Veire la font de Nívol

{{1000 fondamentals}}

[[Fichièr:Above the Clouds.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] d'un grop de nívols.]]

Un '''nívol''' (var. '''borra''', '''broma''', '''brum''', '''nieu''', '''niu''', '''nivòu''', '''noa''', '''nubla'''<ref>Lo Congrès, cèrca « nuage », 6 de mai de [[2016]].</ref><ref>En fòra d'aquelei tèrmes designant lei nívols d'un biais generau, mai d'un tèrme existís per parlar de nívols especifics.</ref>) es un ensems visible de particulas d'[[aiga]] [[liquid]]a ò de [[cristal|cristaus]] de [[glaç]] en suspension dins l'[[atmosfèra]]. Segon lei condicions de saturacion e de [[condensacion]], pòu entraïnar de [[Precipitacion (meteorologia)|precipitacion]]s ([[Pluèja|plueja]], [[nèu]], [[Granissa|grela]]).

== Istòria de la comprenença dei nívols ==

=== De l'Antiquitat au sègle XIX ===

L'origina e la formacion dei nívols demorèron un fenomèn largament inexplicat de l'[[Antiquitat]] au començament dau sègle XIX en causa de la manca de coneissenças sus l'estructura de l'[[atmosfèra]] e sus l'aspècte [[termodinamica|termodinamic]] dei cambiaments d'[[estat de la matèria|estats]]. Ansin, la màger part dei [[filosofia|filosòfs]] de la [[Grècia antica|Grècia Antica]] supausavan que lei nívols èran d'exalacions [[aiga|umidas]] desgatjadas per la [[mar]], lei corrents d'[[aiga]] ò la [[Tèrra]]. Per exemple, [[Aristòtel]] ([[-384|384]]-[[-322|322 avC]]) utilizèt sa teoria dei quatre elements per descriure una origina liada a una exalacion tellurica entraïnada per l'absorpcion dau raionament [[Solelh|solar]]. Definiguèt de meteòrs umids (nívols, [[pluèja|plueja]]s...) que se fòrmavan a partir de vapors aparegudas dins d'endrechs umids e de meteòrs eissuchs ([[vent]]s, [[ulhauç]]...) qu'apareissián dins de zònas secas a partir d'exalacions eissuchas<ref>'''[[francés|(fr)]]''' Jean-François Staszack, ''La géographie d'avant la géographie. Le climat chez Aristote et Hippocrate'', L'Harmattan, 1995, p. 25.</ref>.

Pasmens, ben sovent, lei nívols foguèron considerats d'un ponch de vista [[teologia|teologica]] ò [[metafisica]] en causa de sa natura efemèra, de son liame amb lo cèu e de la manifestacion conjunta de fenomèns impressionants ([[chavana]], [[tròn]]...). En particular, au sègle XII, divèrsei teologians [[Euròpa|europèus]] veguèron lei nívols coma de « nèblas misticas » susceptiblas de desvelar lo [[paradís]] durant la – brèva – durada de l'[[ulhauç]]. Aquela vision mistica demorèt frequenta dins leis arts fins au sègle XIX<ref>'''[[francés|(fr)]]''' Hubert Damisch, ''Théorie du nuage de Giotto à Cézanne : Pour une histoire de la peinture'', Seuil, 1972, p. 302.</ref>. En parallèl, la redescubèrta de l'òbra d'[[Aristòtel]] permetèt la difusion de seis idèas e de sei limits. Lei nívols i foguèron considerats coma de [[massa]]s d'[[aire]], d'[[aiga]] ò de [[fuòc]] suspendudas dins lo cèu, l'origina d'aquela suspension demorant desconeguda. Quauquei classificacions apareguèron, principalament fondadas sus la [[color]], depintant de nívols [[negre]]s cargats de [[pluèja|plueja]], de nívols [[blanc]]s vueges e de nívols [[roge]] caracteristic de l'[[auròra]]<ref>'''[[francés|(fr)]]''' Hubert Damisch, ''Théorie du nuage de Giotto à Cézanne : Pour une histoire de la peinture'', Seuil, 1972, p. 65.</ref>.

=== La descubèrta de la fisica dei nívols ===

[[Fichièr:John Aitken (meteorologist).png|thumb|right|[[Fotografia]] de [[John Aitken]].]]

L'estudi de la formacion e de l'evolucion dei nívols comencèt au sègle XIX<ref>Un progrès foguèt pasmens realizat au sègle XVII quand lo sabent [[Alemanha|alemand]] [[Otto von Guericke]] ([[1602]]-[[1696]]) emetèt l'ipotèsi de nívols formats de bofigas d'[[aiga]].</ref>. La premiera descubèrta importanta foguèt realizada per lo [[medecina|mètge]] [[Reialme Unit|britanic]] [[Augustus Volney Waller]] ([[1816]]-[[1870]]) utilizèt una [[teranhina]] per capturar de gotetas d'[[aiga]] formant una nèbla. Aquò permetèt d'establir la natura dei nívols que foguèt respectivament confiermada per lei [[meteorologia|meteorològs]] [[William Henry Dines]] ([[1855]]-[[1927]]) e [[Richard Assmann]] ([[1845]]-[[1918]]) en [[1880]] e en [[1884]]. Puei, a la fin dau sègle XIX, de mesuras e d'observacions dins l'[[atmosfèra]] foguèron realizadas dirèctament dins de nívols<ref>Lei premierei mesuras [[meteorologia|meteorologicas]] ''in situ'' son pus ancianas mai mesurèron principalament la [[temperatura]], la [[pression]] e la concentracion de vapor d'[[aiga]] e ignorèron lei nívols.</ref>.

En [[1875]], una [[experiéncia]] menada dins una chambra iperbara concebuda per lo [[França|Francés]] [[Paul-Jean Coulier]] ([[1824]]-[[1890]]) permetèt de començar d'explicar la formacion dei nívols. D'efiech, après aver demenit la [[temperatura]] e la [[pression]], mostrèt que la condensacion de la vapor d'[[aiga]] èra pus importanta dins una atmosfèra empoussada. Sa descubèrta foguèt completada per lo [[fisica|fisician]] [[Escòcia|escocés]] [[John Aitken]] ([[1839]]-[[1919]]) qu'establiguèt qu'una [[subresaturacion]] èra necessària per entraïnar la [[condensacion]]. Puei, de recèrcas identifiquèron lo [[clorur de sòdi]] coma lo nuclèu de condensacion principau dins lei gotetas de nívols e de [[pluèja|plueja]].

En [[1904]], una experiéncia mostrèt l'importància dei collisions entre gotetas dins la formacion dei nívols, idèa ja supausada per [[René Descartes]] ([[1596]]-[[1650]]) en [[1637]]<ref>[[René Descartes|Descartes]] aviá emés aquela idèa après aver observat lo [[vent]] entraïnar la formacion de [[granissa|pèiras de glaç]] de talha fòrça importanta a partir de collision entre pèiras pus pichonas.</ref>. Lo resultat permetèt de descubrir lo limit aproximatiu dau [[diamètre]] dei gotetas d'[[aiga]] dins un nívol (aperaquí 6 mm). Puei, dins lo corrent dau sègle XX, lei progrès de l'[[avion|aviacion]] permetèt de realizar aisament de mesuras ''in situ'' e d'afinar pauc a pauc lei coneissenças fins au desvolopament dei modèls [[meteorologia|meteorologics]] actuaus.

=== Lei classificacions dei nívols ===

[[Fichièr:Luke Howard.jpg|thumb|right|Retrach de [[Luke Howard]].]]

La premiera classificacion [[sciéncia|scientifica]] dei nívols foguèt publicada per [[Jean-Baptiste de Lamarck]] ([[1744]]-[[1829]]) en [[1803]]. Pasmens, foguèt lo sistèma de [[Luke Howard]] ([[1772]]-[[1864]]) que s'impausèt gràcias a son utilizacion dau [[latin]] introduch dins la classificacion dau vivent per lo naturalista [[Suècia|suedés]] [[Carl von Linné]] ([[1707]]-[[1778]]). I inventèt lo nom dei tres categorias principalas de nívols ([[cumulus]], [[estratús]] e [[cirrus]]) e de doas formas intermediàrias ([[cirrostratús]] e [[estratocumulus]]). En [[1855]], lo [[França|Francés]] [[Émilien Renou]] ([[1815]]-[[1902]]) i apondiguèt l'[[altocumulus]] e l'[[altostratus]]. L'[[Organizacion Meteorologica Mondiala]] adoptèt aquela version alargada en [[1896]]. La modernizèt dos còps en [[1956]] e en [[1987]].

== Ròtle dei nívols dins lo foncionament atmosferic ==

[[Fichièr:Worldclouds 2009.jpg|thumb|right|Observacion dau cubèrt nivolós mejan realizat per la [[NASA]] en [[2009]].]]

En despiech de formas, de [[color]]s e de caracteristas variadas e cambiantas, lei nívols jògan un ròtle actiu dins lo [[cicle de l'aiga]] e dins lei mecanismes de regularacion termica de l'[[atmosfèra]]. D'efiech, coma son principalament formats de vapor d'[[aiga]], permèton l'umidificacion de la [[troposfèra]] e la redistribucion de l'[[aiga]] vèrs la superficia gràcias ai [[precipitacion (meteorologia)|precipitacions]]. Vapor d'[[aiga]] e [[precipitacion (meteorologia)|precipitacions]] an tanben un ròtle major dins lo bilanç radiatiu de la [[planeta]] e dins lei mecanismes de transferiment de la [[calor]] entre l'[[eqüator terrèstre|eqüator]] e lei [[pòl]]s. En particular, son un element important de la circulacion atmosferica generala e la densitat de nívols es donc pus importanta lòng de la [[zòna de convergéncia intertropicala]] e dei 50{{e}} parallèls que dins lei zònas [[anticiclòn|anticiclonicas]]<ref>'''[[anglés|(en)]]''' Ya. Kirill, Lev S. Kondratyev, Vladimir F. Krapivin Ivlev e A. Varostos Costas, ''Atmospheric aerosol properties: formation, processes and impacts'', Springer,‎ 2006, p. 403.</ref>.

== Formacion e composicion dei nívols ==

=== La formacion dei nívols ===

Lei nívols son la consequéncia de dos fenomèns que son l'[[evaporacion]] e la [[condensacion]] de la vapor d'[[aiga]] [[atmosfèra|atmosferica]]. L'[[evaporacion]] deis [[aiga]]s [[continent]]alas e [[ocean]]icas permet lo passatge de l'[[aiga]] dins l'[[atmosfèra]] sota la forma de vapor. Leis [[ocean]]s son lo provesidor principau de [[vapor d'aiga]], especialament dins lei regions de [[latitud]]s mejanas. Puei, quand la concentracion de vapor aganta un nivèu sufisent, la [[condensacion]] entraïna l'aparicion de gotetas finas d'[[aiga]] ò de [[glaç]] que van formar lei nívols.

La [[condensacion]] es sovent lo resultat de l'ascension d'una [[massa]] d'[[aire]] fins a una [[altitud]] onte la [[tension de vapor saturanta]] es pron bassa per entraïnar un procès de [[condensacion]] significatiu. Aquel efiech es favorizat per la demenicion de la [[pression]] [[atmosfèra|atmosferica]] amb l'[[altitud]] que causa una demenicion de [[temperatura]] d'aparicion dei gotetas d'[[aiga]] ò de [[cristal|cristaus]] de [[glaç]]<ref>Durant son ascension, la [[massa]] d'[[aire]] subís una mena de dilatacion adiabatica. Aquò entraïna una demenicion de [[temperatura]] e una aumentacion d'umiditat. Lei dos fenomèns se conjugan per facilitar la [[condensacion]] de la vapor d'[[aiga]].</ref>. Quand l'ascension e la massa d'[[aire]] son pron importantas, aquò permet de passar lei 100% d'umiditat, çò qu'entraïna la [[condensacion]] d'una partida mai ò mens importanta de la vapor. Aqueu fenomèn libera de quantitats importantas d'[[energia]] e renfòrça la vigor dau nívol.

La [[condensacion]] pòu tanben èsser accelerada per la preséncia d'[[aerosòu]]s que jògan lo ròtle de supòrt de [[condensacion]] (nuclèus de condensacion). Aquò permet la formacion de gotetas d'[[aiga]] ò de [[cristal|cristaus]] de [[glaç]] dins de condicions d'umiditat limitada ò de [[temperatura]]s tròp autas<ref>Lei nuclèus de condensacion favorizan generalament la formacion de gotetas d'[[aiga]] car leis [[aerosòu]]s a l'origina de [[glaç]] son fòrça rars. Ansin, dins lei nívols onte la concentracion d'[[aerosòu]]s es importanta, es fòrça frequent d'observar de gotetas d'aiga susfonduda fins a -40°C.</ref>. Dins de condicions normalas, aqueu fenomèn accelera la formacion dei nívols car es rapide e aisat.

=== La composicion dei nívols ===

Lei nívols son compausats de gotetas d'aiga [[esfèra|esferica]]s ò de [[cristal|cristaus]] de [[glaç]] exagonaus aguent un aspècte de plaquetas, d'estelas, de colonas, d'agulhas ò de dendritas. Lo [[diamètre]] dei gotetas passa rarament 30 a 40 µm. En revènge, la talha dei [[cristal|cristaus]] pòu de còps agantar quauquei millimètres. Lei talhas e lei densitats de particulas varian segon lo tipe de nívol. Lo [[volum]] d'[[aiga]] condensada pòu èsser considerable (fins a {{formatnum:800000}} t dins certanei [[cumulonimbus]] gigants).

Lei particulas formant lo nívol difusan la [[lutz]] dins cada direccion e donan a la formacion un aspèct opac. La [[color]] dei nívols es donc fòrça variabla en foncion de l'esclairatge. Son [[blanc]]s ò [[gris]] dins lo corrent d'una jornada [[ensolelhament|solelhada]] e [[gris]] [[blau]] se lo [[Solelh|Soleu]] es escondut per un jaç nivolós espés. A l'auba e au calabrun, pòdon èsser [[jaune]]s, aranjats ò [[roge]]s.

== La classificacion dei nívols ==

=== Lei nívols classics ===

L'[[Organizacion Meteorologica Mondiala]] ([[Organizacion Meteorologica Mondiala|OMM]]) destria dètz tipes de nívols a partir d'una classificacion basada sus tres formas e dos indicators :
* lei [[cirrus]] que son de nívols [[blanc]]s d'[[altitud]] amb un aspèct filamentós.
* lei [[cumulus]] que son de formas arredondidas.
* leis [[estratús]] que son de veus nivolós orizontaus e [[gris]].
* lo tèrme « nimbus » que designa de nívols de plueja.
* lo tèrme « alto » que designa de nívols d'altitud auta.
Aquelei cinc elements se combinan entre elei per formar de tèrmes compausats que permèton de depintar lei dètz tipes de nívols classics.

{| class="wikitable sortable" style="text-align:center"
| '''Tipe'''
| '''Abreviacion'''
| '''Fotò'''
| '''Altitud'''
| '''Constitucion'''
| '''Descripcion'''
| '''Temps associat'''
|-
| [[Cirrus]]
| Ci
| [[File:Cirrus (nuage).jpg|200px]]
| {{formatnum:5000}}-{{formatnum:14000}} m
| Glaç
| Bendas ò filaments <br/>blancs e isolats
| Nívols generalament<br/>situats a l'avans<br/>d'una depression
|-
| [[Cirrocumulus]]
| Cc
| [[File:Cirrocumulus 20040830.jpg|200px]]
| {{formatnum:6000}}-{{formatnum:10000}} m
| Glaç
| Flòcs blancs isolats
| Nívols generalament<br/>situats a l'avans<br/>d'una depression
|-
| [[Cirrostratus]]
| Cs
| [[File:Cirrostratus undulatus with other waves.JPG|200px]]
| {{formatnum:6000}}-{{formatnum:10000}} m
| Glaç
| Veu blanc transparent
| 
|-
| [[Altocumulus]]
| Ac
| [[File:Altocumulus02.jpg|200px]]
| {{formatnum:4000}} m
| Glaç e aiga liquida
| Grops ò tieras <br/>de flòcs blancs
| 
|-
| [[Altostratus]]
| As
| [[File:As 1.jpg|200px]]
| {{formatnum:2000}}-{{formatnum:6000}} m
| Glaç e aiga liquida
| Veu gris <br/>mai ò mens sorn
| Nívols generalament<br/>situats a l'avans<br/>de precipitacions
|-
| [[Nimbostratus]]
| Ns
| [[File:Ns1.jpg|200px]]
| {{formatnum:2000}}-{{formatnum:7000}} m
| Glaç e aiga liquida
| Gris e tapant lo cèu
| Plueja ò nevada
|-
| [[Estratocumulus]]
| Sc
| [[File:Large Stratocumulus.JPG|200px]]
| {{formatnum:200}}-{{formatnum:2000}} m
| Aiga liquida
| Ròtlèus plaçats tòcatòca
| 
|-
| [[Estratús]]
| St
| [[File:Sun through Stratus.JPG|200px]]
| Superficia-{{formatnum:2000}} m
| Aiga liquida
| Jaç gris unifòrm formant<br/> un veu continú
| Temps umid
|-
| [[Cumulus]]
| Cu
| [[File:Cumulus clouds in fair weather.jpeg|200px]]
| Superficia-{{formatnum:10000}} m
| Aiga liquida
| Gròssei massas blancas<br/> amb un contorn net
| Bèu temps<br/>Raissa
|-
| [[Cumulonimbus]]
| Cb
| [[File:Big Cumulonimbus.JPG|200px]]
| {{formatnum:300}}-{{formatnum:18000}} m
| Aiga liquida
| Gròssei massas sornas<br/> amb un desvolopament verticau
| Chavana<br/>Raissàs<br/>Grèla
|}

=== Lei nívols orografics ===

[[File:Banner clouds.jpg|thumb|right|Nívols orografics formant una barriera a la cima dau [[mont Cervin]].]]

Lei [[nívol orografic|nívols orografics]] pòdon se formar dins un flux d'[[aire]] que passa una còla, una [[montanha]] isolada ò una cadena de [[montanha]]s. Son generalament d'[[altocumulus]], d'[[estratocumulus]] ò de [[cumulus]] que son aspèct es modificat per la preséncia dau relèu. Dins lo cas d'una cima isolada, lei [[nívol orografic|nívols orografics]] an generalament la forma d'una colareta enviroutant la [[montanha]]. De cadenas de còlas ò de [[montanha]]s pòdon entraïnar la formacion de nívols orizontaus de granda talha que van prendre l'aspèct d'una muralha nivolosa.

Lei [[nívol orografic|nívols orografics]] an un ròtle [[clima]]tic important car entraïnan la concentracion dei precipitacions sus lei versants expausats ai [[vent]]s cargats d'umiditat. En [[America del Nòrd|America dau Nòrd]], aquò es a l'origina de la preséncia de [[selva|seuvas]] umidas lòng dau [[litorau]] de l'[[Ocean Pacific]] e de [[desèrt]]s a l'èst dei [[Montanhas Rocosas]]. En [[Occitània]], aquò explica lei diferéncias climaticas enregistradas entre lei pendís oèst e èst dei [[Cevenas]].

=== Lei nívols artificiaus ò particulars ===

[[File:Contrails over Nova Scotia.jpeg|thumb|right|[[Fotografia]] d'una concentracion de [[tirassiera de condensacion|tirassieras de condensacion]] dins l'atmosfèra terrèstra.]]

[[File:Arctic_stratospheric_cloud.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] de [[nívol nacrat|nívols nacrats]] a proximitat dau [[Pòl Nòrd]].]]

[[File:Pyrocumulus Cloud Station Fire 082909.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] d'un nívol d'incendi similar a un cumulus ([[pirocumulus]]).]]

Divèrsei tipes de nívols artificiaus ò particulars existisson qu'intran pas dins lei classificacions precedentas. La formacion dei premiers es liada a d'activitats umanas. Lei segonds son de nívols rars que necessitan de formacions especialas per se formar ò que son encara mau coneguts e rarament observats.

Lei [[tirassiera de condensacion|tirassieras de condensacion]] son lei nívols artificiaus pus frequents. Se forman a partir dei [[gas]] d'escapament deis avions. La vapor d'[[aiga]] d'aquelei [[gas]] se condensa fòrça rapidament gràcias a la preséncia de particulas solidas, eissidas de la [[combustion]] dau [[carburant]], que jogan lo ròtle de nuclèus de condensacion. Forman de bendas [[blanc]]as lusentas que s'alargan pauc a pauc e que pòdon semblar a de [[cirrus]], a de [[cirrostratus]] ò a de [[cirrocumulus]]. Sa durada de vida es generalament de quauqueis [[ora]]s.

Dins lei jaç atmosferics inferiors, lei gas e lei vapors d'escapament deis activitats umanas ([[industria]], centralas electricas, [[automobila]]s... etc.) pòdon entraïnar la formacion de concentracions localas fòrça importantas de vapor d'aiga e de particulas. Dins de condicions establas, aquò pòu entraïnar la formacion de nívols a la superficia ò d'altituds fòrça feblas (generalament de tipe [[estratus]]) que participan au fenomèn de [[smog]].

Lei [[nívol nacrat|nívols nacrats]] son de nívols rars que semblan a de [[cirrus]] ò a d'[[altocumulus]]. Semblan a de lentilhas ambé d'[[irizacion]]s fòrça marcadas. Situats entre 15 e 25 km d'[[altitud]], se forman a l'entorn dei pòls principalament d'[[ivèrn]]. An un ròtle important dins l'aparicion dei traucs observats dins lo jaç d'[[ozòn]] car catalizan lei [[reaccion quimica|reaccions quimicas]] de formacion de compausats [[clòr|clorat]]s.

Lei [[nívol nuechenc|nívols nuechencs]] son un fenomèn mau conegut. Situats entre 75 e 90 km d'[[altitud]], aquelei nívols son fòrça rars e s'observan de [[nuech]]. Semblan a de [[cirrus]] fòrça fins. Son sovent [[blau]]s ò [[gris]] argentat mai pòdon de còps adoptar de tenchas [[irange|aranjadas]] ò [[roge|rojas]]. Son mecanisme de formacion seriá diferent dei nívols tradicionaus e liat a d'interaccions entre de poussas cosmicas e l'[[atmosfèra]] [[Tèrra|terrèstra]].

Lei nívols d'erupcion [[volcan]]ica an inicialament una forma pròcha d'un cumulonimbus ambé de protuberàncias que montan rapidament dins l'atmosfèra. Puei, s'estendon dins lei jaç atmosferics superiors e pòdon curbir de regions importantas. Entraïnan alora de modificacions fòrça caracteristicas de la lutz solara. Dins certanei cas, pòdon entrainar la formacion de chavanas fòrça violentas en causa de la condensacion fòrça rapida de la vapor d'[[aiga]] sus lei particulas solidas dau plumacho.

Enfin, lei nívols d'incendi an la particularitat de poder aver d'originas naturalas, artificialas ò mixtas. Son associats a d'incendis importants ([[selva|seuva]], sèrva d'[[idrocarbur]]s... etc.). An un aspèct dens e sorn e se desvolopan rapidament. De còps, coma lei nívols [[volcan]]ics, pòdon èsser a l'origina de chavanas en causa de la condensacion de la vapor d'[[aiga]] a l'entorn dei particulas solidas emesas per la [[combustion]]. Se son entraïnats per lo [[vent]], prènon una forma fina que sembla a un veu pauc espés. Pòdon entraïnar de modificacion de la [[lutz]] [[Solelh|solara]].

== Lei sistèmas nivolós ==

{{veire|Sistèma nivolós}}

[[File:Mediterranean tropical storm 26 January 1982 1236Z.png|thumb|right|Sistèma nivolós associat a un ciclòn mediterranèu en [[1982]].]]

Un [[sistèma nivolós]] es un ensems organizat de nívols que demora ben visible durant una durada relativament importanta. Un tal sistèma es generalament format de plusors zònas diferenciadas que son dichas sectors nivolós. Aquelei sectors son organizats d'un biais especific que dona sei particularitats a un estat meteorologic. En particular, certanei sectors e sistèmas nivolós son tipicament associats ambé de depressions a l'origina de perturbacions caracteristicas coma lei [[ciclon tropical|ciclòns tropicaus]] ò lei chavanas.

Dins lei regions temperadas, un sistèma nivolós es format de plusors partidas que s'observan d'un biais quasi sistematic. A l'avans, se troba la « tèsta » que correspond a un sector freg anterior au sistèma. Aqueu sector es marcat per la preséncia de [[cirrus]] que precedisson un frònt caud. Après la tèsta, vèn lo « còrs » dau sistèma que correspond ai tres frònts caracteristics d'una perturbacion (caud, freg, oclus) ambé sei nívols bas e sorns ([[altostratus]], [[nimbostratus]] e [[cumulonimbus]]) qu'entraïnan de precipitacions continuas e de còps violentas. Tèsta e còrs forman la partida anteriora dau sistèma.

Son seguits per una zòna qu'es dicha traïna que compausa la partida posteriora dau sistèma. Generalament tant estenduda que lo rèsta dau sistèma, correspond a una zòna instabla qu'es liada au sector freg posterior de la perturbacion. Lo cubèrt nivolós i es variable ambé de raissas, d'esclarzidas, de veus d'[[estratocumulus]] ò regions de bèu temps ambé de [[cumulus]].

== Estudi e engenhariá dei nívols ==

En [[meteorologia]], l'estudi e la susvelhança dei nívols es interessanta car l'evolucion dei sistèmas nivolós permet de preveire lei cambiaments [[clima]]tics, lei precipitacions e lei condicions meteorologicas associadas. Ansin, una tiera d'instruments e d'otís foguèron desvolopats per obtenir d'informacions e assegurar de previsions fisablas. De tecnicas existisson tanben per assaiar de modificar la composicion dei nívols afin de cambiar lo regime de precipitacions associat a un temps donat (reduccion de la violéncia d'una chavana, obtencion de precipitacions ambé la secaressa... etc.).

=== Lei mejans d'observacions ===

Lei [[satellit]]s e lei [[radar]]s meteorologics son lei sistèmas principaus que permèton d'observar lei nívols. Lei [[satellit meteorologic|satellits meteorologics]] permèton d'assegurar una observacion quasi permanenta dau cubèrt nivolós. Leis instruments de mesura embarcats a bòrd pòdon provesir d'informacions sus la [[temperatura]] a la cima dei sistèmas nivolós, sa [[velocitat]] de desplaçament e la concentracion d'[[aiga]] dins lei sistèmas de precipitacions. Pòdon tanben mesurar la temperatura e l'umiditat dins lei regions desgatja

Lei satellits son l'objècte de melhoraments regulars gràcias au desvolopament d'instruments novèus susceptibles d'èsser plaçats en [[orbita]]. D'esfòrç importants son ansin en cors per embarcar de captors capables d'estudiar lei perfieus de vent, de temperatura ò d'umiditat e lei concentracions d'[[ozòn]]. De satellits destinats a de missions especificas existisson coma la mission [[SARAL]] cargada d'estudiar la superficia oceanica.

Pasmens, lei satellits pòdon pas cumplir totei leis missions d'observacions meteorologicas, especialament en matèria de recèrca. De sistèmas [[radar]]s mobils ò fix son utilizats per realizar de campanhas de mesuras d'un biais autonòm. En particular, de radars de diversitat de polarizacion e de radars Doppler permèton d'obtenir d'informacions sus l'intensitat dei precipitacions e dei perfieus de vent associats. D'avions meteorologics permèton egalament de menar d'observacions a l'interior dei sistèmas nivolós e d'i realizar de prelèvaments.

=== La simulacion de l'evolucion dei nívols ===

Lo desvolopament dei sistèmas nivolós e dei precipitacions es simulat per d'[[ordinator]]s poderós qu'utilizan lei resultats dei mesuras provesits per lei [[satellit]]s e lei sistèmas [[radar]]s. Per menar aquelei simulacions, lei modèls de prevision dèvon tenir còmpte dei movements lòng de nivèus orizontaus de quauquei centenaus de [[mètre]]s e dei fenomèns se debanant dins lei nívols.

Pasmens, la prevision meteorologica es l'unic objectiu dei mejans de simulacion. D'efiech, permèton tanben de modificar lei paramètres enregistrats per modificar leugierament lei condicions a l'interior dei nívols. Aquò permet d'estudiar l'influéncia d'aquelei paramètres sus lo comportament dau nivól.

=== La modificacion dei nívols ===

L'impacte important dau [[clima]] sus leis activitats [[Homo sapiens|umanas]] a entraïnat mai d'una temptativa per o modificar. Dins aqueu projècte, l'engenhariá dei nívols a una plaça importanta car lei nívols son sovent associats ai [[precipitacion (meteorologia)|precipitacions]]. Pasmens, en causa de l'[[energia]] fòrça importanta presenta dins lei fenomèns [[clima]]tics, lei temptativas de modificacion dei nívols pòdon a l'ora d'ara pas passar lo nivèu locau<ref>Dins lo corrent d'una [[chavana]], un nívol de tipe [[cumulonimbus]] pòu liberar una [[energia]] aperaquí egala a 20 [[Equivalent de TNT|kt]], siá una quantitat similara a la bomba atomica largada sus [[Hiroshima]].</ref>. L'encaminament utilizat preferís agir sus de paramètres simples susceptibles d'entraïnar de perturbacions importantas coma lo semiatge artificiau dei nívols amb de nuclèus de condensacion artificiaus.

A l'ora d'ara, lei tecnicas conegudas permèton de dissipar d'un bais eficaç lei nèblas e certanei nívols bas. En revènge, d'objectius coma l'aumentacion dei [[precipitacion (meteorologia)|precipitacions]] dins lei regions [[Ariditat|aridas]], la demenicion de la violéncia dei [[chavana]]s dins lei regions [[agricultura|agricòlas]] ò l'eliminacion de la [[granissa|grèla]] seràn pas agantats dins un futur pròche. D'efiech, lei modèls de prevision d'aquelei fenomèns son pas encara pron precís. De mai, lei temptativas d'[[engenhariá climatica]] pòdon pas modificar de condicions de basa dau [[clima]] d'una region coma l'abséncia d'umiditat.

== Lei nívols extraterrèstres ==

La [[Tèrra]] es pas l'unica [[planeta]] onte de nívols son estats observats. D'efiech, segon leis observacions realizadas dins lo [[Sistèma Solar]], la formacion de nívols sembla un fenomèn qu'aparéis tre qu'una [[atmosfèra]] significativa es presenta a l'entorn de la [[planeta]]. Pasmens, la composicion dei nívols extraterrèstres es sovent fòrça diferenta car leis atmosfèras extraterrèstras son gaire comparablas a aquela de la [[Tèrra]].

=== Lei plantetas telluricas ===

[[Fichièr:Mars violet sky.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] de nívols d'[[aiga]] vists dempuei la superficia de [[Mart (planeta)|Mart]].]]

{{veire|Planeta tellurica}}

En fòra de la [[Tèrra]], [[Vènus (planeta)|Vènus]], [[Mart (planeta)|Mart]] e [[Titan (luna)|Titan]] presentan de nívols. En [[Vènus (planeta)|Vènus]], son principalament formats de [[dioxid de sofre]] e d'[[acid sulfuric]] e repartits en tres jaç principaus situats entre 45 e 65 [[quilomètre|km]]. Fòrça espés, empedisson d'observar la superficia [[Vènus (planeta)|venusiana]] dempuei l'espaci.

En [[Mart (planeta)|Mart]], la natura tèuna de l'[[atmosfèra]] limita la formacion de nívols a d'estructuras finas dau tipe [[cirrus]], [[estratocumulus]] e [[cirrocumulus]] qu'aparéisson principalament dins lei regions polaras. Pòdon s'observar quand rebaton la [[lutz]] dau [[Solelh|Soleu]] dins la sorniera. Son fachs d'[[aiga]] e de [[dioxid de carbòni]]. Durant lei sasons de tempèsta d'arena, se fòrman tanben de nívols de particulas finas que pòdon perdurar plusors [[setmana]]s.

Enfin, a l'entorn de [[Titan (luna)|Titan]], se tròba una [[atmosfèra]] d'[[idrocarbur]]s amb de nívols de [[metan]], d'[[etan]] e de [[molecula]]s [[quimia organica|organicas]] simplas. Lei formas d'aquelei nívols semblan limitadas au [[cumulus]] e a l'[[estratús]]. Pasmens, a la fin de [[2006]], un important remolin nivolós ({{formatnum:2400}} km de [[diamètre]]) foguèt descubèrt dins la region dau pòl nòrd.

=== Lei gigantas gasosas ===

[[Fichièr:Neptune - Voyager 2 (29347980845) flatten crop.jpg|thumb|right|Nívols blancs formats de cristaus de [[metan]] dins l'atmosfèra de [[Neptun (planeta)|Neptun]] en [[1989]].]]

{{veire|Giganta gasosa}}

Tenent una [[atmosfèra]] fòrça espessa fach de [[gas]], lei [[giganta gasosa|gigantas gasosas]] an de nívols ben marcats que sa composicion varian en foncion de la [[temperatura]] e de la [[pression]]. En [[Jupitèr (planeta)|Jupitèr]] e en [[Saturne (planeta)|Saturne]], son principalament fachs d'[[amoniac]], d'[[idrosulfur d'amonium]] e d'[[aiga]]<ref>'''[[anglés|(en)]]''' Sushil K. Atreya e Ah-San Wong, ''Coupled Clouds and Chemistry of the Giant Planets – a Case for Multiprobes'', ''Space Sci. Rev.'', vol. 116,‎ 2005, pp. 121–136.</ref> e son organizats lòng dei bendas de circulacion atmosfericas fòrça caracteristicas d'aquelei planetas. De mai, la preséncia d'[[aiga]] e de corrents de calor ascendents venguts de jaç prefonds de la [[planeta]] i favorizan lei [[chavana]]s violentas e lei tempèstas<ref>'''[[anglés|(en)]]''' Richard A. Kerr, ''Deep, Moist Heat Drives Jovian Weather'', ''Science'', vol. 287, n°5455,‎ 2000, pp. 946-947.</ref>.

En [[Uranus (planeta)|Uranus]] e en [[Neptun (planeta)|Neptun]], que son d'objèctes pus fregs, lei nívols serián compausats d'[[amoniac]], de [[sulfur d'amonium]], d'[[idrosulfur d'idrogèn]], de [[metan]] e d'[[aiga]]<ref>D'efiech, durant son passatge dins lei sistèmas [[Uranus (planeta)|uranian]] e [[Neptun (planeta)|neptunian]], la sonda ''[[Voyager 2]]'' detectèt unicament e nívols de [[metan]]. Lei nívols compausats d'autrei substàncias son encara ipotetics.</ref>. Lei pus famós son lei nívols blancs e fins d'[[altitud]] auta qu'acompanhan lei tempèstas [[ciclòn|ciclonicas]] coma la [[Granda Taca Sorna]] de [[Neptun (planeta)|Neptun]].

=== Exoplanetas ===

De nívols son estats identificats dins l'[[atmosfèra]] de quauqueis [[exoplaneta]]s. A l'ora d'ara, en causa dei dificultats d'observacion, foguèron unicament detectats en de [[planeta]]s [[orbita]]nt a proximitat de son [[estela]] que son fòrça diferentas deis objèctes dau [[Sistèma Solar]]. En particular, la [[NASA]] a descubèrt la preséncia de nívols de [[silicat]]s en [[Kepler-7b]], un [[Jupitèr caud]] que la [[temperatura]] de son atmosfèra aganta {{formatnum:10000}} K.

== Liames intèrnes ==

* [[Cirrus]].
* [[Cumulus]].
* [[Estratús]].
* [[Meteorologia]].

== Bibliografia ==

== Nòtas e referéncias ==
<references/>

[[Categoria:Nívol]]