Nuclèu (biologia)
Lo nuclèu qu'ei un organet cellular especific de las cellulas eucariòtas (e qui las defineish literaument). Qu'ei lo lòc on ei concentrat lo cabau genetic de la cellula conservat dens la macromolecula d'ADN (a maugrat, totun, que dus autes organets cellulars, las mitocondrias e los cloroplasts que contienen ua quantitat marginau d'ADN). Dens lo nuclèu, l'ADN qu'ei repartit en cromosomas dens los quaus, enrotlat autorn de proteïnas, e forma la cromatina. Lo nuclèu que dessepara lo liquid de la cellula, lo citoplasma, e lo son mitan interior dab ua dobla envolopa lipidica aperada membrana nucleara (o envolopa nucleara) horadada de traucs formats per un complexe de proteïcs aperats pòrs. Aquesta membrana qu'ei en continuitat dab la membrana deu reticulum endoplasmic. Com l'ADN be demora dehens lo nuclèu, la soa informacion genetica qu'ei copiada e transcrivuda au mejan de la sintèsi d'ua molecula aperada acid ribonucleïc messatgèr (abreviat ARNm) qui ei exportat dens lo citoplasma (com sn nomac ditz, que serveish de "messatgèr") on la soa informacion qu'ei arrevirada en proteïnas. Au dehens deu nuclèu que's poden observar un o plusors punts aperats nucleòls e qui son entornejats d'un liquid mei dense e escur que la resta deu mitan interior deu nuclèu aperat nucleoplasma. Qu'ei lo lòc on son sintetizats los ARNr (abreviacion d'acid ribonucleïc ribosomic). Aqueths ARNr que son importats dens lo citoplasma, on, associats dab proteïnas, e forman las sosunitats deu ribosòmas (qui son los organets on los ARNm e son lejuts e arrevirats en proteïnas. Lo nuclèu qu'ei tanben lo lòc de reproduccion de l'ADN. Durant los procès de division cellulara (la mitòsi e la meiòsi), qui la cromatina que pren la forma de cromosòmas compactes e visibles e isolables, lo nuclèu que desapareish en tot deishar los cromosòmas mudà's.