Veire la font de Mar d'Azov

{{Infobox
|tematica=
|carta=
}}
[[Imatge:AzovseaNASA.jpg|280px|thumb|La mar d'Azov]]

La '''mar d'Azov''' (en [[rus]] ''Азовское море''; en [[ucraïnian]] ''Азовське море''; en tatar de Crimèa ''Azaq deñizi'') es una [[mar intracontinentala]] religada a la [[mar Negra]] per l'[[estrech de Kerch]]. Mar pauc prigonda, s'estend sus una [[Aira|superfícia]] de {{unitat|37600|km|2}} e es bordada a l'oèst e al nòrd  per [[Ucraïna]], a l'èst per  [[Russia]] e al sud per la peninsula de [[Crimèa]] (Ucraïna) e la [[peninsula de Taman]] (Russia), totas doas separadas per l'estrech de Kertch.

[[Fichièr:Carta oceans e mars d'europa.svg|400px|right|Ocean e mars d'Euròpa]]

== Geografia, geomorfologia ==
La mar d'Azov constituís en realitat l'[[estuari]] comun de plusors flumes, que lo principal es [[Don]]. Las aigas d'aquela « ''mar''» son [[saumastre|saumastras]] (fòrça pauc saladas) e pauc prigondas (10 mètres en mejana); tan pauc prigondas qu'a l’epòca de la [[Grècia antica]], la mar d'Azov foguèt considerada coma un lac bordat de paluns, nomenat ''Palus Meotis'' (« lac Meotide »). E mai, se deguèt cavar un canal lo long del litoral sud-oèst ([[canal de Pivinichno]]), per assegurar la circulacion de las naus fins a [[Dnièpre]].

=== Idrologia ===
Aquel bacin prenguèt una tala proporcion perque [[Don]] buta a son extremitat, a [[Rostov de Don]], suls primièrs contrafòrts de la cadena de [[Caucàs]]. 

Qualques flumes s’i escampan, prenent font dins [[Caucàs]] : [[Eía]], [[Beísog]], [[Koban (flume)|Koban]]. D'autres venon de la planura d’[[Ucraïna]] : [[Mios (Ucraïna)|Mios]], [[Kalmios]], [[Molotchna]]. Gaireben totes forman un estuari (liman) o un [[dèlta fluvial|dèlta]] individual que desemboca aprèp dins aquel bacin comun.

== Estat, pressions, responsas ==
L’[[eutrofizacion]] d’origina agricòla e urbana es un dels problèmas regionals majors : lo taus de [[nitrat]]s en particular doblèt o triplèt dins la [[mar Negra]] e dins la mar d’Azov dins las annadas 1980/1990 segon lo rapòrt DOBRIS<ref>Evaluacion DOBRIS [[Agéncia Europèa per l'Environament]], 1994</ref> qu'estima que los contraròtles de las activitats en plena mar son insufisents. D'autres problèmas son ligats a l'introduccion d’espècias non indigènas.

== Aspèctes istorics e geoestrategics ==
Del temps de l'[[Empèri Otoman]], s'i pescava lo famós [[esturion]] e s'i produsiá lo [[caviar]] exportat cap a Russia<ref>Font: Ancians archius imperials turcs d’Istambol, in {{fr}} [https://web.archive.org/web/20101227093230/http://www.college-de-france.fr/media/pub_lec/UPL52664_LI_150_Veinstein.pdf ''Leçon inaugurale'' du Collège de France], par le turcologue [[Gilles Veinstein]]</ref>.

Se passa de la mar d'Azov a la [[mar Caspiana]] pel [[canal Don-Vòlga]] que religa Don a [[Vòlga]] en amont respectivament de [[Rostov de Don]] e d’[[Astracan]]. Aquò fa del [[estrech de Kertch]] un punt fòrça estrategic. Aquel estrech pauc prigond se pòt solament passar pel ''canal de Kertch''. 

== Conflictes de territorialitat ==
Autres còps [[mar interiora]] de l'[[URSS]], la mar d'Azov se considèra uèi coma una mar internacionala (per Ucraïna) mas coma una « mar interiora de la [[Comunautat dels Estats Independents|CEI]] » per Russia. Aprèp  l'incident de l'[[Illa de Touzla]], en octobre  de 2003, un acòrd se faguèt entre Russia e Ucraïna sus la mar d'Azov e l'estrech de Kertch.  

== Nòtas e referéncias ==
<references />

== Vejatz tanben ==
{{commonscat|Sea of Azov|la mar d'Azov}}
=== Articles connexes ===
* [[mar|Lista de las mars e oceans]]
* [[Estuari]]
* [[Esturion]]

[[Categoria:Mar Negra]]