Veire la font de Mandarina

{{Dialècte Lengadocian}}

{{Taxobox fin}}
[[imatge:Satsuma mandarin-cutout.jpg|thumb|Mandarina]]
[[Fichièr:Mandarins - whole and halved.jpg|vinheta|Mandarina]]
La '''mandarina''' es un [[agrum]]. Es lo fruch del [[mandarinièr]], un arbre de la familha dels ''[[Rutaceae|Rutacèas]]''.

Lo fruch d’un diamètre de 5 a {{unitat|8|cm}} es esferica e un pauc plana. Sa popa, sucrada e perfumada, es una de las mens acidas d'entre los agrums, mas conten fòrça granas. Sa rusca es fina, d’una color roge-iranjada.

Una mandarina se divisís sovent en una desena de quartièrs nomenat « perna » en [[Perigòrd]].

== Varietats e caracteristicas ==

La mandarina se pòt aisidament triar sens aisina. Los quartièrs se separant sens perdre de chuc. Aquelas qualitats ne fan un fruch aisit de consomir.

Valor energetica: {{unitat|40|kcal/100g}}.

== Utilizacion ==
Las utilizacions de la mandarina son las meteissas qu'aquela de l’[[Irange]]. Es subretot consomida coma fruch de taula. La rusca s'utiliza per far de [[licor]]s.

La rusca de la mandarina tanben se pòt utilizar per de preparacions medicalas, subretot en medecina tradicionala chinesa.

== Cultura ==
[[Fichièr:Citrus reticulata flower.jpg|thumb|Flor de mandarinièr]]
Lo mandarinièr (''[[Citrus reticulata]]'') es un pichon arbre de fuèlhas simplas verdas escuras lusentas. Es  originari de l'[[Asia del Sud-Èst]] ([[China]] e [[Vietnam]]). Es conegut en [[Euròpa]] sonque dempuèi lo començament del [[sègle  XIX]].

Es cultivat en [[Espanha]], en [[Argeria]], [[Tunisia]], [[Marròc]] e als [[Estats Units d'America]]. Dins las zonas tròp frejas, s'empeuta sus [[Poncirus]] per suportar los ivèrns mai sevèrs.

=== Produccion ===
La mandarina comuna es pauc a pauc remplaçada per d'[[ibrid]]s sens grana, coma la [[clementina]] (ibrid de l’irange doç e de la mandarina)

Lo autres ibrids son la [[clemenvilla]] (crosament del [[tangelo]] e de clementina) e las ortanicas (ibrides de [[tangerina]] e d’irange).
{| cellpadding="3" cellspacing="0" class="wikitable centre"
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#DDFFDD |
'''Produccion en tonas de [[clementina]]s, de mandarinas e de [[tangerina]]s. Chifras 2004-2005'''<br /> <small>Donadas de FAOSTAT ([[Organisation des Nations Unies pour l'alimentation et l'agriculture|FAO]]) [https://web.archive.org/web/20110117133354/http://faostat.fao.org/DesktopDefault.aspx?PageID=567&lang=fr Basa de donadas de la FAO</small> 
|-----
| || align="center"| '''2004''' ||align="right"| ||align="center"| '''2005''' ||align="right"|
|-----
| {{China}}||align="right"| {{formatnum:11044178.00}} ||align="right"| {{unitat|47|%}} ||align="right"| {{formatnum:11395000.00}} ||align="right"| {{unitat|49|%}}
|------
| {{Espanha}}||align="right"| {{formatnum:2457700.00}} ||align="right"| {{unitat|10|%}} ||align="right"| {{formatnum:1944600.00}} ||align="right"| {{unitat|8|%}}
|------
| {{Brasil}}||align="right"| {{formatnum:1163213.00}} ||align="right"| {{unitat|5|%}} ||align="right"| {{formatnum:1270000.00}} ||align="right"| {{unitat|5|%}}
|------
| {{Japon}}||align="right"| {{formatnum:1060000.00}} ||align="right"| {{unitat|5|%}} ||align="right"| {{formatnum:1100000.00}} ||align="right"| {{unitat|5|%}}
|------
| {{Iran}}||align="right"| {{formatnum:720000.00}} ||align="right"| {{unitat|3|%}} ||align="right"| {{formatnum:720000.00}} ||align="right"| {{unitat|3|%}}
|------
| {{Tailàndia}}||align="right"| {{formatnum:668000.00}} ||align="right"| {{unitat|3|%}} ||align="right"| {{formatnum:670000.00}} ||align="right"| {{unitat|3|%}}
|------
| {{Egipte}}||align="right"| {{formatnum:661271.00}} ||align="right"| {{unitat|3|%}} ||align="right"| {{formatnum:665000.00}} ||align="right"| {{unitat|3|%}}
|------
| {{Paquistan}}||align="right"| {{formatnum:505000.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}} ||align="right"| {{formatnum:587000.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}}
|------
| {{Itàlia}}||align="right"| {{formatnum:611134.00}} ||align="right"| {{unitat|3|%}} ||align="right"| {{formatnum:585844.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}}
|------
| {{Turquia}}||align="right"| {{formatnum:670000.00}} ||align="right"| {{unitat|3|%}} ||align="right"| {{formatnum:585000.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}}
|------
| {{Corèa del Sud}}||align="right"| {{formatnum:584353.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}} ||align="right"| {{formatnum:580000.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}}
|------
| {{Argentina}}||align="right"| {{formatnum:450000.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}} ||align="right"| {{formatnum:450000.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}}
|------
| {{Marròc}}||align="right"| {{formatnum:443000.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}} ||align="right"| {{formatnum:425000.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}}
|------
| {{Estats Units}}||align="right"| {{formatnum:476270.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}} ||align="right"| {{formatnum:390090.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}}
|------
| {{Mexic}}||align="right"| {{formatnum:360000.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}} ||align="right"| {{formatnum:370000.00}} ||align="right"| {{unitat|2|%}}
|------
| Autres païses||align="right"| {{formatnum:1642814.00}} ||align="right"| {{unitat|7|%}} ||align="right"| {{formatnum:1749787.00}} ||align="right"| {{unitat|7|%}}
|-----
| '''Total'''||align="right"| '''{{formatnum:23516933.00}}''' || align="right"| {{unitat|100|%}} ||align="right"| '''{{formatnum:23487321.00}}''' || align="right"| {{unitat|100|%}}
|}

== Composition ==
{| class="wikitable"
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#ffff20 |
'''Composition moyenne de la mandarine pour cent grammes.''' <ref>[http://www.i-dietetique.com/?action=table-composition-aliment&id=1623]</ref>
|-----
| [[Aiga]]||{{unitat|85.17|%}}
|------
| [[Glucid]]s||{{unitat|13.34|%}}
|------
| [[Protid]]s||{{unitat|0.81|%}}
|------
| [[Lipid]]s||{{unitat|0.31|%}}
|------
| [[Fibras alimentàrias]]||{{unitat|1.8|%}}
|------
|}

== Galerie d'images ==
<gallery>
Image:Mandarin_orange_tree.jpg|Mandarinièr
Image:Mandarin_tree_closeup.JPG|Mandarinièr mai prèp
</gallery>

== Referéncias ==
<References>

== Vejatz tanben ==
=== Articles connèxes ===
* La [[ortanica|mandora]], crosament entre una [[tangerina]] e un [[Irange]].


[[Catégorie:Flore (nom vernaculaire)]]
[[Catégorie:Rutaceae]]
[[Catégorie:Agrume]]
[[Catégorie:Fruit alimentaire]]