Veire la font de Olairon

{{Dialecte Lemosin}}{{Dialecte Marchés}}<!--Fòrmas mai localas, emb de traits daus dos-->
[[Imatge:Île_d'Oléron.svg|miniatura|dreita|250px|L'isla d'Olairon]]
[[Imatge:DrapeauOleron.png|miniatura|dreita|250px|Lo drapeu d'Olairon]]

'''Olairon''' (''Ouleroun'' en [[nòrma mistralenca]]; ''Olairon'' o ''Layron'' en [[occitan ancian]]{{TdF}}; ''Olerun / Ol'ron'' en [[Peitavin-sentongés|peitavin-santongés]], ''Oléron'' en [[francés]]) es una illa francesa situada dins l'[[ocean Atlantic]], près de las còstas de la [[Charanta Maritima]]. Emb las islas de [[isla de Re|Rè]], d'[[isla d'Ais|Ais]] e [[isla Madama|Madama]], fai partida de l'[[archipela charantesa|archipèla charantés]]. Es separada de la peninsula de [[Marennes|Marenas]] e de la Peninsula d'Arvert per lo ''coureau'' d'Olairon e lo Pertús de [[Maumusson]].

Lo gentilici es '''olaironés -esa''' (''Oulerounés -eso'', ''Oulourounés -eso'' en [[grafia mistralenca]]{{TdF}}).

Qu'es la pus granda de las illas francesas metropolitanas après [[Corsega]], emb sos {{unitat|30|km}} de long sus {{unitat|8|km}} de large ''(dins la pus granda larjor)'', e a una superfícia de<ref>(Fr) La superficie totale de l'île d'Oléron telle qu'elle est retenue par l'[[Insee]] est de {{unité|174.39|km|2}}, dont {{unité|106.12|km|2}} pour l'ancien canton de Saint-Pierre-d'Olairon et {{unité|68.27|km|2}} pour l'ancien canton du Château-d'Oléron.</ref> {{unitat|174|km|2}} e mai de 21000 abitants permanents<ref>(Fr)Au dernier recensement officiel de l'INSEE, réalisé en 2007, la population de l'île d'Oléron est de 21242 habitants.</ref>.

Durant son istòria, 'la faguèt partida de l'anciana província d'[[Aunís]] o de [[Sentonge|Santonge]], e subiguet mai d'una guèrra, subretot pendent lo periòde medievau. Administrativament, l'illa d'Olairon se confond dempuei 2015 emb lo [[canton de l'isla d'Olairon|canton de l'illa d'Olairon]], dins lo departament de la [[Charanta Maritima]] (dins la region administrativa de [[Peitau-Charantas]] puei de [[Nòva Aquitània|Nuòva Aquitània]]). Son chapluòc actuau es [[Saint-Pierre-d'Oléron]], principau pòl comerciau e mestierau de l'illa. Juscanta a sos l'Ancian Regim, qu'es la vila dau [[Lo Chasteu d'Olairon|Chastèu d'Olairon]], sieti de la sosdelegacion e assostant la garnison de l'isla, qu'aviá quela foncion.

Dempuei lo 19 de març 1966, l'illa es liada au continent per un pont rotier, long de {{unitat|2862|m}} (lo treseime pont en lonjor de França après quilhs de l'[[isla de Re|illa de Rè]] e de [[Saint-Nazaire]]): qu'es lo pont mai vielh de França a liar una illa au continent.

Celebrat per [[Pierre Loti]], Olairon recep lo subrenom francés de ''la Lumineuse'' («la luminosa») a causa de son fòrt taus d'ensolelhament tot de long de l'annada.

== Geografia ==
[[Imatge:Île d'Oléron.jpg|miniatura|250px|Vuda aeriana de l'isla d'Olairon ; au prumièr plan, l'[[estuari]] de la Seudre.]]
[[Fichièr:Pont d'Oléron.jpg|miniatura|gaucha|250px|Lo pont de l'isla d'Olairon ; lo continent es visible en reire-plan.]]
Bordat per l'Ocean Atlantic, Olairon es delimitat per dos estrechs que, localament, prenen lo nom de ''pertús'' (pertuis en francés) :
* lo [[pertús d'Antioche|Pertús d'Antiòquia]], au nòrd, la separa de l'[[isla de Re|illa de Rè]];
* lo Pertús de [[Maumusson]], au sud, la separa de la Peninsula d'[[Arvert]] ;
* las radas daus Bascos e de l'[[isla d'Ais|Illa d'Ais]], au nòrd-èst e a l'èst, la separan dau continent.
Olairon se tròba maitot situat fàcia a dos estuaris fluviaus, [[Charanta (flume)|Charanta]] e Seudre, que jògan un ròtle considerable per lors activitats economicas, qu'an favorizat lo desvolopament de l'ostreïcultura gràcias a lor apòrt en aiga doça.

[[Imatge:Aire du Poitevin-saintongeais II.jpg|300px|miniatura|gaucha|L'isla ''d'Ol'ron'' dins l'espaci linguistic [[peitavin-sentongés]]]]
[[Imatge:Aire_du_Poitevin-saintongeais.jpg|dreita|300px|miniatura|L'isla ''d'Olerun'' dins l'espaci linguistic [[peitavin-sentongés]]]]

==Vejatz tanben==
===Liams intèrnes===
===Liams extèrnes===

==Nòtas e referéncias==
===Nòtas===
<references group="Nòta"/>
===Referéncias===
{{reflist}}

[[Categoria:Illa de Nòva Aquitània]]