Joan Castanha

Joan Castanha, escais de Julian Brabo (en francés Julien Brabo; la Vabrelha, país d'Alès, 26 d'octobre de 1859 - Alès, 31 de genièr de 1938), foguèt un dels escrivans mai importants del país cevenòl de la fin del sègle XIX e de la debuta del XX. Fondèt lo jornal Cacalacà que n'èra lo director e un dels principals autors.

Biografia

Julian Brabo nasquèt en 1859 dins una familha modèsta del país d'Alès. Son paire Francés, qu'aviá pas que 27 ans quand nasquèt lo futur Joan Castanha, èra originari de Quesac (Losera) e èra davalat per far de pastre a la Vabrelha. Sa maire Victorina Ribòt, ela, èra originària de Malatavèrna. Julian aguèt un fraire Leon que se moriguèt quand aviá pas un an, e puèi una sòrre Angelina qualque temps mai tard. Lo paire aprèp èra vengut varlet de bòria e dintrèt mai tard dins las fabregas de fèrre del Tamarís qu'abandonèt per trabalhar finalament dins la Companhiá del Camin de fèrre P.-L.-M. Alara la familha partiguèt viure a Fontanas quand Julian aviá pas qu'un an. A sèt ans lo futur escrivan anèt estudiar a l'Escòla dels Fraires de la carrièira Taisson d'Alès ont l'instruccion èra gratuïta mas i demorèt pas gaire ja que l'estiu seguent la familha s'installava a sièis quilomètres de la capitala cevenòla, al vilatge de Sant Ilari de Bretmàs ont lo paire aviá un emplec novèl, pro ben pagat, e sa maire veniá gardiana d'un passatge de nivèl.

Illustracion del temps que Julian comencèt a trabalhar dins l'estampariá a Alès

Lo primièr mestièr: estampaire a Montpelhièr

Quand aviá 19 ans, aprèp aver començat a trabalhar quand èra adolescent dins una estampariá d'Alès, se n'anèt cercar de trabalh a Montpelhièr e venguèt tipograf en cò d'estampaires de la vila. Aqueste trabalh generèt un interès grand pels libres que menèt Julian Brabo a se cultivar d'un biais autodidacte. Del temps que demorèt a la vila clapassièra frequentèt de gents de teatre e arribèt a far de figuracion dins qualques òbras.

La guèrra en Tunisia

En novembre de 1880 partiguèt far l'armada e aprèp cinc meses dins una casèrna a Montelaimar foguèt mandat en Africa. Aquí participèt amb son regiment a l'ofensiva coloniala francesa per s'apoderar de Tunisia. Manquèt d'i morir quand una bala traversèt son quèpi e la man d'un camarada. Ailà participèt a l'ofensiva que permetèt l'ocupacion de Tabarka e patiguèt fòrça: coneguèt la fam, perdèt mai de setze quilos e vegèt de camaradas e mai son sargent morir.

S'installèt puèi a Alès ont trabalhèt coma tipograf abans de dobrir una estampariá. Recebèt la Cigala d'Aquitània en 1881. Se maridèt lo 25 d'abril de 1885 amb Emelina Dumàs qu'èra una amiga d'enfància. Aguèron doas filhas Lina e Joana, que moriguèt quand èra pichòta e un dròlle, Albèrt, que venguèt pintor. Publiquèt la revista comica Cacalacà, a l'origina trimestrala puèi mesadièra, que pareguèt entre 1914 e 1933. Reviscolèt l'Escòla de la Tabò en 1923 que ne foguèt president e en 1931 venguèt majoral del Felibritge.

Òbras

Grumas e rires dins lo sang (1919)
La melada (1919)
Victorina (1920)
Margalh: drama (1922)
Lo grand bodiflard: bofonada (1922)
La granda pietat de Carnaval: bofonada de grand espectacle (1924)
Simon lo carbonièr (1926)
Lo mistèri crestian (1928)
E zo! Tabò (1930)

L'indigestion de Madamo Chimbala
Per mon país
Rastelard, President dau Sindicat dels Manja-Peras
Topinèl: o Lo còp de solelh de Gustet

Ligams extèrnes