Matèu (apòstol)
Segon lo Nòu Testament, Sant Matèu (Galilèa, s. I AbC - Etiopia o Ierepolis, s. I) èra un Apostòl de Jèsus de Nazaret. L'atribucion de l'Evangèli segon Matèu, es pas gaire clara, que sembla escrich originalament en grèc en una data tardièra. Es venerat coma sant dins tota la cristiandat.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Segon las Escrituras, Matèu (מתי/מתתיהו, "Don de Jahvèh", Mattay o Mattithyahu, en grèc Ματθαῖος, Matthaios) èra filh de Alfèu, se nomenavan Levi e èra collector d'impòstes a Cafarnaom ont acaptava lo peatge per Eròdes. Segon l'evangèli de Sant Luc, Jesus lo cridèt alara que trabalhava e li diguèt: "Seguís-me". Lo seguiguèt, e se festejèt una granda taulejada en çò d'el en onor de Jèsus.
Segon Eusebi de Cesarea, prediquèt pendent quinze ans a Palestina e après, segon Rufin, se n'anèt cap a Etiopia ont foguèt lapidat, cremat e decapitat. Segon l'evèsque de Chipre Epifani I de Constància, Matèu moriguèt a Ierapolis de Siria e aquel que foguèt martirizat en Etiopia foguèt l'apostòl Matias.
Se li atribuiguèt lo primièr dels evangèlis sinoptics , l'Evangèli segon Matèu.
-
Frontispici dels Evangèlis de la Coronament, s.IX (Londres, British Library MS Cotton Tiberius A ii) -
Pintura de Giovanni Ambrogio Figino, v. 1580 (Milan, San Raffaele) -
Pintura del Caravaggio, 1602 (Roma, S. Luigi dei Francesi)
Veneracion
[modificar | Modificar lo còdi]Segon la tradicion, sa despolha se tròban a la Catedrala de Sant Matèu de Salèrn (Campània, Itàlia). La legenda ditz que foguèt trobat a Capaccio en 954 a las pòrtas a Salèrn; foguèy installat dins la cripta de la catedrala en 1081. La cripta foguèt transformada entre 1600 e 1616 per Domenico e Giulio Cesare Fontana, dins estil barròc.
Sa fèsta es:
- Lo 21 de setembre segon la Glèisa Catolica Romana
- Lo 16 de setembre segon la Glèisa Ortodoxa
Iconografia
[modificar | Modificar lo còdi]Dins l'art se representa portant lo libre de lo sieu evangèli. Pòrta a vegadas una espasa o una lança, o de balanças per pesar l'aur. Al Tetramorf, son simbòl es un òme alat o un àngel, que lo sieu evangèli comença amb la genealogia de Jesus.
-
Sant Matèu escrivent l'Evangèli, Rembrandt -
Catedrala de Salèrn, amb lo cavòt del sant -
Cripta De la Catedrala de Salèrn, amb l'autar e lo cavòt -
Papir De Oxyrrincos, v. 250, amb l'Evangèli de Matèu
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]- Evangèli de Matèu