Isin
Isin es una vila de Mesopotamia antica. Foguèt tanben la capitala de dos reiaumes de l'Antiquitat.
Lo premier reiaume d'Isin
[modificar | Modificar lo còdi]Aiça vèrs -2017, pendent l'afondrament dau reiaume de la tresena dinastia d'Ur, Ishbi-Erra, governador d'Isin, proclamèt son independéncia. Pervenguèt tanben a rebutar l'armada elamita que destruguèt Ur en -2004. Puei, s'emparèt d'Ur e poguèt se revendicar de la prestigiosa tresena dinastia d'Ur. Son successor Shu-ilishu faguèt la patz amb l'Elam e recuperèt l'estatua sacrada dau dieu Nanna d'Ur, pressa pendent lo pilhatge de la vila en -2004[1]. Lo poder de la dinastia aumentèt fins a la mòrt d'Ishme-Dagan.
D'efèct, Isin aguèt de luchar còntra la vila vesina de Larsa. En -1925, Gungunum de Larsa prenguèt Ur. Puei, Larsa comencèt en -1898 de trabalhs idraulics força importants per desviar l'aiga de canaus alimentant Isin. Acabadas en -1877, aqueleis òbras li donèron un avantatge decisiu[1]. En -1870, Isin perdèt la vila santa de Nippur. Maugrat una reconquista quatre ans pus tard, es una desfacha simbolica grèva. Isin acumulèt adonc lei revèrs : pèrda d'Ibrat en -1844, desfacha d'una coalicion unissent Uruk, Kazallu, Isin e l’Elam còntra Larsa en -1837, segonda pèrda de Nippur en -1828 e novèla revirada d'una coalicion amb Uruk, Babilònia, Sutum e Rapiqum[1].
En -1802, Larsa lancèt son ofensiva finala. Prenguèt Uruk (-1802), Al-Damiq (-1799), Dunnum (-1795) e assetgèt Isin. Maugrat una intervencion de Babilònia, la vila tombèt en -1794 o -1793[1].
Annexions ai reiaumes de Larsa puei de Babilònia e abandon de la vila
[modificar | Modificar lo còdi]Après la conquista de -1794/93, Isin foguèt annexada au reiaume de Larsa. Pasmens, aqueu reiaume foguèt destruch a son torn per Babilònia en -1763. Isin foguèt adonc annexada per lo rèi Hammurabi. Puei, après la revòuta de Larsa de -1741 a -1736, Isin foguèt abandonada coma abòrd de vilas dau sud de Mesopotàmia[1].
La segonda dinastia d'Isin
[modificar | Modificar lo còdi]La vila foguèt rebastida e unei construccions importantas apareguèron pendent lei rèines de Kassits Kadashman-Enlil e Kurigalzu II. En -1155, après la tombada de la dinastia kassita de Babilònia, Isin venguèt lo centre de la resisténcia còntra l'Elam amb la fondacion d'una dinastia poderosa. Aquela dinastia prenguèt Babilònia e i transferiguèt la capitala. Mai en -1027, la dinastia dispareguèt e la region conoguèt de trébols[1].
Fin de la vila
[modificar | Modificar lo còdi]Isin foguèt un centre provinciau pendent lei reiaumes de Babilònia seguents o leis empèris assirian e aquemenida avans d'èsser abandonada.
Lista dei rèis d'Isin
[modificar | Modificar lo còdi]Premiera dinastia[2].
[modificar | Modificar lo còdi]- Ishbi-Erra : vèrs -2017/-1985.
- Shu-ilishu : vèrs -1984/-1975.
- Iddin-Dagan : vèrs -1974/-1954.
- Ishme-Dagan : vèrs -1953/-1935.
- Lipit-Ishtar : vèrs -1934/-1924.
- Ur-Ninurta : vèrs -1923/-1896.
- Bur-Sin : vèrs -1895/-1874.
- Lipit-Enlil : vèrs -1873/-1869.
- Erra-imitti : vèrs -1868/-1861.
- Enlil-bâni : vèrs -1860/-1837.
- Zambiya : començament vèrs -1836.
- Iter-pisha : datas desconegudas.
- Ur-Dukuga : fin vèrs -1828.
- Sin-magir : vèrs -1827/-1817.
- Damiq-ilishu : vèrs -1816/-1794.
- Vèrs -1154/-1141 : Marduk-kabit-ahheshu
- Vèrs -1140/-1133 : Itti-Marduk-balatu
- Vèrs -1132/-1127 : Ninurta-nãdin-šumi que transferiguèt la capitala en Babilònia.
- Vèrs -1126/-1105 : Nabucodonosòr Ièr
- Vèrs -1104/-1101 : Enlil-nãdin-apli Ier
- Vèrs -1100/-1083 : Marduk-nãdin-ahhê
- Vèrs -1082/-1070 : Marduk-sãpik-zêri
- Vèrs -1069/-1048 : Adad-apla-iddina
- Vèrs -1047 : Marduk-ahhê-erîba
- Vèrs -1046/-1035 : Marduk-zêr-...
- Vèrs -1034/-1027 : Nabû-sum-libur
Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 et 1,5 Luc Bachelot, Francis Joannès, Cécile Michel, Dictionnaire de la civilisation mésopotamienne, Laffont (2001).
- ↑ Dictionnaire de la civilisation mésopotamienne, Sous la direction de Francis Joannès, Editions Robert Laffont (2001), p. 419.
- ↑ Dictionnaire de la civilisation mésopotamienne, Sous la direction de Francis Joannès, Editions Robert Laffont (2001), p. 118