Ludwig van Beethoven
| |
| Profession: | Compositor classic, pianista, cap d'orquèstra, professor de musica |
|---|---|
| País: | .svg){kind=small} Sant Empèri Roman Germanic
|
| Data de naissença: | 16 de decembre de 1770 |
| Luòc de naissença: | Bonn, Sant Empèri Roman Germanic |
| Data de decès: | 26 de març de 1827 |
| Luòc de decès: | Viena, Àustria |
Ludwig van Beethoven (Bonn, batejat lo 17 de deceme de 1770 – Viena, lo 26 de març de 1827) que ho un compositor aleman deus màgers e un pianista e cap d'orquèstra de la fin deu periòde d'estil classic (la fin deu sègle XVIII e lo començament deu sègle XIX).
Que vadó dens ua familha de musicians : lo son ajòu Lodewijk van Beethoven (1712–1773), catolic olandés, qu'èra musician e, de cantador, qu'èra pujat dinc au reng de Kapelmeister (mèste de capèra) de la cort de l'elector de Colonha. Lo son hilh Johann van Beethoven (lo pair deu compositor) qu'èra eth tanben musician, aqueste còp a la cort de l'elector de Bonn. Maria Magdalena Keverich, la mair, qu'èra era tanben gessida d'ua familha de musicians.
Logicament Ludwig van Beethoven qu'arrecebó las soas purmèras leçons dab lo son pair ; ua legenda negra que vòu que Johann van Beethoven, qui èra alcolic e d'un temperament mauaisit, qu'aurè volut imitar Leopold Mozart qui, excellent pedagòg e avèva avut un mainatge prodigi ; per aquò har, qu'aurè forçat lo son hilh a practicar lo piano mes shens lo talent pedagogic deu pair de Wolfgang Amadeus Mozart. Beethoven qu'avó tanben com aute mèste Christian Gottlob Neefe qui èra l'organista de la cort, qui'u ensenhè la composicion e lo clavièr e qui l'ajudè a publicar las soas purmèras composicions en 1783.
En 1887 que viatgè ua purmèra vegada a Viena on aurè arrecebudas leçons de Wolfgang Amadeus Mozart. Que sia vertat o non, la manca de formalitat e de repercucion d'aquesta rescontra que constitueish ua anecdòta que decevendata dens la petita istòria de la musica. De tot biais, chic arron qu'avó de tornar en çò son per'mor de la sanat de la soa mair e deu son decès qui, dab un pair alcolic, e's deishava la carga deus sons dus hrairs capdets. En rason de l'alcoolisme deus son pair qu'obtiengó d'arrecéber eth medish la meitat deus sons revienguts entà los miélher emplegar.
En 1792 que tornè a Viena dab l'ajuda de l'Elector e Bonn e acerà que conegó Joseph Haydn e Antonio Salieri, qui hon los sons dus mèstes. Lo son pair que's morí chic de temps arron. Après lo despartir de Haydn de Viena en 1794, Beethoven, dab ua reputacion de musician plan establida, que causí de demorar a Viena e l'ajuda de l'Elector que ho remplaçada per d'autas personalitats capuladas vienesas, enter lasquaus : lo Prince Joseph Franz Lobkowitz, lo Prince Karl Lichnowsky e lo baron Gottfried van Swieten. Beethoven qu'estinglava mei ue mei com pianista virtuòse e com improvisator. Durant queste periòde, Beethoven que compausè hèra, que dè concèrts de piano e qu'estampè lo son Op. 1 vodat au Prince Lichnowsky. Que ho un succès comerciau. En 1796 que viatgè per l'Euròpa Centrau en companhia deu Prince Lichnowsky ; que passè per Praga, Drèsda, Leipzig, e Berlin en tot demorar mei que mei a Praga. Que compausè ua sonata per piano e violoncèl vodada au rei Friedrich Wilhelm II qui'u dè ua importanta soma d'argent.
De cap aus sons 30 ans que comencè a vàder sord. Que's retirè ua tempsada dens la vila de Heiligenstadt, mes, un còp resignat a vàder completament sord, que redactè lo Testament de Heiligenstadt qui es ua letra aus sons hrairs Johannes e Karl on explica quin e pensava vodar la soa vita a acabar la soa òbra artistica. La sordera que l'obliguè a emplegar un quadèrn de discussion on los sons interlocutors (e a còp eth medish) escrivèvan çò que volèvan díser.
L'epòca de l'invasion francesa que correspond au segond periòde de composicion de Beethoven dab un estil eroïc. Durant aquesta tempsada qu'escrivè òbras màger com la soa tresau sinfonia (en purmèr vodada a Napoleon Bonaparte, puish, decevut per aqueth personatge, fin finala Beethoven la titolè Eroïca) lo concerto per vriulon e lo son sol opera Fidelio qui ho ua mauescaduda financièra per'mor de l'ocupacion francesa.
A la fin de la soa vita que compausè e gavidè òbras musicaus a maugrat d'estar vadut sancerament sord. Suu plan familiau, qu'arrecebè, après ua grana batalha legau contra la veuda deu son hrair Carl qui jutjava de baisha moralitat, la garda legau deu son nebot Karl e dab qui las relacions e horen hèra mauaisidas ; qu'arribèn a un punt que Karl b'ensagè de suicidà's.
Las darrèras òbras de Beethoven (qui son amassadas dens çò qu'òm considèra estar lo tresau periòde de composicion de Beethoven), e mei que mei los darrèrs quatuors, qu'arribèn a un punt de complexitat tecnica e de composicion qui hon mau comprès alavetz, e qui hon admirats arron.
L'enterrament de Beethoven que ho un eveniment de gran endom qui amassè ua horrèra de las granas. Qu'ei sepelit a Viena dens lo cemitèri de Währing.
Òbras
[modificar | Modificar lo còdi]Enter las soas òbras mei famosas òm pòt mentàver :
- Las 9 sinfonias
- Lo concerto per vriulon
- L'opèra Fidelio
- La musica de crampa (los trios quatuòrs e quintets de còrdas)
- Las soas sonatas per piano.
