Pampa
La pampa (en quíchoa « plana ») es un mitan natural que forma un biòma du tipe pradas, savanas e brossas temperadas. Es una plana fertila cobèrta d'èrba mas sens arbres.
Se nomana tanben "las pampas" o "la pampa" la vasta region geografica d'America del Sud onte aquel mitan s'spandís, que cobrís una zona d'aperaquí 750 000 km² inclusent las províncias argentinas de Buenos Aires, La Pampa, Santa Fe, Córdoba, Uruguai e Rio Grande do Sul al Brasil. Aquelas vastas planas s'acaban amb la cordilhièra Ventiana prèp de Bahía Blanca (Argentina) a 1 300 m de naut. En Argentina, aquèl tèrme permet de distinguir doas grandas sosregions, la « Pampa de las planas » e la « Pampa de las valadas » (o sierras).
Lo clima es plojós de 600 a 1200 mm per an tot lo long de l'annada, fasent de sols apropriats a l’agricultura. Se pòt distriar, segon la pluviositat, una pampa umida, al nòrd de Bahía Blanca, favorable a las culturas vegetalas, e una pampa sèca, que s'espandís cap a Patagònia.
Clima
[modificar | Modificar lo còdi]Son clima, coma dins totas las regions temperadas o subtropicalas umidas, es naturalament cambiadís. Los ivèrns son de frescs a doces e los estius son fòrça cauds e umids.
Las precipitacions son gaireben uniformas tot lo long de l'an, mas un pauc mai abondantas en estiu. Las precipitacions annadièras son mageras prèp de las còstats e merman de contunh cap a l'oèst a l'interior de las tèrras. La pluèja, a la fin de prima e en estiu, tomba en lavacis brevas e poserosas e de d'auratge. Lo rèsta de l'an, gaireben totas las pluèjas se produson quand de fronts fregs e de depressions de tempèsta dintran en contacte.
En ivèrn, alara lo freg provòca sovent de geladas nuechencas, i a gaireben pas de nevada.
La flora: estèpa e prada
[modificar | Modificar lo còdi]D'encendis frecants fa que solas las pichonas planas coma l'èrba capitan de butar, e los arbres son pas qu'excepcionalament presents.
Los tipes de vegetacion dominants son las pradas perenas e l'estèpa erbosa que las espècias erbacèas du genre Stipa son fòrça remarcablas. L'« èrba de la pampa » (Cortaderia selloana) es una espècia simbolica de las pampas. La vegetacion se compausa tipicament d'èrbas perenas (presentas tot l'an).
Les pampas son lo domèni d'une granda varietat d'espècias autoctonas, pasmens s'i a pas d'arbres endemics, levat lo long dels rius importants. Existís l'ombú o belombra, un arbre erbacèu de talha fòrça granda e la sola interrupcion dins aquel païsatge monotòn.
La fauna
[modificar | Modificar lo còdi]Las pampas coneisson una importanta riquesa en espècias. Los animals que pòblan la pampa s'adaptèron amb lo temps a la vida per de vastas espandidas de pradas ventoses. Fins a que d'animals s'anèron viure sos tèrra per escapar als predators. Existís una espècia de chòt que bastisson lo lor nis dins de traucs.
Lo mond animal es subretot constituit d'aucèls, coma de Fringillidae e d'ongulats erbivòrs coma lo guanacó, mena de lama. Los nandos e de lops de crinhièra pòblan tanben las pampas. S'i trapa tanben de capybara, mai grands Rosegaires del mond.
Fòrça d'espècias son menaçada d'atudament a causa de las activitats umanas; en mai 15 espècias vegetalas, i auriá 15 espècias de rosegaires e 20 d'aucèls qualificats d'espècis en dangièr.
Dins la pampa i a fòrça cavals e bestials.
Agricultura
[modificar | Modificar lo còdi]Argentina centrala se gausís d'activitats agricòlas performantas e prospèras, amb de culturas butant sus las pampas al sud e a l'oèst de Buenos Aires, fins a Córdoba. Subretot, las quantitats culhidas sus las superfícias dedicadas al sòja sont van establir un recòrd, segon los Servicis d'alimentacion e d'agricultura. Una bona partida d'aquelas superfícias de naute fertilitat son tanben utilizadas per l'elevatge du bestial per las pradas, subretot bovin.
Aquelas regions agricòlas de naute productivitat (de las pampas modificadas par l'òme) son fòrça susceptiblas d'aigadas aprèp de fòrtas raissas.
