dei cònsols successius}}
|-
| align="left"| [[1977]] || [[1995]] ||align="left"| [[Jacques Chirac]] || [[RPR]] ||
|-
| align="left"| [[1995]] || [[2001]] ||align="left"| [[Jean Tiberi]] || [[RPR]] ||
|-
| align="left"| [[2001]] || [[2014]] ||align="left"| [[Bertrand Delanoë]] || [[PS]] ||
|-
| align="left"| dempuèi  [[2014]]|| - ||align="left"| [[Anne Hidalgo]] || [[PS]] ||
|}

== Demografia ==

{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|+ Evolucion demografica
|-
! [[1962]] !! [[1968]] !! [[1975]] !! [[1982]] !! [[1990]] !! [[1999]] !! [[2004]] !! [[2005]]!! [[2018]]
|-
| 2 790 091
| 2 590 771
| 2 299 830
| 2 176 243
| 2 152 423
| 2 125 246
| 2 142 800
| 2 166 200
| {{formatnum:{{popfrd|75}}}}
|-
| colspan="8"| <small>Nombre retengut a partir de [[1968]] : [[Populacion sens còmptes dobles]]</small>
|}

== Galariá ==
<gallery mode="packed">
Tour Eiffel Wikimedia Commons.jpg
Arc Triomphe.jpg
NotreDameDeParis.jpg
Palais Garnier's grand salon, 12 February 2008.jpg
Front de Seine as seen from Pont Mirabeau 140412 1.jpg
Opera Garnier Grand Escalier.jpg
Grand bassin octogonal Jardin des Tuileries 003.jpg
Quai de l'Horloge, Paris, Île-de-France 140320.jpg
Tour eiffel at sunrise from the trocadero.jpg
La Défense de nuit, Paris, France 2.jpg
Louvre Museum Wikimedia Commons.jpg
</gallery>

== Ligams ==

{{Clr}}
{{Vilas França 100 000 ab}}
{{FranceDep}}
{{Banlèga de París}}

== Nòtas ==
{{referéncias}}

{{1000 fondamentals}}

[[Categoria:París|*]]
[[Categoria:França]]
[[Categoria:Capitala europèa]]
[[Categoria:Capitala Europèa de la Cultura]]
[[Categoria:Vila olimpica]]{{Capitalas d'Union Europèa}}