Jacques Derrida
|
Jacques Derrida
| |
|---|---|
| Naissença | 15 de julhet de 1930, El-Bihar, Argeria, |
| Decès | 8 d'octobre de 2004, París |
| País: | França, Estats Units d'America |
| Escòla o tradicion: | La deconstruccion
- |
Jacques Derrida (El-Bihar, Argeria, 15 de julhet de 1930 — París, 8 d'octobre de 2004) foguèt un filosòf francés nascut en Argeria. Considerat un dels pensaires e filosòfs contemporanèus mai influents, foguèt lo primièr a desvolopar lo mètode de pensada sonat desconstruccion, fondamentat sus l'òbra del filosòf alemand Martin Heidegger.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Nascut en Argeria d’una familha jusieva de classa mejana passèt dins la seuna vila natala tota son enfància.
Durant la prima adolescéncia, quand èra ja installat en França, comencèt a s'interessar a la filosofia legissent Rousseau, Nietzsche, André Gide e Albert Camus. En 1952 dintrèt a l’Ecole Normale Supérieure, ont legissiá Kierkegaard, Martin Heidegger e Louis Althusser.
En junh de 1957 se maridèt amb la psicoanalista Marguerite Aucouturier (aguèron amassa dos filhs, Pierre nascut en 1963 e Jean en 1967). Qualques meses aprèp li calguèt tornar en Argeria per far lo servici militar. Demandèt a èsser afectat coma mèstre dins una escòla per filhs de soldats a Kolea, prèp d’Argièr. Pendent mai de dos ans foguèt soldat e ensenhèt lo francés e l'anglés a de joves argerians.
En 1959 contunhèt a èsser professor dins un licèu de Le Mans. Al 1964 ganhèt lo prèmi Jean Cavaillès de epistemologia per la seuna traduccion de L’origina de la geometria de Edmund Husserl. De 1960 a 1964 foguèt professor de filosofia a La Sorbona.
En 1965 venguèt de director d’estudis de l’École Normale Supérieure, pel departament de filosofia. La seuna participacion dins un grop d'intellectuals energissent franceses a la Johns Hopkins University començant atal los seus frequents viatges als Estats Units d'America onte la seu pensadat influiguèt fòrça. En 1967 publiquèt los seus primièrs tres libres e pendent totes los ans 1970 participèt amb d'autres autors coma Jean-Luc Nancy, Philippe Lacoue-Labarthe e Sarah Kofmaen, dins divèrses projèctes, coma la creacion de l’Editorial Galilée.
En 1967 publiquèt tres de las seuna òbras mai importantas e que fabreguèron la seuna celebritat dins los mediás filosofic e academic: De la gramatologia, L'escritura e la diferéncia e La vòtz e lo fenomèn. Participèt tanben a l'importanta revista de critica francesa Tel Quel.
En 1983 foguèt cofundador del Collège international de philosophie (CIPH), que ne foguèt lo primièr president. Dins los ans seguents foguèt professor a l'University of California, Irvine. Tanben contunhèt amb la tasca agonidoira de conferencièr per divèrsas universitats nordamericanas, de las mai importantas.
Derrida èra membre de l'American Academy of Arts and Sciences e recebèt en 2001 l’ Adorno-Preis de l'Universitat de Frankfort. Tanben foguèt nomenat doctor Honoris causa per la Cambridge University, la Columbia University, The New School for Social Research, l'University of Essex, l'University of Leuven, lo Williams College e l'University of Silesia.
En 2003 se diagnostiquèt un càncer de pancreas, e per aquò mermèt fòrça las seunas activitas de conferencièr e professor. Moriguèt a París lo 8 d’octobre de 2004.
Cal destacar lo seu engatjament dins lo seu trabalh, la seuna participacion als movements estudiants de maig de 68, o las seunas accions contra la guèrra del Vietnam. En 1981 fondèt l’associacion Jean-Huss per ajudar los intellectuals chècs disidents. En 1983 tanben participèt a las activitats culturalas en favor de Nelson Mandela e contra lo govèrn de Apartheid de Sud-Africa. Cal destacar la collaboracion dins la campanha per liberar lo jornalista negre Mumia Abu-Jamal e l'oposicion a l’ocupacion de l’Iraq en 2003.
Filosofia
[modificar | Modificar lo còdi]Derrida aperten al moviment filosofic nomenat del 68. L'apòrt mai important de la seuna pensada es la desconstruccion. Lo discors desconstructuvista identifica l'incapacitat de la filosofia d'establir una demorança establa.
La desconstruccion es un tipe de pensada que critica, analiza, e examina fòrça los mots e los seus concèptes. La majoritat dels estudis de Derrida mòstran una granda dòsi de revòlta e de critica del sistèma, es per aquò que foguèt qualificat un temps coma un pensaire d'extrèma esquèrra.
La pensada de Derrida dins son temps
[modificar | Modificar lo còdi]Derrida tenguèt un impacte significatiu dins la filosofia continentala europèa e dins la teoria literària, subretot mejans la seuna associacion amb lo critica literari Paul de Man. Pasmens, i a controvèrsia sus fins a quin punch existís un resson entre la teoria de Derrida e la desconstruccion que se desvolopèt dins la critica literària. Derrida tanben fa referéncia a la filosofia analitica dins la seuna òbra, subretot a J.L. Austin.
Lo seu trabalh es sovent associat al postestructuralisme e al postmodernisme, mas l'associacion amb lo segon es pas abotida. Jean-François Lyotard es un pont mai segur entre la desconstruccion e lo posmodernisme, desenvolupant la dralhas filosoficas del posmodernisme, que Derrida utilitzèt dins de longs dialògs admeten pas relacion clara entre las òbras d'ambedos. Figuras consideradas dins lo meteis domèni de la desconstruccion definiguèron de tendéncias modernistas mai que postmodèrnas.
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- (ca) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en catalan intitolat « Jacques Derrida ».