Gnòsi

La gnòsi (del grèc γνῶσις gnōsis, "coneissença") es la coneissença esperitala intuïtiva e perfiècha, aquerida pel mejan d'una experimentacion intèrna dirècta, e que construís una compreneson transcendentala e aperceptiva. Opausa la sciéncia e la fe religiosa, consideradas coma de vias de coneissença imperfièchas.

Aquela coneissença s'obten pel mejan de l'introspeccion o la contemplacion, utilizant sovent tecnicas esperitalas de tipe mistic o d'autres preconizadas en general pels ensenhaments esoterics, fins a experimentar l'illuminacion o epifania.

Dins las culturas d'ont es originari lo tèrme (grèga e bizantina) la gnòsi definissiá la coneissença de l'infinit, lo divin o l'increat, alara que la coneissença estricta del monde finit, natural o material se menava "coneissença epistemologica". Lo tèrme foguèt utilizat per Platon per descriure la dimension cognitiva o intellectuala de l'aprendissatge, a la diferéncia de la practica.

Lo judaïsme desvolopèt la coneissença gnostica amb la cabala. Pendent los primièrs sègles del Cristianisme, apareguèron dos corrents gnostics: las escòlas conegudas amb lo nom de gnosticisme e declaradas ereticas, e encara la gnòsi mas o mens vivent de las glèisa ortodoxas orientalas. Dins l'islam, lo sofisme tanben es un corrent portant un ensenhament gnostic.